Iemand die op dit moment door de Zeugstraat langs het voormalige pand van Van der Goes Wonen loopt, zal niet kunnen bevroeden dat zich achter de witgekalkte etalages een bijzonder monumentje bevindt. Er is niets dat daar op wijst. De enige indicatie daarvoor vindt de oplettende bezoeker niet in de Zeugstraat, maar in de tuin van het Verzetsmuseum aan de Turfmarkt. Daar staat de poort die ooit toegang bood tot de achter de Zeugstraat gelegen woninkjes, namelijk het Hofje van Jongkind, daterend uit 1702. In dit Hofje van Liefdadigheid bevonden zich elf kleine woningen voor alleenstaande vrouwen, die deze woonruimte te danken hadden aan Adriaan Jongkind. Deze notaris en procureur had in zijn testament bepaald dat een dergelijke ‘zorginstelling’ na zijn dood gebouwd zou worden ten
behoeve van armlastige weduwen en andere alleenstaande vrouwen. Die moesten overigens wel lidmaat zijn van de hervormde gemeente om in aanmerking te komen voor deze woonruimte. Het Hofje, een van de maar liefst 25 hofjes die er in Gouda ooit waren, werd dan ook bestierd door de kerkenraad van deze gemeente.
Nadat de laatste bewoonster het Hofje in 1959 verliet, kregen de beide huurwoningen aan de straatzijde een winkelbestemming. Het poortje en de gang werden bij de winkelruimte getrokken, zodat een verkoper van modeltreintjes jarenlang zijn modellen kon uitstallen op schappen die in het poortje waren getimmerd. De achterliggende negen woninkjes bleven zo goed al onaangeroerd, al raakten ze in toenemende mate in verval. Uiteindelijk kwam het complex in handen van een projectontwikkelaar uit Utrecht – die meer panden in de stad bezit – die de winkelzijde verhuurde aan Van der Goes Wonen. Toen de eigenaar toestemming vroeg een modernistische en detonerende winkelpui te plaatsen, is de gemeente Gouda hiermee kennelijk akkoord gegaan. Het daarbij blijkbaar hinderlijk in de weg staande poortje werd – zoals veel kleinere monumentjes in de jaren 60-70 – eruit gehaald en herbouwd op een andere plek, in dit geval dus achter het Verzetsmuseum.
In 2013 betrok Van der Goes een belendend pand, omdat de gevraagde huur exorbitant was. Sindsdien staat het pand leeg en werd de ooit zo moderne winkelpui een pijnlijke aanklacht tegen het gemeentelijke monumentenbeleid. Even leek er schot in te zitten toen politieke partijen en makelaars de idee hadden om het Hofje in oude luister te laten herstellen, maar de eigenaar ging onverstoorbaar verder met zijn ontwikkelingsplan. Hij zag alleen brood in het scheppen van nieuwe winkelruimtes. De voorzijde zou daarbij opgesplitst worden in drie winkels. Geen terugplaatsing van de oude poort en herstel van de oorspronkelijke parcellering dus, maar gewoon drie winkelgevels. Daarvoor is – naar het schijnt – inmiddels vergunning verleend. Wel eist de gemeente dat de achterliggende woninkjes behouden worden, maar een bestemming is er niet voor. Naar alle waarschijnlijkheid zullen ze dus achter de nieuwe winkelpanden dichtgetimmerd blijven, onttrokken aan het oog van geïnteresseerde Gouwenaars en toeristen. Ook de poort van Jongkind zal dus niet teruggeplaatst worden.
Via via heb ik de beschikking gekregen over foto’s die laten zien hoe de woningen van het Hofje er op dit moment aan toe zijn. Veel van het originele
materiaal is verwijderd, maar ze zijn als zodanig nog steeds goed herkenbaar. Herstel is zeer wel mogelijk, al zal dit wel de nodige moeite en geld kosten. Toch leent het zich de moeite om de gemeente aan te sporen tot een stringenter toezicht en hardere eisen wat betreft herstel van de oude situatie. Alles staat of valt dan bij de eis de poort en gang terug te plaatsen en in plaats van drie, twee winkels toe te staan. Voorheen heeft de Christen Unie zich druk gemaakt om dit monument. Nu wordt het tijd dat anderen, zoals de Historische Vereniging, het Historisch Platform en Behoud Stadsschoon van zich laten horen. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald!