Dit jaar, op 31 oktober, is het precies 500 jaar geleden dat de Duitse 
monnik Maarten Luther met het (laten) aanslaan van 99 stellingen op de deur van de slotkapel van Wittenberg de aanzet gaf tot de Reformatie. De tot dan ongedeelde Katholieke Kerk spatte daarmee uiteen in een tot op het bot verdeelde en versplinterde christenheid. Ook in Gouda leidde dit uiteindelijk tot een veelheid aan kerkgenootschappen, wat tot op de dag van vandaag – met name op zondagen – zichtbaar is. Vanuit alle hoeken spoedden zich dan kerkgangers naar hun kerken en kerkjes en de lucht is zwanger van klokgebeier en orgelspel.
De Reformatie heeft gelovigen in beweging gezet en het straatbeeld – hoofdzakelijk zwart – gekleurd. De kerkgangers zijn gedreven door wat mensen ten diepste bezighoudt, hun lotsbestemming. Deze worsteling heeft door de eeuwen heen tot veel goeds geleid, maar ook tot conflicten, afsplitsingen en afsnijdingen. Dat roept de vraag op of het vijfde eeuwfeest van de Reformatie wel gevierd moet worden. Velen vinden van wel, anderen spreken liever van herdenken.
Hoe het ook zij, op zaterdag 10 juni organiseren 500 Jaar Protestant en Refo500 een grootschalige Reformatiebijeenkomst in Gouda. Doel van deze bijeenkomst is volgens de organisatoren “terug te zien en vooruit te kijken”. De bijeenkomst is een onderdeel van een estafette van de Protestantse Kerk van Nederland (PKN), die het hele land doorgaat. In elke provincie is zo’n bijeenkomst; voor die in Zuid-Holland is Gouda uitgekozen als plaats van samenkomst.
In de middag zal in drie historische kerkgebouwen (de St. Janskerk, de lutherse St.Joostkapel en de Oud-Katholieke Kerk) een wandelconcert worden georganiseerd. Deze rondgang zal worden afgesloten met een middeleeuwse maaltijd in de St Janskerk. Dezelfde kerk zal ’s avonds het decor zijn van een boekpresentatie, een theatrale vertelling en een expositie: zingen in kleur, de psalmen verbeeld, allemaal betrekking hebbend op 500 jaar Reformatie. Diverse prominente protestanten zullen aanwezig zijn om een bijdrage te leveren aan de Reformatiebijeenkomst. Naast prof. dr. H.J. Selderhuis, directeur Refo 500 en prof. dr. W.P. van den Berken zullen o. a. EO-presentator Tijs van den Brink, Corine Dijkstra (Wethouder ChristenUnie Gouda), drs. P.L de Jong acte de presence geven.
Onder leiding van het (gast)hoofdredacteurschap van ondergetekende heeft de Tidinge, het blad van de Historische Vereniging die Goude, speciaal voor deze gelegenheid een dik themanummer samengesteld. In een zestal bijdragen wordt de geschiedenis van een groot aantal protestantse kerken en stromingen geschetst. Natuurlijk ontbreken daarin de lutheranen niet, als aanstichters van de gehele beweging. Maar ook vroeger reformatorische vogels als de wederdopers of doopsgezinden komen uitgebreid aan de orde, ook al is hun aanhang in Gouda altijd klein geweest voor Hollandse begrippen. Uiteraard heeft de grote hervormd-gereformeerde kerk een prominente plek in het nummer, maar ook de synodaal gereformeerden, de bevindelijkheid en de evangelischen ontbreken niet.
