De Johannes a Lasco Bibliothek in Emden organiseert volgende maand samen met de Universiteit van Warschau een internationaal congres voor “Reformatorische
meerderheden en minderheden in het vroegmoderne Europe” (Reformed Majorities and Minorities in Early Modern Europe). In deze prachtige bibliotheek, gevestigd in een zeer geslaagde combinatie van kerkruïne en nieuwbouw, zullen een keur aan sprekers ingaan op de vraag hoe in diverse Europese gebieden (Zwitserland, Duitsland, Nederland, Frankrijk, Schotland en Centraal-Europa) reformatorische meerderheden in kerk en staat zijn omgegaan met confessionele minderheidsgroepen en theologische verschillen. Ook zal in Emden, bekend geworden als het belangrijkste ballingenoord van Nederlandse protestanten tijdens de Opstand, de vraag aan de orde komen of de eigen vluchtelingenervaringen van de gereformeerden hen toleranter of juist militanter hebben gemaakt. Tijdens de middagsessie van 11 april gaan vier sprekers in op de situatie in de Nederlanden, waarbij in een lezing van de schrijver van dit blog ook aandacht zal worden besteed aan de bijzondere situatie in Gouda aan het eind van de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw.
De lezing over Gouda heeft als titel: “The opposite direction. How a Reformed minority robbed the freedom from the Reformed majority”. Kern van het verhaal is de bijzondere wijze waarop een kleine groep Vlaamse vluchtelingen er met hulp van prins Maurits in is geslaagd de politiek-religieuze verhoudingen in de stad volledig op de kop te zetten. De ontwikkelingen in de Vlaamse en Brabantse steden zelf komen aan de orde in een lezing van prof. Guido Marnef uit Antwerpen. Leon van den Broeke uit Amsterdam schetst vervolgens hoe de gereformeerden in de republiek zijn omgegaan met doop, huwelijk en begrafenis, met als onderliggende vraag of op dit vlak sprake was van uitsluiting of religieuze intolerantie. Ook de landgewesten worden in dit conferentieblok niet vergeten, want Christiaan Ravensbergen, onder meer bekend als bezorger van de classiciale acta van Overijssel en Gelderland, zal de tolerantie een de frontlinie bespreken dat wil zeggen de confessionele politiek in Oost-Nederland.
De conferentie in de Johannes a Lasco Bilbiothek, genoemd naar de beroemde Poolse reformator, vindt in Emden plaats van 10 tot 12 april 2013. Deelname aan het volledige programma van drie dagen kost €75. Nadere informatie is te krijgen bij dr. Herman Selderhuis, een van de Nederlandse organisatoren. (hjselderhuis@refo500.nl).
