Jaren geleden mocht ik de door mij uitgezochte familiegeschiedenis aanbieden aan mijn vader, die toen tachtig jaar werd. Onder de titel ‘Wilgen die zich niet laten knotten’ werd daarin het verhaal verteld van een eeuwenoud geslacht uit het Noord-Duitse stadje Rhede (Emsland), dat aanvankelijk Te Willigen heette. Via een mannelijke telg die Abel heette, ging onze tak uiteindelijk verder als Abels. Pas mijn overgrootvader, Hilbert Abels, verliet zijn geboortestreek en het genencentrum van de familie, om als metselaar zijn geluk in Nederland te zoeken. Hij metselde aan verschillende kerken en kloosters, tot hij uiteindelijk neerstreek in het Twente gehucht Zenderen, tussen Almelo en Borne. Hij kon daar uiteindelijk een eigen huis bouwen. Hij trouwde twee keer en had in totaal negen kinderen.
Omdat overgrootvader Hilbert uiteindelijk in redelijk goeden doen verkeerde, zijn er ook verschillende foto’s van hem en zijn familie bewaard gebleven. Die geven een aardig beeld van hem en zijn familie, maar wel in zwartwit, zoals het hele verleden van de Wereldoorlogen-generatie aan ons is overgeleverd in deze grijstinten. Nieuwe technieken maken het echter sinds kort mogelijk de oude beelden in te kleuren op een manier die de realiteit van destijds steeds dichter benadert. Na goede ervaringen die ik hiermee had bij het maken van een boekje over De Blaauwe Haan, een oud grondstuk in Gouda waarop een nieuw woonwijkje is verrezen, besloot ik een poging te wagen ook mijn eigen familie meer kleur te geven. Daarom vroeg ik Peter Kwanten, dezelfde ‘inkleurder’ die mijn boekje zo verfraaid heeft, twee belangrijke familiefoto’s voor mij onder handen te nemen.

Het resultaat is verbluffend. Zwartwit-foto’s kunnen grote zeggingskracht hebben, maar als familieleden uit een ver verleden plots kleur op de wangen hebben komen we wel een stuk dichterbij. Op deze foto zit overgrootvader Hilbert links naast het tafeltje met bloemen. Pal achter hem staat zijn oudste zoon uit het eerste huwelijk, mijn opa Hendrik Abels. Dankzij de vlijmscherpe inkleuring kan ik de gezichten van beide mannen nu ook scherper naar voren halen.
De technische mogelijkheden lijken momenteel onbegrensd. Oude foto’s kunnen niet alleen met een grote mate van betrouwbaarheid worden ingekleurd, maar via Artificial Intelligence (AI) kunnen de personen zelfs prekend of zingend opgevoerd worden. Mijn schoonzoon Stijn Dekker verraste mij met dit bewegende beeld van mijn opa:
Rechts van het bloementafeltje zit de tweede vrouw van Hilbert, Johanna Meijer. Zij schonk hem zeven kinderen, waarvan er een op zeer jonge leeftijd overleed. De anderen staan op de foto. De jongeman achter haar is Bernard Abels, de tweede zoon van Hilbert uit zijn eerste huwelijk met de tragisch jong gestorven Hendrika ter Haar. De gedachtenis aan haar is in de familie altijd levend gehouden met een grote ingetekende foto, waarop zij een knipmuts draagt. Niet alleen haar jonge overlijden maakt haar leven tragisch, maar ook haar eerste zwangerschap. Pas drie maanden voor de geboorte van mijn opa trouwde deze fraaie boerendochter uit Zenderen met Hilbert, wat erop duidt dat het in toenmalige termen ‘een moetje’ was. Of Hilbert de vader was – of zoals kwade tongen beweren diens vader Menna Abels – is nog steeds onderwerp van van een zoektocht.
Ook de ingetekende foto van Johanna ter Haar heb ik laten inkleuren. Ze oogt als een mooie sterke vrouw, wier leven ook in kleur vooralsnog in nevelen gehuld blijft.
