Founding Father van de VNK, Henk ten Boom, overleden

Het jaar 2011 blijkt een bijzonder slecht jaar te zijn voor historici. Nadat eerder al mijn kerkhistorische inspirator prof. Dr. A.Th. van Deursen overleed en ook een van mijn compagnons in de Goudse geschiedschrijving, Jan Kompagnie, ontving ik nu het droeve bericht dat op 11 december 2011 in zijn woonplaats Wageningen dr. Henk ten Boom is overleden. Hoewel Ten Boom al 87 jaar was, is hij tot het laatst actief gebleven als historicus. Nog maar nauwelijk een week geleden bood hij mij een artikel van zijn hand aan voor plaatsing in het Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis. In het telefoongesprek dat wij naar aanleiding hiervan voerden heb ik hem nog het compliment gegeven dat zijn stem klonk als die van een jonge god. Lachend antwoordde hij daarop dat het weliswaar goed met hem ging, maar dat hij ’s morgens wel moeite had om op gang te komen.  Hij benadrukte dat het betreffende artikel echt het laatste van zijn hand zou zijn, maar dat had hij mij ook bij zijn vorige artikelen al verzekerd. Ik kon toen dus niet bevroeden dat hij dit keer wel gelijk had en dat dit ons laatste van vele telefoongespreken zou zijn.

Mijn eerste ontmoeting met Ten Boom, een voormalig predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk die zich later specialiseerde in het vak van archivaris en chartermeester werd in Rotterdam, vond plaats in 1987. In zijn statige woning aan de Spoorsingel in Rotterdam, legde hij toen net de laatste hand aan zijn proefschrift over de Reformatie in Rotterdam. Samen met mijn co-promovendus Ton Wouters zocht ik hem toen op om ideeën op te doen voor ons eigen onderzoek naar de Reformatie in het nabijgelegen Delft en Delfland. Van meet af aan maakte hij indruk op ons door zijn rustige uitstraling en zijn beschaafde maar zeer gepassioneerde manier van spreken over ons vak.

Twee jaar later raakte ik betrokken bij een initiatief dat Ten Boom samen met een andere archivaris, Jan van Booma, nam tot oprichting van een Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis (VNK). Dergelijke niet-confessioneel gebonden verenigingen bestonden al in veel Duitse ‘länder’ en de Duits ‘angehauchte’ Van Booma vond het de hoogste tijd dat er een Nederlandse equivalent zou komen. Waar hij de diplomatieke gaven ontbeerde om dit project succesvol van de grond te tillen, wist hij in Henk ten Boom een medestander te vinden die dat wel voor elkaar wist te brengen. Op 22 april 1989 vond de oprichtingsvergadering plaats in de Goudse Sint-Janskerk, in aanwezigheid van 220 kerkhistorisch geïnteresseerden. Binnen het bestuur dat toen aantrad was het voor iedereen vanzelfsprekend, dat Ten Boom de eerste voorzitter zou worden.

Henk ten Boom (r.) en Jan van Booma (l.), initiatiefnemers tot de oprichting van de VNK, tijdens een promotiediner in 1994. In het midden Henks vrouw Joke Ten Boom-Spijkerboer.

Op de voor hem kenmerkende charmante wijze wist Henk ten Boom de VNK in de eerste jaren van haar bestaan een geheel eigen plek te geven in het (kerk)historische veld. Op kerkhistorische dagen in ondermeer Groningen en Middelburg wist hij tal van liefhebbers van de Nederlandse kerkgeschiedenis te interesseren voor de vereniging en onder zijn leiding verschenen enkele fraaie artikelenbundels. Ook kreeg de vereniging een eigen blad, waarin Ten Boom zich eveneens roerde, bijvoorbeeld met bijdragen aan een fundamentele discussie over het bestaansrecht van kerkgeschiedenis als aparte discipline.

Ten Boom nam geen afscheid van het bestuur zonder te zorgen voor een uitstekende opvolger, die hij vond in de doopsgezinde prof.dr. Sjouke Voolstra. Het bestuur dankte hem voor al zijn inspanningen met het erelidmaatschap van de vereniging. Ook nadien bleef hij altijd zeer betrokken bij het wel en wee van de VNK. Hij was een vaste bezoeker van congressen en vergaderingen van de vereniging en publiceerde van tijd tot tijd nog kleine pareltjes van zijn kerkhistorisch onderzoek in het verenigingsblad. Ik denk met dankbaarheid terug aan onze samenwerking en goede contacten en zal hem zeer missen bij VNK-activiteiten.

Leave a Comment

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *