Achttiende eeuw – deel 1

PORTRET JAN VAN HOOGSTRATEN.  [ca. 1700]

Gravure van G. Kempher naar een schilderij van Jan Wandelaar. Hoogstraten, alias Schele Droes, was naast belastingambtenaar in Gouda ook dichter en schrijver. Hij was in zijn woonplaats een geziene gast op cultuuravonden en dichtte bij tal van gelegenheden.

[WILHELMUS GOEREE], Mosaize historie der Hebreeuwse kerke, zoo als dezelve was in de stam-huyzen der H. Vaderen des Ouden Verbonds [Orn.] Gedrukt voor den autheur, en worden te koop gevonden tot Amsterdam, by desselfs zonen, Willem en David Goeree, op de Louwrier-Gragt, tussen de Konijne en Haase-Straat, in ’t Jaar 1700, fol. [xlviii]+728+[xviii]p.

(Alle uitslaande platen verwijderd. Nog wel aanwezig: frontispice; Abrahams geslagt en maagschap (na p.10); portret Aratus, p.18; Kaldeën, p. 21; muntgeld, p. 429. SJH).

[WILHELMUS GOEREE], Mosaize historie der Hebreeuwse kerke, tweede deel. Begonnen met het leevens-bedrijf van den voortreffelijken Joseph [Orn.] Gedrukt voor den autheur, en worden te koop gevonden tot Amsterdam, by desselfs zonen, Willem en David Goeree, op de Louwrier-Gragt, tussen de Konijne en Haase-Straat, [z.j. 1700], fol., [viii]+804+[xx]p.

(Alle uitslaande platen verwijderd. Nog wel aanwezig: frontispice; paginagrote gravure ‘kleeding der Egiptenaaren’. SJH).

[WILHELMUS GOEREE], Mosaize historie der Hebreeuwse kerke, derde deewl. Begonnen met de geboorte van de Goddelijke Wetgeever Moses [Orn.] Gedrukt voor den autheur, en worden te koop gevonden tot Amsterdam, by desselfs zonen, Willem en David Goeree, op de Louwrier-Gragt, tussen de Konijne en Haase-Straat, [z.j. 1700], fol., [xii]+755+[xvii]p.

(Meeste uitslaande platen verwijderd. Nog wel aanwezig: frontispice; na p. 80: uitslaande plaat over de onderdrukking van de farao; p.306 met prent Egyptenaren; na p.66: prent over twee pagina’s van bouw altaar door de joden)

(Drie (van vier) folianten over de geschiedenis van het joodse volk. De Middelburgse boekverkoper, arts en theoloog Wilhelmus Goeree (1635-1711). Helaas zijn op een na alle 78 uitvouwbare gravures en op een na ook alle 19 dubbel-paginagrote platen, gegraveerd door Jan en Caspar Luyken eruit gehaald. De tekst van deze drie delen is compleet en op zeer fris papier; gemarmerd op snee. Drie identieke leren banden, met goudversiering op de rug. Ruggen beschadigd door wegsnijden titelschild; ook onderaan kleine beschadigingen. Platten sterk gewreven. SJH).

J[AN] V[AN] H[OOGSTRATEN], Nietigheyd van ’s mensen leven, Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg [z..j. ca. 1700], fol.

DSC06094

(Stichtelijke prent met tekst van de Goudse dichter Jan van Hoogstraten, omringd door kleine afbeeldingen in cirkels, voorzien van bijbelteksten. Met enkele kleine bruine inktvlekken, twee buiten de prent, de ander onderaan; zonder tekstverlies. Niet in STCN.  Slechts bekend uit J.G. Frederiks en F.Jos. van den Branden,  Biographisch woordenboek Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde (Amsterdam 1888-1891), waar het blad staat omschreven als “Zinneprent in verscheijden versjes, bestaande op de nietigheid des menschelijken levens (in plano)” Jan van Hoogstraten (1662-1736) woonde van 1697 tot 1718 in Gouda, waar hij werkzaam was als “commis ter Recherge van d’admodiatie wegens ’t Ed. mo: collegie ter admiraliteyt op de Mase”, een soort fiscale opsporings- en inlichtingendienst. Hij genoot de bescherming van twee vooraanstaande regenten, Govaert Cincq en Arent van der Burgh en woonde aan de Westhaven. Hij verloor hun steun na een conflict over de uitgave van een bundel van de dichter Dullaert en werd daarom overgeplaatst naar Tiel).

PHILIPPUS VAN LIMBORCH, Wel-stervens leer voor zieken. Ofte onderrechtinge om ziekken naer de staet van hun voorgaende leven tot sterven te bereiden [Orn.] Tot Amsterdam, by Gerrit Slaats, boekverkoper op de Schager-Markt, 1700, 8o, [xxii]+256p.

(Pastoraal werkje van de remonstrantse hoogleraar Philippus van Limborch, die voorheen remonstrants predikant was in Gouda. In sleetse burgemeestersband, met schoon binnenwerk).

PETRUS OPMEER, Martelaarsboek, ofte historie der Hollandse martelaren, welke omde christen catholijke godsdienst, soo ten tijden van de woeste heidenen, als der hervormde nieugesinden seer wreed sijn omgebragt. Begrepen in twee deelen, met twee registers [dm] Tot Antwerpen by Petrus Pratanus in ‘t jubeljaar onses Heeren 1700, [xxv] + 373 + [1] + [vii] + 362 p.

PETRUS OPMEER, Naader bewijs en bygevoegde aanmerkingen, wegens eenige kort gemelde saaken in het Hollands katolijk martelaarsboek, met de levens der Hollandse heyligen en christen oudheden [dm] Tot Antwerpen by Pieter vander Meersche 1701, 91 + [ii] p.

(Ingebonden bij los tweede deel Opmeers Martelaarsboek)

ANTHONIUS VAN HEMERT, Vertroostingen in alle lijden en tegenspoedt: leerende hoe dat wij ons Godvruchtelijk naer de alderheyligste wille Godts behooren te dragen in alle sieckten en besoeckingen Godts. Hier achter zijn nog bygevoegt seven seer schoone meditatien, op elcken dag van de week, met hare gebeden daer toe dienende. Alles door Anthonius van Hemert, regulier by Eyndhoven, ter liefden-begeert’ en onderwijsinge sijns susters; en tot troost van alle bedruckte herten, [Afb.] T’Utrecht bij Theodorus vanden Eynden, boekverkooper woonende in ’t Musiek-boek [ca. 1700], 8o, [zonder titelblad en voorwerk] 3-232+[iv] p.

(Sleetse en incomplete editie van een veelgelezen devoot werk, dat in 1548 voor het eerst in Antwerpen verscheen, gedrukt bij Simon Cocus en met approbatie van M. Jasper Mera. Deze approbatie werd ook altijd opgenomen in de 17de en 18de-eeuwse edities van dit werk. Deze editie is geheel identiek qua opmaak met een Utrechtse druk uit 1700, maar er zijn andere illustraties gebruikt. Zonder band en zeer sleets; prenten nog goed. Titelblad en voorwerk ontbreken. Op het laatste blad in oud handschrift eigenaarsaantekeningen van ene Gerrijt uit Franeker in 1752).

JEAN ETIENNE GROSEZ, Le journal des saints, ou meditations pour tous les jours de l’année. Avec un abregé de la vie des saints. Troisieme partie. Pour les mois de septembre, octobre, novembre & decembre. Derniere edition [DM] A Liege chez Jean François Broncart, imprimeur en Souverain-Pont 1700, 8o, [xii]+341+[v] p.

(Los deeltje uit een serie van drie. Met frontspice en gravure voorafgaand aan iedere maand. Eigendomsinscriptie ‘Entre les livres de Jacques Henri de Wit 1808, no. 15’ en bibliotheekstempel Hageveld op schutblad).

[WILHELMUS GOEREE], Mosaize historie der Hebreeuwse kerke, zoo als dezelve was in de stam-huyzen der H. Vaderen des Ouden Verbonds [Orn.] Gedrukt voor den autheur, en worden te koop gevonden tot Amsterdam, by desselfs zonen, Willem en David Goeree, op de Louwrier-Gragt, tussen de Konijne en Haase-Straat, in ’t Jaar 1700, fol. [xlviii]+728+[xviii]p.

(Alle uitslaande platen verwijderd. Nog wel aanwezig: frontispice; Abrahams geslagt en maagschap (na p.10); portret Aratus, p.18; Kaldeën, p. 21; muntgeld, p. 429).

[WILHELMUS GOEREE], Mosaize historie der Hebreeuwse kerke, tweede deel. Begonnen met het leevens-bedrijf van den voortreffelijken Joseph [Orn.] Gedrukt voor den autheur, en worden te koop gevonden tot Amsterdam, by desselfs zonen, Willem en David Goeree, op de Louwrier-Gragt, tussen de Konijne en Haase-Straat, [z.j. 1700], fol., [viii]+804+[xx]p.

(Alle uitslaande platen verwijderd. Nog wel aanwezig: frontispice; paginagrote gravure ‘kleeding der Egiptenaaren’)

[WILHELMUS GOEREE], Mosaize historie der Hebreeuwse kerke, derde deewl. Begonnen met de geboorte van de Goddelijke Wetgeever Moses [Orn.] Gedrukt voor den autheur, en worden te koop gevonden tot Amsterdam, by desselfs zonen, Willem en David Goeree, op de Louwrier-Gragt, tussen de Konijne en Haase-Straat, [z.j. 1700], fol., [xii]+755+[xvii]p.

(Meeste uitslaande platen verwijderd. Nog wel aanwezig: frontispice; na p. 80: uitslaande plaat over de onderdrukking van de farao; p.306 met prent Egyptenaren; na p.66: prent over twee pagina’s van bouw altaar door de joden)

(Drie (van vier) folianten over de geschiedenis van het joodse volk. De Middelburgse boekverkoper, arts en theoloog Wilhelmus Goeree (1635-1711). Helaas zijn op een na alle 78 uitvouwbare gravures en op een na ook alle 19 dubbel-paginagrote platen, gegraveerd door Jan en Caspar Luyken eruit gehaald. De tekst van deze drie delen is compleet en op zeer fris papier; gemarmerd op snee. Drie identieke leren banden, met goudversiering op de rug. Ruggen beschadigd door wegsnijden titelschild; ook onderaan kleine beschadigingen. Platten sterk gewreven.

[HENRI BENNET, COMTE D’ARLINGTON], Lettres du comte d’Arlington, au chevalier Temple, contenant une relation exacte des traitez de l’evêque de Munster, de Breda, d’Aix la Chapelle, & de la Triple Alliance,avec les Instructions données audit Chev. Temple, au Comte de Carlingford, & à Monsr. Van Beuningen, & d’autres Papiers par rapport aux dits Traitez. L’au y a ajouté, une Relation particuliere de la mort de madame écrite en cinq Lettres par une personne de qualité présente à sa mort. Le Tout tiré des Originaux qui n’avoient jamais été publiez [Orn.], A Utrecht, chez Guillaume vande Water, Imprimeur de l’Academie 1701, 8o, [xvi]+576 p.

(Brievenverzameling van de Engelse graaf Henry Bennet, geboren in Saxham/Suffolk in 1618 en overleden in 1685 te Euston/Suffolk. De graaf van Arlington was staatssecretaris en buitenlandadviseur van de Engelse koning Charles II. Wilhelm vanden Water drukte deze brieven van de hertog van Arlington, de correspondentie van de graaf van Carlingford en van de heer Van Beuningen over de vredesonderhandelingen en de daaruit voortkomende verdragen, die 1648 in Münster, in 1667 in Breda und in 1668 in Aken gesloten werden. In de briefwisseling met verschillende staatsmannen, zoals de Hollandse raadspensionaris Johan de Witt worden onder andere de Engels-Nederlandse zee-oorlogen besproken, de ‘Devolutionskrieg’ tussen Lodewijk XIV van Frankrijk en Spanje, die de ‘Tripelallianz’ tot stand deed brengen en beëindigd werd met de Vrede van Aken van 1668. Bekraste leren band en rug met ribben en versieringen. Rugtekst “Lettres d’Arlington” in gouden letters en “Tom 1”, hoewel er geen andere delen bestaan. Penoefeningen op binnenzijde van de platten en op enkele plekken in het binnenwerk. Frontispice en het portret van de graaf ontbreken. Titelpagina in zwart en rood. Twee pagina’s voorwoord licht ingescheurd).

PETRUS CODDE, Verklaring van den Hoogwaerdigsten Heer aerts-bischop van Sebasten, den Heer Petrus Codde, in de Sending van Hollandt Vicaris Aposolijk, over veelvuldige vragen, die soo hem, als de Sending aengaen. Uytgegeven tot Roomen den 2. Junius 1701, en overgelevert aen de Vergadering der uytmunstenste heeren cardinalen van de Voort-planting des Geloofs. Alles naer de copye van Brabandt [Orn.], tot Brussel, by Judocus de Grieck, by de Steenpoort, in S. Huybrecht [ca. 1701], 8o, [xii]+29+[xvi] p.

(Belangrijk document met betrekking tot het Hollands Schisma, dat de inleiding vormde op het ontstaan van de Oud-Katholieke Kerk, los van Rome. Gebonden in groen linnen bandje).

GEORGIUS DE MEY, Schriftmatige rede- en zede-lyke bedenkingen over de drievoudige zugtingen, die den H. Apostel Paulus Rom. 8 vs. 19-27 toeschrijft aan het gansche schepsel, de kinderen Gods en den H. Geest, Tot Gouda, by Lucas Kloppenburgh, boekverkooper in ’t Wijtstraat 1701, 4o,

Familiewapen van De Mey in het wapenboek van de Goudse Librijemeesters

[xl1]+466+[ix] p.

(Stichtelijk werk van de Goudse predikant De Mey. Met diverse lofdichten van colelga’s van de omliggende dorpen, waaronder een lofdicht op Gouda van ds. Johan. Janzonius van Moordrecht. In fraaie originele perkamenten band, met naam auteur en korte titel in hadschrift op de rug. Achterin een “Catalogus van verscheyde boeken, die by Lucas Kloppenburgh gedrukt of in meerder getal te bekomen zijn”. Gerangschikt op formaat).

KASPAR BRANDT, Poëzy. Bestaande in geboortedigten, lofdigten, mengeldigten, bruiloftdigten, afbeeldingen, lyk- en grafdigten [DM] Te Rotterdam by Barent Bos, boekverkooper 1702, 8o, [xv]+216+[ix]p

(Tweede druk. In 1701 verscheen het werk voor het eerst in Amsterdam. Met fraaie frontispices, uitvouwbaar portret van de auteur en twee gravures; man aan schrijftafel en laatste oordeel. In middendeel katern los. Maar compleet)

JOANNES BRANT, Mengeldichten, [Orn.], T’Amsterdam, by Gerrit Slaats, boekverkooper, op de Schager Markt, 1701, 8o, [xiv]+124+[i]p.

(Met fraaie frontispice. Klein dichtbundeltje, ingebonden bij gedichten van Kaspar Brandt. Een blad los)

(Dichtbundel van de predikantenbroers Kaspar (1653-1696) en Johannes Brandt (1660-1708). In origineel perkamenten bandje, met ornament op voor- en achterplatten. In oud handschrift titel op de rug: ‘K&I Brant Gedichten’ Achterplatten in linkerbovenhoek licht beschadigd.

CHRISTIANUS CATHOLICUS [J. WACHTELAAR], T’zamenspraak tusschen blindyver, veinzert, en waarmond. Over de zaak van de doorluchtigste Heer aertsbisschop van Sebasten [dm] Gedrukt by Mintvrede en Waarde [1702], 8o, 48p.

(Pamflet uit het jansenistische kamp. Zonder omslag. W6307).

BONUS PATRIÆ JANSSEN, Kort en waerachtig verhael van de quaetaerdige practijken van eenige naedeelige vrienden van den Hoogweerdigen Heer Petrus Codde, aertsbisschop van Sebaste, tegens den eerwaerdigen Heer Theodorus de Cock. Op de wijse van een t’samenspraek tusschen Naso, Cato en een patriot [Orn.] Gedrukt by de waere verdedinge [z.pl.], z.j. [1702], 8o, 39p.

(Zonder omslag).

GUILLIELMUS VANDEN KERCKHOVEN, De alea, quam, annuente summo numine [Disputatio juridica inauguralis], Eruditorum examini submittet Guillelmus vanden Kerckhoven, Gouda, Ad diem 20 Martii loco horisque solitis, [DM] Trajecti ad Rhenum, ex officia Guillielmi van de Water, Academiae typographi [Harderwijk] 1702, 4o, 54+[ii] p.

(Harderwijkse promotie van een Gouwenaar. Zonder band of omslag).

Bortkop

PIETER BORT, Wercken, begrepen in ses tractaten, waerin in ’t breede verhandelt werden: I. Het Hollandts Leen-recht, II. Proceduyren in Criminele Saecken te houden, III. De Domeynen van Hollandt, De Hooge en Ambachts-Heerlijckheden, V. Complaincte, ende VI. D’Arresten. Alles met authentijcque Handtvesten, Privilegien, Resolutien, Placcaten, Keuren, Ordonnantien, Costuymen, Notabele Proceduyren en Sententien, en andere Munimenten bevestight. Den tweeden druck [DM], tot Leyden, by Frederick Haaringh, boeck-verkooper, 1702, fol. [lxx]+982+[xxxvi] p.

(Juridisch standaardwerk, met fraai portrtet van de auteur. Drukkermerk met twee zuilen bij een havenuitgang en een galg op de voorgrond, voorzien van de tekst Intelli-gentibus. In origineel lederen band, doch rug volledig los en slechts in fragment bewaard gebleven. Gemarmerd apier op snee en zeer schoon binnenwerk).

THE LIVES OF THE ANCIENT PHILOSOPHERS, Containing An account of their several Sects, Doctrines, Actions, and Remarkable Sayings. Extracted from Diogenes, Laertius, Causabon, Menagius, Stanley, Gassendus, Charleton, and others. With an Appendix, Containing The Lives of several later Philosophers, not confined to particular Sects. Taken from Eunapius. And an Account of the Women Philosophers. Written originally in Latin by Æg. Menagius to Madam Dacier. Illustrated with several Cutts, London, Printed for John Nicholson, at the King’s Arms in Little Britain, and Tho. Newborough at the Golden Bäll in St. Paul’s Church-Yard, 1702, 8o, [xiv]+[xxx]+[ii]+564+[xii] p.

(Fraai geïllustreerde biografische schetsen van filosofen uit de oudheid. Complet met chronologische tabel en acht paginagrote gravures van Thales, Socrates, Plato, Aristoteles, Diogenes, Zenon, Pythagoras en Epicurus. In originele bruinleren band. Rug gescheurd ter hoogte van zwart titelschildje, waarop met gouden letters “Lof of philosophers”. Op keerzijde van voorplat exlibris William Frisknev en signatuurzegel).

‘T VERKLAAR-SCHRIFT van den heer Theodorus de Cock verklaard, ontledigd en opgehelderd [orn.], tot Amsterdam. Men vindze te koop , tot Delft by Hendrik van Rhyn [1703], 8o, 16p.

(Niet in Knuttel).

SIMON ABBES GABBEMA, Leevens bescrijvingen van Sint Willibrord, Sint Bonifaas, Sint Aalberijk. Eerste verkondigers des christengeloofs in Nederduitsland. Met koopere plaaten voorsien [orn.], Tot Gouda, by Lucas Cloppenburg 1703, 8o, 79+[xxx] p.

Boni2
Boni1

(De auteur is volgens titelpagina “voormaals geschigtschrijver van Friesland”. Met 32 gravures van Jacob Matham (1571-1631), een Nederlands kopersnijder. Hij was een leerling van Hendrick Goltzius, die tevens zijn stiefvader was. Van 1593 tot 1597 verbleef Matham in Italië om in 1598 terug te keren naar Haarlem. Met papieren gebatikte omslag en stickeromslag met titel in handschrift op de rug. Vernieuwde schutbladen en paars leeslintje. Bladen en gravures als nieuw).

.

SIMON ABBES GABBEMA, Leevens bescrijvingen van Sint Willibrord, Sint Bonifaas, Sint Aalberijk. Eerste verkondigers des christengeloofs in Nederduitsland. Met koopere plaaten voorsien [orn.], Tot Gouda, by Lucas Cloppenburg 1703, 8o, 79+[xxx] p.

(De auteur is volgens titelpagina “voormaals geschigtschrijver van Friesland”. Met 32 gravures van Jacob Matham (1571-1631). Met bandje van gemarmerd karton en titel in vaag typeschrift op de rug. Eigenaarsstempel op binnenzijde voorplat: C.W. Wagenaar. Gravures niet conform aanwijzing voor de binder ingebonden, maar tegenover elkaar. Op laatste schutblad in oud handschrift: 5 juli St. Bonifatiusdag; 7 nov. Willlibrordusdag).

Convoluut
SIMON ABBES GABBEMA, TOBIAS GUTBERLETH R.G., Nederlandse watervloeden of Naukeurige beschrijvinge van alle watervloeden voorgevallen in Holland, Zeeland, Flaandren, Braband, Utregt, Gelderland, Friesland, Overyssel, Groningerland en de naabuirige landen. Hier agter sijn bygevoegt de leevens van Willibrord en Bonifaas eerste Christengeloofs verkondigers in Nederland [Orn.], Tot Gouda, by Lucas Cloppenburg 1703, 8o, [x]+368+16 p.
SIMON ABBES GABBEMA, Leevens bescrijvingen van Sint Willibrord, Sint Bonifaas, Sint Aalberijk. Eerste verkondigers des christengeloofs in Nederduitsland. Met koopere plaaten voorsien [orn.], Tot Gouda, by Lucas Cloppenburg 1703, 8o, [ii]+79+[i] p.

Watervloed2

(Convoluut van twee werkjes van Simon Gabbema, “voormaals geschigtschrijver van Friesland”. Het eerste is bezorgd door Gutberleth. Beide werkjes zijn verluchtigd met gravures Het boekje over de overstromingen heeft een frontispice van Pieter Sluyter (1675-na 1713) met een dramatische scene van een overstroming van een landschap met Hollandse kenmerken. Onderaan de frontispice de naam van de Goudse boekdrukker Lucas Cloppenburg, wiens voor- en achternaam in tegenstelling tot andere drukken van hem met een C wordt geschreven. Plus zes pagina’s met elk twee afbeeldingen van zegels. Eerste 26 pagina’s hebben linksonder een lichtgele vochtvlek. Het werk over Willibrord en Bonifatius bevat 32 gravures van Jacob Matham (1571-1631). In de losse uitgave van dit boekje – zie hierboven – zijn deze platen aan het eind verzameld; in dit convoluut zijn ze tussen de tekst opgenomen. In originele, licht vervuilde, perkamenten kneepband; met bibliotheekstempels van “Bibliotheca Fratrum Minorum, Ecloniae”, het minderbroederklooster van het Vlaamse Eeklo).

S[IMON] A[BBES] G[ABBEMA], Historie van Friesland. Waarin niet alleen den eersten oorsprong der inlandse beroerten en oorlogen, die d’eene stad tegen d’ander, ten tijde der Schieringers en Vetkoopers gevoerd heeft, alsmede desselfs onderling gemaakte verbonden en accoorden, maar ook te twisten en oneenigheeden met de naabuirige provintien, mitsgaders de loffelijkke daaden, der alloude eedelen naaukeuriglijk worden verhaald, van den jaare 1190. tot den jaare 1573. Alsmede een net Verhaal van de Naam, Oorsprong, en eerste Opkomst der Stad Leeuwaarden. Alles met oorspronkelijke bewijsstukken bevestigt. Oovergezien, in ‘t ligt gebtagt, en met een voorreeden en noodige bladwijzers verrijkt door T. Gutberleth [Orn.] Tot Gouda, by Lucas Cloppenburg, 1703, 4o, [xxii]+568+xiii p

(Zeldzame tweede – Goudse – editie van een in 1701 als Verhaal van Leeuwarden in Franeker postuum verschenen geschiedwerk. Gabbema (1628-1688) werd in 1659 door de Staten van Friesland benoemd tot officieel historieschrijver van dit gewest. Na zijn dood werd dit werk bewerkt en voortgezet door Tobias Gutberleth (1675-1703), bibliothecaris van de bibliotheek van Franeker. Met gravure van ridder te paard tegenover titelpagina en kleine gravure van U. Spong met tekst Aedlewerd 1179. Feitelijk gaat het hier niet om de geschiedenis van Friesland maar van Leeuwarden; wellicht heeft Cloppenburg uit commerciële overwegingen gekozen voor Friesland in de titel in plaats van Leeuwarden. In het voorwerk liet hij ook twee pagina’s weg met een gedicht op de Beschrijving van Leeuwarden. De Goudse boekdrukker gaf in dit jaar nog twee andere werken van Gabbema/Gutberleth uit, over Bonifatius en over overstromingen. Gabbema geldt niet als een groot geschiedschrijver, maar zijn verdiensten als verzamelaar van oude documenten worden algemeen erkend. Originele 18de-eeuwse perkamenten spitzelband, licht gewreven met kleine beschadiging onderaan de rug. Bovenaan de rug in vervaagd handschrift de titel ‘Historie Friesland’. Met ex libris en drie stempels op schutbladen van ‘boekerij’ A.P.M. de Kluijs uit Tilburg. Links onderaan het eerste schutblad een zegeltje van boekhandel-veilinghuis J.L. Beijers uit Utrecht.

DIRCK DONCKER, Publius Virgilius Maroos. Herders-kóuten en Land-gedichten: midsgaders de XII. Boecken van Æneas. Vertaald in Nederduitsch rijm, met het zelfde getal der regelen, den darde druk. Verçierd met kurieuse kopere platen [Orn.] In s’Gravenhage, by Johannes Kitto, boekverkoper, 1703 [xx]+94+[ii]+300+[iv]p.

(De Goudse katholieke rentenier Dirck Doncker maakte van het vertalen van Vigilius zijn levensdoel. Zie P.H.A.M. Abels, Dirck Doncker in het licht gezet, Tidinge 30 (2012) 53-58. De eerste druk van dit werk verscheen in 1663 bij Cornelis Dyvoort in Gouda. Deze postuum verschenen uitgave is identiek aan de tweede druk (uit 1688 bij Andries Endenburgh in Gouda verschenen), en even provisorisch van prenten voorzien. Dit exemplaar heeft gesleten kartonnen platten, maar een mooi geribde rug met rood titelschildje met de tekst “Doncker Vigilius”).

M. v. C. pr., Nauwkeurig en regtzinnig onderzoek, of het voor de Roomsche Religie, en voor den staet der Vereenigde Nederlanden, nodig en dienstig is vrijheyd van kerkelijke bedieningen aen religieusen, en byzonderlijk aen jesuiten, aldaer te vergunnen, [Orn.], Tot Emmerik, by Florentius Abbema 1703, 4o, 39p.

(Knuttel 15103. Katernen los, schoon exemplaar. Zeldzaam pamflet over godsdienstvrijheid).

[AEGIDIUS DE WITTE], Jesuitsche doodstuipen in ’t bekuipen, opstellen, en uitstroien van zekere Bulle op den naem van Clemens XI. Paus. Aen alle Rooms-Katholijke ingezetenen van Holland en van d’aengrensende provincien, uitgegeven te Romen 7 Aprilis 1703. Met ootmoedige beede aan de Souvereinen van de zeven Provincien, om op ’t kragtigste af te weeren het onverdragelijke jok van de Jesuitsche inquisitie en heerschappye. [orn.], 1703, 4o, 16p.

(Knuttel 15080)

TWEE Nieuwe vermaakelijke Liederen. Om te zingen met een oude Roomse star. Gedrukt in oud Roomen, by de opregte Christianus Romanus, woonende in de Cok-straat, daar de val der Jansenisten in de geevel staat: voor de Heeren Cato, Naso, en sulagtige Loogemond, [1703], 4o, 2p.

(Dubbelblad pamflet met twee liedjes tegen de jansenisten. Op de wijze van Het is te Gent nu heel verkeerd en Gy wispeltuurige matroos. Een van de priesters die op de hak wordt genomen is de Goudse pastoor Willem de Swaen, auteur van de zangbundel De Singende Swaen. Over hem wordt gezongen: “De Swaan, in plaats van zingen, kryt”).

CONCORDATA et Decreta a Sacra Congregatione de Propaganda Fide. Verdragpunten en ordonantien door de H. Vergadering van de Voortplantinge des Geloofs tot een heilzame bestieringe der zendelingen van ‘t Vereenigde Nederland op verscheide tyden gemaakt [Orn.], Na de copy gedrukt te Rome 1694, 1703, 4o, 64p.

(Knuttel 15066).

GERMANUS LOIOLOPHILUS [AEGIDIUS DE WITTE ps.], Valeriaensche pynbank, ofte kort en kragtig middel om alle hedendaegse lasteraers, en bysonderlijk de P.P. Jesuieten, die den Aertsbisschop van Sebasten, en zijne welmeinende clergie niet ophouden te lasteren, den mond te stoppen [orn.], z.pl., 1703, 4o, 16p.

(Knuttel 15095)

GEHOORSAAMHEID der Hollandse geestelykheid, vertoond en beweerd, sonderling door den jonxten brief van den uitmuntendsten Heer en Cardinaal Paulutius, z.pl., z.j. [1703], 40, 25p.

(Knuttel 15100)

TIMOTHEUS VAN VREDE, Berigt aan de regtsinnige katholijken over een brief, voerende den naam van paus Clemens XI, Tot Utregt by Petrus Veldenius, z.j., [1703], 4o, 12p.

(Knuttel 15072)

JOSEPHUS MANSIUS [GIUSEPPE MANSI], Ærarium Evangelicum: hoc est Evangeliorum totius anni, scilicet a Paschate resurrectionis nostri usque ad adventum, eius, in omnes dominicas oer singulos versus […] Tomus tertius, Variorum locorum S. Scripturæ difficillimorum dilucida exposition […], Coloniæ Agrippinæ, in officina Joannis Wilhelmi Friessem, Anno 1703, 4o, [ii]+567+[lxiii] p.

(Prekenbundel; derde deel. In originele perkamenten band met sterk vervuilde rug. Boekblok los van rug. Perkament aan de randen gekruld. Bibliotheekstempels Passionisten Haastrecht. BPH).

TIMOTHEUS VAN VREDE, Zedelyke overweginge van het decreet der Roomse inquisitie, des jaars 1704. 3 april, tegens de verklaringe en verantwoordinge des aarschsbisschops van Sebasten, Tot Rotterdam by Frans Arnoldi, boekverkoper, Anno 1704, 4o, 28p.

(Knuttel 15338).

TIMOTHEUS VAN VREDE, Berigt wegens het verbieden der boeken dienende tot grondiger onderregtinge van het bekende decreet der Roomse Inquisitie, des jaars 1704. 3 april. In de sake des Aarschsbisschops [sic!] van Sebasten [vignet], Tot Rotterdam by Frans Arnoldi, z.j. [1704] boekverkoper, 4o, 6p.

(Knuttel 15339).

E.P. QUESNEL, Declaratie en protest tegens het placcaet tegens hem aengeplakt tot Brussel den 15 februarius 1704. Nevens d’afbeeldingen van den handel van M.H. d’aertsbisschop van Mechelen, en van den aerd en handel van de Hr. Hendrik van Susteren, vicarius generael van de Hr. aertsbisschop van Mechelen [orn.], t’Utrecht gedrukt by Theodorus vanden Eynden, boekverkoper woonende in ‘t Musiek-boek 1704, 4o, 32p.

(Knuttel 15320)

JAKOB ADELAER, De waere iever der jesuieten in de Verenigde Nederlanden ontmaskert, en aen des selfs regenten, [orn.], Te Rotterdam 1704, 4o, 32p.

(Knuttel 15363).

JOSEPHUS MANSIUS [GIUSEPPE MANSI], Ærarium Evangelicum: hoc est Evangeliorum totius anni, scilicet ab adventu usque ad feriam quartam cinerum, a feria IV cinerum usque ad Pascha resurrectionis Domini, per singulas ferias; ac demum a Paschate resurrectionis Domini Nostri usque ad adventum, in omnes dominicas per singulos versus […] Tomus primus. Variorum locorum S. Scripturæ difficillimorum dilucida exposition[…], Coloniæ Agrippinæ, in officina Jo. Wilhel. Friessem, apud Joan. Everh. Fromart, Anno 1704, 4o,

JOSEPHUS MANSIUS [GIUSEPPE MANSI], Ærarium Evangelicum: hoc est Evangeliorum, a Feria IV cincerum, usque ad Pascha Resurrectionis D.N. Christi, in sensu literali, morali, et anagogico per singolos versus elucidationis, Tomus secundus. Variorum locorum S. Scripturæ difficillimorum exposition […], Coloniæ Agrippinæ, in officina Jo. Wilhel. Friessem, apud Joan. Everh. Fromart, Anno 1704, 4o, [vi]+226+[xxxviii] p.

(Prekenbundel voor het hele kerkelijke jaar van de oratoriaan van de S. Philippi Nerii Romæ. Met bibliotheekstempel op schut- en titelblad van de Passionisten van Haastrecht. Deel 1 volgt na deel 2.In twee originele perkamenten banden, waarvan de rug vervuild is. BPH).

H.S.E., Haec libertatis ergo. Of brandmerk van de stadhouderlijke regering. Aan de Vrye Nederlanden [Orn.] Gedrukt in Vrystad, by Esstmont Staet-Vorst in ’t Wapen van de Oude Vryheyt, naest het welvaren van ’t Vaderland [In Gouda bij Lucas Kloppenburg, 1704], 4o, 14p.

(Clandestien uitgegeven pamflet, waarin een onbekende schrijver – die zich verbergt achter de initialen H.S.E. – in een satirisch gedicht het einde van het stadhouderlijk gezag bepleit. Een regering door het Huis van Oranje Nassau zou volgens hem je reinste tirannie zijn. Door loslippigheid van een aangeschoten Goudse drukker Lucas Kloppenburg weten we dat hij het pamflet heeft gedrukt en dat hij dit werkje alleen onder de toonbank durfde te verkopen uit angst voor justitie. Die angst was begrijpelijk, want kort na verschijning had de Pruisische ambassadeur Wolfgang von Smettau geklaagd bij de Staten van Holland, omdat de inhoud beledigend zou zijn voor zijn koning. Daarop hadden de Staten op 25 november 1705 besloten maatregelen te nemen tegen schrijver en drukker, mochten hun namen achterhaald kunnen worden. Gelukkig voor Kloppenburg bleef zijn rol buiten beeld. Zie Paul H.A.M. Abels, ‘Lucas Kloppenburg. Goudse boekdrukkunst gesmoord in drank, vrouwen en schulden’, Tidinge 38 (2020) 136-146. https://www.diegoude.nl/wp-content/uploads/2020/11/Tidinge-2020-4-verkort.pdf In eencvoudige kartonnen omslag met zegel van “Bibliotheek der stad Dordrecht”.)

CHARLES DRELINCOURT, PIERRE DU MOULIN, SIMON SIMONIDES, GODEFRIDUS UDEMANS, ’t Recht gebruyck van des Heeren Heyligen Avondmael, soo voor als na de bedieninge: bestaende in meditatien, gebeden en dankseggingen. Item, de klachte van een zwaermoedige ziele, over ‘t gebruyck van ’t H. Avondmael, met een nevens-gaende troost. Als mede de noodsakelijkheyd des H. Avondmaels; neffens een Belijdenisse des Geloofs, voor die haer tot hetselve wilden begeven, [Orn.] Tot Utrecht, gedruckt by Jacobus van Poolsum, Ordinaris stads drucker, woonende op de Plaets, recht over ’t stadthuys, 1704, 12o, [xvii]+220p

JOANNES VAN FOCQUENBERGUES, De Reyse na Beth-el, ofte het Huys Gods: in ’t Frans beschreven. En nu in ’t Nederlandts vertaelt door J.V.K.B. [Orn.], Tot Utrecht, gedruckt bij Jacobus van Poolsum, Ordinaris stads drucker, woonende over ’t stadthuys, 1700, 12o, 62p.

(Zeer populair en veelvuldig herdrukt ‘handboekje’ voor de Avondmaalsganger. Frontispice ontbreekt, evenals het laatste blad met gebed voor de zaterdag. In fraai lederen bandje met gouden ornamenten en versieringen op platten en rug; goud-op-snee en geciseleerd. Rug bovenaan met kleine beschadiging_.

ADRIEN BAILLET DE LA NEUVILLE, Histoire de Hollande, contenant ce qui s’est passé de plus mémorable dans cette République, et dans les autres États de l’Europe, depuis la Paix de Nimegue jusqu’a celle de Ryswyk. Ou suite de l’histoire de Hollande, Tome I [Orn.] A Amsterdam, chez Adriaan Braakman & Jaques Desbordes 1704, 8o, [iv]+261p.

(Los eerste deel van de geschiedschrijving van Holland over de jaren 1679-1693. In fraai bruinleren bandje, met goudornamenten en ribben op de rug. Eigendomsinschrijving op titelblad “Willy Alden?”; andere doorgehaald).

LIJSTEN van de Heeren van de Regeeringe der stad Gouda, soo als deselve van jaer tot jaer, haer respective ampten en bedieningen, binnen en buyten dese stad, hebben bekleed: midsgaders van alle subalterne officianten binnen deselve stad, beginnende met het jaer 1600 [Stadswapen Gouda], tot Gouda gedrukt by Johannes Endenburgh, stads- en ordinaris drukker van ’t kleyn-zegel, op de Markt, in de Chronijk 1705, fol., [clii] fol. [=304p.]p.

(Naamlijsten van Goudse regenten over de periode 1600-1743; na 1705 dus nog 43 jaar aangevuld met de nieuwe lijst. Ingebonden in moderne halfleren, geblindstempelde band, met goudornamenten en afbeelding van het titelblad op de voorzijde. Voorin zijn de volgende broadsheets ingebonden:)

TOUR-BEURTEN in de vergaderinge van de Staten-Generaal tusschen de steeden van Zuydt-Hollant. In ’s Gravenhage by Paulus en Isaac Scheltus, ordinaris druckers van de Edele Groot Mog. Heeren Staten van Hollandt ernde West-Vrieslandt, anno 1721, 1 fol.

EEUWIGH-DURENDE ORDRE OF ALMANACH, waar na de steeden van Alcmaer, Hoorn ende Enckhuyzen aan de Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, sullen praesenteren persoonen uyt den haren (…)In ’s Gravenhage by Paulus en Isaac Scheltus, ordinaris druckers van de Edele Groot Mog. Heeren Staten van Hollandt ernde West-Vrieslandt, anno 1721, 1 fol.

(De meegebonden grote uitvouwbare vellen hebben betrekking op de representatie van de steden in de Staten van Holland. De Almanach heeft een klein scheur).

[AEGDIUS DE WITTE], Duyts antwoord op sekeren Latynsen brief van Adriaen van Wyck, pastoor in Ketel (…) aen den autheur van het Schrift, met naeme Diotrephes., etc. onlangs geschreven [Vignet], z.pl., Anno 1705, 4o, 38p.

(Knuttel 15453)

ALMANACH (1705), 4o, [xviii] p.

Incomplete almanak voor het jaar 1705, zonder titelpagina en beginnend met maart. Met aan de linkerzijde in rode en zware inkt gedrukte kalender met bijzondere data en rechts tal van wetenswaardigheden (nieuws, recepten, medische bijzonderheden etc.) In fraaie leren geblindstempelde band, met versieringen en ingestempelde tekst: Dem Wohlehrwurdigen zu Gott Geistlich (…) Wolgelehrten Herrn Lorenz Jannigg Welge… den Pfarrherrn zu … Op laatste schutblad rode lakzegel. In oud-Duits handschrift staat er linbks bij geschreven: “Ist mit Radter? Thuigen daneben behalt worden”, en rechts “Joseph Reither Maller belda(?)”.)

JOACHIM OUDAAN, De Roomse mogentheid, bevat in een naawkeurige beschrijving van de magt en heerschappij der oude Roomse keizeren. Vertoonende de krygsoefeningen, oorlogsdaaden en heldenstukken, de meenigvuldige godheiden en afgodendiensten, de pragt en heerlykheid der schouwspeelen, renbaanen, zeegenprallen, gebouwen, en andere denkwaardige zaaken der oude Roomeinen. Neffens een ontwerp, zo van de toestand dezer landenten tyden van die keizers, als van hunne kerk-zeeden in de Roomse Kerk overgebragt. Alles aangeweezen en opgeheldert uit de oude Roomse gedenkpenningen (…) en verrykt met de geleerde opmerkingen van de heer mr. Pieter Deinoot. Versierd met 122 koopere plaaten, Tot Gouda, by Lucas Kloppenburg, 1706, fol., [xxix]+586+[xvi] p. [exclusief bladen met gravures]

Oudaan1
Oudaan2
Oudaan3

(De doopsgezinde en later remonstrantse Rotterdamse tegelbakker Joachim Oudaan (1628-1692) was in zijn tijd een bekend dichter en verzamelaar van oudheden. Dit standaardwerk verscheen voor het eerst in 1664. Dit is de vierde, geheel herzien en door Pieter Deinoot aangevulde, druk. De editie van de Goudse drukker Lucas Kloppenburg is doorgaans bekend in de kwarto-uitgave, maar dit betreft een kwarto-uitgave die is gedrukt op klein-folioformaat, waardoor zeer ruime marges ontstaan. De uitgave wordt voorafgegaan door een fraaie titelprent, gegraveerd door C. van Dalen, en een opdracht van de drukker aan de burgemeesters van de stad Gouda en mr. Jacob Adriaan vander Dussen, hun Geheimschrijver. In fraaie lederen achttiende-eeuwse band met rugversiering in goud en rood tekstschildje met “I. Oudaans Roomsche mogentheid”. Binding voorplatten met slijtage en rug aan boven- en onderzijde licht afgebrokkeld. Exlibris van Bibliotheca Kinschotiana (van de Delftse magistraat Joannes Anthonius van Kinschot). Eigendomsinschrijving “Bibliotheque de m. Ausool (?) griff. et chef de la Cour Supp. de Justice a Bruxelles”).

RALPH WILSON, JOHAN TATTON, Vier bysondere reysen van de Engelse Oost-Indise Maatschappy na Oost-Indien, gedaen in het jaar 1611 en 1612 [DM] Te Leyden, by Pieter vander Aa, boekverkooper, 1707, 8o, [ii]+97+[xiii]p. [met twee uitvouwbare prenten]

CHRISTOFFEL  NIEUWPOORT, Twaalfde reys na Oost-Inien, op kosten van de Engelse Maatschappy, gedaen in het jaar 1613 en vervolgens [DM] Te Leyden, by Pieter vander Aa, boekverkooper, 1707, 8o, [ii]+39+[vi]p. [zonder de drie uitvouwbare prenten]

(Convoluut in modern linnen bandje met op voorplatlinnen titelplaatje met “Vier bysondere Reysen na Oost-Indien”. Betreft vijfvroeg-17de-eeuwse reisverslagen van de Engelsen naar diverse Indische eilanden).

JOOST VAN DEN VONDEL, Palamedes of vermoorde onnozelheit. Treurspel, met aanteekeningen uit ’s digters mondt opgeschreven [Orn.], t’Amersfoort, by Pieter Brakman, boekverkooper 1707, 4o, [xvi]+82 p.
JOOST VAN DEN VONDEL, Hekeldigten, met aanteekeningen uit ’s digters mondt opgeschreven [Orn.], t’Amersfoort, by Pieter Brakman, boekverkooper 1707, 4o, 154+14+[iv]p.

(Vondels bekende Palamedes, het drama over de val van Oldenbarnevelt; met papieren omslag; met de prent van ‘t beestenperk, de onthoofding van Oldenbarnevelt (2x uitvouwbaar, waarvan 1 met ‘pop ups’); gevolgd door de hekeldichten met prent van De Weegschaal, portretten van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot, Prins Willem II, Cornelis en Johan de Wit, plus het apart te verkrijgen portret van Vondel en de prent van Oldebarnevelt in de hemel. Als extra prent ook nog de uitvouwbare prent met Begrafenis van den Hond van schout Bond).

JACOBUS MERLO HORSTIUS, ADRIANUS, Lust-hof der zielen, in het Latyn onder den naem van Paradisus animæ. Eerst vertaelt in het Fransch, en daer naer uyt beyde, overgeset in de Nederduytsche tael [kruis] T’Antwerpen [=Leiden], voor Christianus Vermey [ca. 1707], 8o, [xxxviii]+696 p.

(In originele leren band met goudornamenten en ribben. Boekblok goud opsnee. Met de zeven gravures. Eigendomsinschrijving eerste schutblad: “R. A. Poll, gebooren in’t jaar ons Heere 1763 den 15 Maart en den 17den gedoopt. M.V.B.”. Achterin op schutblad: “B.V.M. R.A. Pol”. SJH)

MAHOMETS ALKORAN, door de Heer Du Ryer uit de Arabische in de Fransche taal gestelt. Benevens een tweevoudige beschryving van Mahomets leven. En een verhaal van des zelfs reis ten hemel. Gelijk ook sijn Samenspraak met de jood Aedias. Alles van nieuws door een liefhebber overzien, en van alle drukfouten gezuivert. Met kopere platen verciert [Orn] Te Leyden by Henderik van Damme, boekverkooper in de Nieuwesteeg over de Zonneveldsteeg 1707, 8o, [xi]+547+[v] p.

(Met kartonnen platten en perkamenten rug, voorzien van titelschildje “Mahomets Alkoran”. Prenten: frontispice, fol 1 (staand biddende moslim), 94 (biddende moslim op de knieën bij moskee), 266 (twee staande moslims die schoenen uitdoen), 355 (biddende moslim op de knieën), 491 (vallende Mohammed), fol. 496 (vogel als boodschapper). Overgegaan in handen van een collega op 28-2-2016)

P.F. FULGENTIUS BOTTENS, Gheestelycken catechismus van den wegh der Liefde Godts (…) Bestaende in drye dagh-reysen, corresponderende op de drye deelen van dat eerste en meeste Ghebodt, Tot Brugghe ghedruckt by Pieter vande Cappelle, inde Jacobijne-straet op den Boeren-hoeck 1708, 8o, 251+[v] p.

e37502ae-cc20-11e4-8b90-f7f5deec8c1f

(Stichtelijk werkje in origineel leren bandje, met sleetse en bovenaan iets afgebrokkelde rug; diverse eigendomsinschrijvingen op het schutblad: “Desenen boecke behooret toe aen Piet Olessen [doorgehaald] woonnende in den Stock van Fichten anno [doorgehaald]”. Daaronder: “Desen boeck behoort toe aen Jacobus Livinus Vlaming 1740”. Daaronder: “Petrus Duijek 1820”. Daaronder: “Eygendom van Anna Maria Roelandts Ursel 1850”. Op tweede blad: “Gedenkt in Uwe dierbare gebeden de kinderen Maeyens, Ursul 11 decembre 1799”).

LEONARD BEELS, ’s Vyants trouwloze en bedriegelyke handel, vertoont uit Psalm LV: v 21,22, en 23. Op den Algemenen Vast- en Bededag den 26 Juny 1709, [DM], Te Gouda by Abrham Staal, boekverkoper op de Hoender-Marct, in ’t groot Schrijfboek 1709, 4o, 48p.

(Fel anti-katholieke preek van de Goudse predikant Beels, gedrukt bij de doopsgezinde boekdrukker Abraham Staal. De straatnaam Hoendermarkt komt in geen van de Goudse straatnamenboeken voor, maar wel in sommige bronnen uit met name de negentiende eeuw. Waarschijnlijk ging het om het gedeelte van de Markt, nabij het bordes, waar pluimvee verhandeld werd. Dit is een van de eerste werken die Staal liet verschijnen nadat hij zich een jaar eerder in Gouda vestigde. Hij verwierf toen ook een privilege van 20 jaar voor het drukken van de boekjes met de gereformeerde liturgische “Texten”. Met originele gemarmerde kartonnen omslag; opgedragen aan de magistraat van Gouda. Op titelpagina drukkersmerk met Latijnse randschrift “virtus nescia vinci”, onoverwinnelijke kracht. Op titelpagina ook vervaagde bibliotheekstempel.

ABRAHAM VAN DER MAT, Meditatien tot de H. Communie op alle de sondagen en andere hoog-tyden des jaers[or.], t’Antwerpen voor Christianus Vermey, Boekdrukker en verkooper in de Koornbrugsteeg, 1709, 8o, 383+[v] p.

thumb.php_-1024x725

(Schrijversnaam is pseudoniem voor de Utrechtse priester Abraham van Brienen (1606–1683). Het betreft een herdruk uit 1709, gedrukt in Antwerpen en uitgegeven in Leiden door de boekdrukker en boekverkoper Christianus Vermey. Dezelfde drukker zou vier jaar later met zijn Goudse collega’s, de stadsdrukkers Johannes en Andries Endenburg, de allereerste stadsgeschiedenis van Gouda drukken, geschreven door de pastoor Ignatius Walvis. Ontdaan van lederen (?) band, zodat bindingen zichtbaar zijn. Gaaf boekblok. Eigendomsinschrijving van Jr. Clara van Meijtelen. Bevat 45 paginagrote gravures met scenes uit het leven van Jezus. Boekje werd ooit door de Goudse fijnschilder Ruud Verkerk gekocht voor een tientje op een Oranjevrijmarkt op de Raam en in 2014 door hem geschilderd, met er bovenop een schelp, verwijzing naar het hiernamaals).

HUGO GROTIUS, De Veritate Religionis Christianae. Editio accuratior. Quam recensuit, notulisque adjectis illustravit Joannes Clericus, [Orn.], Amstelædami, apud Fransciscum vander Plaats, 1709, kl. 8o, [1xii]+352p.

(Titel op rug geblindstempeld. Leer, platten met lijnbordure, met frontispice met titel, titel in rood en zwart. Voorplatten los. Op schutbladen twee ex libris. Een (met koe) van H.L. Hobart en erbij geschreven: “The unreasonable nefo of Atheisim, And will you thus go on proud abject man and crowd with flagrant crimes your narrow space sedately mad Jehovah you deny H.L. Hobart” en ex libris met wapen en drie schelpen, hoofd van negerin en spreuk “Ung dieu ung roy” van Wittersham house. Op derde schutblad eigendomsaantekening van “G. Jenckinson”. ).

HIERONIMUS D.W. SLICHER, Officio judicis quam favente ter opt. max [Disputatio juridica inauguralis], Eruditorum examini subjicit Hieronimus d.w. Slicher, Gauda Ad diem 13. Septembris, hora loqoque solitis [DM] Lugduni Batavorum, apud Abraham Elzevier, Academiæ typographum 1709, 4o, [ii]+28p.

ARENT VANDER BURCH, Usucapione, quam annuente deo ter opt. max [Disputatio juridica inauguralis], Eruditorum examini submittit Arent vander Burch, Gouda Ad diem 16. Decembris, hora loqoque solitis [DM] Lugduni Batavorum, apud Abrahamum Elzevier, Academiæ typographum 1701, 4o, 19+[i] p.

(Twee Leidse promoties van Gouwenaars. Samengebonden in nieuwe band met kartonnen platten en kunstleren rug, voorzien van gouden biezen. Titel van eerst werk in kopie op voorzijde).

DIDACO DEL CASTILLO, ET ARTIGA, De ornatu et vestibus Aaronis, commentarii litterales et morales in caput XXVIII Exodi, sive idea perfecti sacerdotis et hominis christiani [DM] Antverpiæ, apud Joannem Baptistam Verdussen, 1709, fol., [li]+478+[xl] p.

DIDACO DEL CASTILLO, ET ARTIGA, Alphabetum Marianum, opus posthumum [DM] Antverpiæ, apud Joannem Baptistam Verdussen, viâ vulgò Cammerstraet, sub signo duarum Ciconiarum, 1712, fol., [xxvi]+261+[xiii] p.

(Twee werken van Diego del Castillo y Artiga (16..-1658), bisschop van Badajoz, theoloog, professor. Het eerste theologische werk handelt over de kleding van Aaron; letterlijke en morele opmerkingen over het 28e hoofdstuk van Exodus, of het idee van de perfecte priester en christelijke man. Zonder band, met alleen dunne kartonnen omslag resterend. Titelpagina’s in rood en zwart. SJH).

PHILIPPUS HARTUNG, Concionis tergeminæ rusticæ, civicæ, aulicæ, in omnes dominicas & festa totius anni. Pars II. À Pentecoste ad Adventum [DM] Coloniæ Agrippinæ sumptibus Henrici Rommerskirchen, bibliopol. Unter fetten Hennen, anno 1709, 4o, [xiv]+666+[xxv]p.

(Prekenbundel voor de periode tussen Pinksteren end de Advent. Hartung was een jezuïet. Met ingelegde en ongedateerde brief van een onbekende pastoor. SJH).

RUMOLDUS BACKX, Sermoonen [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt, in de dry Monicken, 1709, 8o, p.426-796+[xvi] p.

RUMOLDUS BACKX, CXXV Sermoonen op de thien geboden. Tweede deel, op het vierde, vyfde en sesde ghebodt, behelst 41 sermoonen [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt, in de dry Monicken, 1711, 8o, 585+[xx1] p.

RUMOLDUS BACKX, Vervolgh der sermoonen. Eerste deel [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt, in de Gulde Tralie, 1712, 8o, 585+[ii]+553+[xxiii] p.

RUMOLDUS BACKX, Vervolgh der sermoonen. Eerste deel [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt, in de Gulde Tralie, 1712, 8o, 585+[ii]+553+[xxiii] p.

RUMOLDUS BACKX, Sermoonen over de bekeeringh van den sondaer. Eersten deel [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt in de Gulde Tralie, 1713, 8o, [iv]+546+[xxv] p.

RUMOLDUS BACKX, Sermoonen over de bekeeringh van den sondaer. Derden deel [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt in de Gulde Tralie, 1713, 8o, 540 +[xvi] p.

RUMOLDUS BACKX, Sermoonen over de bekeeringh van den sondaer. Vierde deel [Orn.] t’Antwerpen, by Petrus Jouret, stadtsdrucker ende boeck-verkooper op de Melckmerckt in de Gulde Tralie, 1713, 8o, [iv]+466+[xxxviii] p. +[xxv] p.

(Incomplete set van zeven deeltjes Sermoonen van Backx (1650-1703), in verschillende banden: vier keer bruin leer en rood op snee, twee keer perkament en een keer modern linnen. Eerste deel van het Vervolgh is dubbel. Twee keer met portret van de auteur. Hij wordt op de titelpagina “Licentiaet in de H. Godtheyt, canonick en plebaen van de cathedrale kerk tot Antwerpen” genoemd. BPH).

BIBLIA, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments. Door last der Hoogh Mog. Heeren Staten Generael van de Vereenighde Nederlanden en volgens het Besluyt van de Synode Nationael gehouden tot Dordrecht inde Iaren 1618 ende 1619. Uyt de oorspronckelijcke talen in onse Nederlandtsche tale getrouwelijck over-geset. [DM] In Amsterdam A. Hasebroeck, A. vander Putte, wed. G. de Groot, J. Keur, J. van Heekeren, P. Rotterdam, B. van Beaumond, P. Keur. In Compagnie, 1710, 4o [incompleet]

[JAN VAN HOOGSTRATEN], Zedezangen en stigtelyke liederen, &c. Op de aangenaamste, meest bekende, en bekwaamste wyzen, Waar agter gevoegt zyn de Agt Zaligheden. Op muzyk gestelt door G. Han, De tweede druk, merkelyk vermeerderd en verbeterd [Orn.] Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg anno 1710, 8o, [vi]+151+[xxiii] p.

(De Goudse boekdrukker Lucas Kloppenburg werkte een aantal jaren nauw samen met de Goudse ‘society’-dichter Jan van Hoogstraaten. Zie P.H.A.M. Abels, Lucas Kloppenburg. Goudse boekdrukkunst gesmoord in drank, vrouwen en schulden, Tidinge 38 (2020) 136-146. Met titelgravure van A. Houbraken, met wie Kloppenburg uiteindelijk gebrouilleerd zou raken over de uitgave van het boek Kruisheld. In gewreven burgemeestersband. Met bladmuziek van Han.).

JAN VAN HOOGSTRATEN, Zegepraal der goddelyke liefde, vertoont in zeven en veertig ziel-opwekkende zinnenbeelden. In zangmaat vervat op gelyk getal, van de uitgelezenste en bekwaamste wyzen, enz. De tweede druk [Orn.] T’Amsterdam, by Johannes Ratelband, boekverkoper bezuyden ’t Stadhuys, 1710, 8o, [xviii]+192+[xxxvi] p.

(Dichtbundel van de Goudse tolgaarder en dichter Jan van Hoogstraten. Met frontispice van de Goudse drukker Lucas van Kloppenburg en “Tot Gouda 1709”, waarschijnlijk gebruikt bij de eerste druk. Van Hoogstraten was zijn sterauteur. Met 47 verfijnde gravures. In perkamenten spitselband).

[COENRAET DROSTE], Vrouw Jacoba van Beyeren. Gravin van Hollandt &c. Treurspel, [Orn.] In ‘sGravenhage, gedruckt by Gerrit Rammazeyn, boeckdrucker in de Houtstraet by ’t Pleyn, in ’t Schermstraetje, 1710, 4o, [x]+52p.

(Toneelspel over Jacoba van Beijeren, die een hoofdrol speelde in de Hoekse en Kabeljauwse twisten en lange tijd verbleef op het kasteel in Gouda. Al op de eerste pagina wordt Gouda in een dramatisch tafereel genoemd: “Door Wagten is de Stadt den Toevoer afgesneden, // Door Benden rontom heen is Gouda soo beset, // Dat Vrouw Jacoba niet kan hopen op ontset. // (…)”. Geschreven door Coenraet Droste (1642-1734) uit Dordrecht. Hij was kapitein bij de Tocht naar Chatham, streed ook bij Solebay in de Slag bij Senef. Daarna woonde hij als ambteloos burger in Den Haag. In deze tijd schreef hij De Haegsche Schouwburg, een verzameling van 16 toneelstukken, waaronder bovenstaand werk. Ook berijmde hij de Odyssea en de Illias. In eenvoudig kartonnen omslagje; met handgekleurd ornament op de titelpagina. Op de keerzijde daarvan in oud handschrift no. 1. De drukker is nazaat van het Goudse boekdrukkersgeslacht Rammazeyn, dat na een faillissement naar Den Haag verhuisde).

Convoluut

INSTRUCTIE VOOR DEN COMMISSARIS, aengestelt by de Heeren Schout, Burgemeesteren en Schepenen der Stad Gouda, op ’t stuck van het notariaet, binnen de selve stad en het district van het selve geexerceert werdende [Stadswapen] Tot Gouda gedrukt by Johannes Endenburg, Ordinaris Drukker van de stad en van ’t Kleyn Zegel, op de Markt, in de Chronyk 1710, 4o, [iv]p.

(Met waterkringen)

ORDRE EN REGLEMENT op het exerceren van de schutterye der stad Gouda [Stadswapen], Tot Gouda, gedrukt by Andries Endenburg, Stads Drukker, op de Markt, in de Chronyk 1741, 40, [ix] p.

CONDITIEN EN VOORWAERDEN, waer na de regenten van het Alemoseniers-huys, verpachten den excyns op alderhande fruyten binnen de stad Gouda [Stadswapen] Tot Gouda, Gedrukt by Johannes en Andries Endenburgh, Ordinaris Stads Drukkers, op de Markt, in de Chronyk 1714, 4o, 11p.

(Vervuild door veelvuldig gebruik)

ORDONNANTIE EN CONDITIEN, waer na de Heeren Kerkmeesteren van Jans Kerk, binnen Gouda, zullen verpagten het slag-gelt van alle huysraet, inboedel, etc. [Stadswapen] Tot Gouda, Gedrukt by Johannes en Andries Endenburgh, Stads Drukkers, op de Markt, in de Chronyk 1714, 4o, 16p.

ORDONNANTIE ENDE INSTRUCTIE, gemaakt by den Geregte der Stad Gouda, op ‘t stuk van de telders, die men, van wegen der voorsz. Stede, stellen zal in de huyskens aen de vesten, omme opsigt te hebben op de molens ende molenaars, als ook op de bakkers [stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Johannes Endenburg, Ordinaris Drukker van de Stad en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, in de Chronyk 1710, 4o, 12p.

(Watervlekkerig)

REGLEMENT WAAR NAAR DE OUDEMANNEN haar hebben te reguleren [Stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Iohannes Endenburg, Ordinaris Stads Drukker en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, in de Chronyk 1710, 4o, 13p.

(Laatste deel ontbreekt, maar is verderop in dit convoluut ingebonden ; gedrukt in opvallend grote letters, zodat de oude mannen het ook goed konden lezen)

REGLEMENT, waer na de commissaris van de ycker-schippers, varende tusschen de steden Amsterdam en Gouda zig zal hebben te gedragen [Stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Iohannes Endenburg, Ordinaris Stads Drukker en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, 1709, 4o,[vii] p.

ORDONNANTIE wegens ’t betalen der gabellen van de trek-vaert tusschen de steden Amsterdam en Gouda [Stadswapen] Tot Gouda, Gedrukt by Johannes en Andries Endenburgh, Ordinaris Stads Drukkers, op de Markt, in de Chronyk 1715, 4o, 8p.

BAGGEREN IN DE STADS GRAGTEN. Voorwaarde ende conditien waar naar de Mrs. Ende Regenten van ’t Weeshuys der Stad Gouda naar voorgaande consent ende authorisatie van de Ed: Achtbare Heeren Burgermeesteren deser stad, verpagten willen, ten profijte van ’t selve Weeshuys, het baggeren in de drie stads gragten, te weten van den Dijk ofte Haneproy off tot aan de Potters Poort toe [z.pl., z.j. 1743], 4o, 3p.

(Onderaan in oud handschrift: “bevel voor ’t drucke aen Bockhove 11 maart 1743 betaalt”. Denkelijk wordt hier gedoeld op de Goudse boekdrukker Dirck Bockhoven)

(Verzameling van negen Goudse verordeningen, voornamelijk uit het begin van de achttiende eeuw. In eenvoudige papieren omslag. Rafelig aan de randen).

HET NIEUWE TESTAMENT, ofte alle boecken des Nieuwen Verbondts Onses Heeren Jesu Christi. Door last van de Hoogh Moog. Heeren Staten-Generaal (…) [DM] In Amsterdam A. Hasebroeck, A. vander Putte, wed. G. de Groot, J. Keur, J. van Heekeren, P. Rotterdam, B. van Beaumond, P. Keur. In Compagnie [1710], 4o, 143 fol. [incompleet]

(Slordig en incompleet exemplaar van een bijzondere bijbeluitgave uit 1710. Volgens Van Eeghen zijn ten onderechte ook de Dordtse bijbeldrukkers Jacob en Pieter Keur op de titelpagina vermeld. Titelpagina en voorwerk oude testament ontbreekt. Pagina’s kort afgesneden. Originele, zwaar gehaven band. Boekblok los).

GIJSBERT DE CRETSER, Beschryvinge van ’s Gravenhage, behelsende desselfs eerste opkomste, stichtinge en vermakelyke situatie, het Graven-hof aldaar gebouwt, met alle verdere publyke en particuliere gebouwen daar in sijnde, en desselfs voorname grachten, pleynen, straaten, wandelingen en buytenwegen. Als mede alle de hooge Staatsche

Cretser1

vergaderingen, collegien, hoven van justitie en andere raad- en vergader kamers daar in geplaast, en derselve dagelykse byeenkomsten. Mitsgaders de oude coustumen die in Den Hage geobserveert worden, [DM], Tot Amsterdam by Jan ten Hoorn, boekverkoper 1711, 4o, [xiv]+140+[viii]+[ii]+104+[vii] p.
HEER VAN ZUYLICHEM [=CONSTANTIJN HUYGENS], De Zee-straet van ’s-Graven-Hage op Schevening [DM], Te Amsterdam by Jan ten Hoorn, boekverkoper 1711, 4o, 56p.

(Stadsgeschiedenis van Den Haag, gevolgd door betoog voor aanleg nieuwe zeestraat door Huygens. In fraaie originele perkamenten band. Tekst compleet, met twee frontispices en 5 (van 9) gravures. Eerste frontispice van Jan Luyken met 15 afzonderlijke afbeeldingen; boven v.l.n.r. vlaggen, boekverkopers en stofverkopers in de Ridderzaal; daartussen in de ooievaar met ‘s-Gravenhage op de achtergrond; l. : ontvangst en afscheid van een gezant op een bordes; r. : de infanterie en cavalerie opgesteld tot een erewacht; in het midden: ontvangst van gezant, vermoedelijk in de oude ontvangstzaal van de Staten-Generaal; l.o. : ontvangst in de zaal van de Staten van Holland; r.o. : ontvangst in de zaal van de Staten-Generaal; m.o. : gezicht op ‘s-Gravenhage vanaf de noordzijde. Tweede frontispice met ontwerp voor triomfboog aan begin zeestraat. Prenten van de Grote of St.-Jacobskerk, grafmonument Obdam, Nieuwe Kerk, het stadhuis, oude vrouwen- en kinderhuis van de diaconie).

LA VILLE DE TERGOU (ca. 1711)

Ingekleurde kaart (19,6 x 14,7 cm) van Gouda, gemaakt en gesigneerd door Jacobus Harrewijn (1660-1727). Van deze prent zijn ook vele niet-ingekleurde versies bekend, in een bewerking van Johannes Chrystin. Die ongesigneerde editie van de prent is afkomstig uit het boek Histoire generale des Pais-Bas, contenant la description des XVII provinces van Johannes Chrystin (graveur) en Francois Foppens (uitgever). Van dit in Brussel uitgegeven werk verschenen vanaf 1697 vele edities, met een steeds groter aantal gravures. De Goudse prent komt voor in de editie vanaf 1720.

De ingekleurde prent is naar alle waarschijnlijkheid vervaardigd aan het begin van de achttiende eeuw. De stadsplattegrond is blind in kaart gebracht, met uitzondering van een aantal belangrijke gebouwen. Daarbij lijkt Harrewijn zich te hebben gebaseerd op de kaart van Bleau uit 1649. Afgebeeld zijn uiteraard het stadhuis en de Sint-Janskerk, maar ook de diverse stadspoorten, de resterende toren van het kasteel en vele kapellen. De kaart is rechts beneden, onder het woord L’ Yssel, gesigneerd met “Harrewijn fecit Brux.” (door Harrewijn gemaakt in Brussel). De inkleuring wijkt af van de meeste andere exemplaren die bekend zijn van deze kaart, aangezien het zuidelijke deel van de stad voor een groot deel niet is ingekleurd. De reden daarvoor is onduidelijk. Mogelijk betreft het hier een poging om met het witte gedeelte het ‘katholieke kwartier’ van Gouda aan te geven. Er zijn ook kaarten bekend met volledige arcering. Opvallend zijn verder de levendige scheepvaart op de Hollandse IJssel, de grazige groene weiden om Gouda, met verschillende koeien en een paard, en rechts het stadswapen met zes sterren.

[ADIEN BAILLET, BERNARDUS MAES], De penitentie der heylige moniken, eremyten, en andere die in de Eenigheyt geleeft hebben; met eenige Godtvruchtige bemerckingen ende ghebeden, verdeylt in vier deeltjens voor alle de dagen van het iaer. I. deel. Voor de dry maenden van januarius, februarius en meert, [DM]T’Antwerpen, by Joannes van Soest, boeck-drucker, woonende op de groote Merct in de Pauw, 1711, 8o, [iv]+594 p.

(Levensbeschrijvingen van heilige monniken, op volgorde van hun naamdag. Titelpagina in rood en zwart. In origineel leren bandje met sleetse rug. Rood titelschildje “Moniken en heremyten”, ornamenten en “I. Deel”. Op keerzijde platten stempeltje met “P.W.O. 104”. Op keerzijde achterplatten eigendomsinschrijving: “desen boek hoort toe Suster Dorothea Matthijs, grouw suster geprofest den 10 october 1730 tot Diest”.)

[ADIEN BAILLET, BERNARDUS MAES], De penitentie der heylige moniken, eremyten, en andere die in de Eenigheyt geleeft hebben; met eenige Godtvruchtige bemerckingen ende ghebeden, verdeylt in vier deeltjens voor alle de dagen van het iaer. II. deel. Voor de dry maenden van april, may en junius, T’Antwerpen, by Joannes van Soest, boeck-drucker ende boeck-verkooper, woonende op de groote Merct in de Pauw, 1711, 8o, 482+[iii] p.

(Meest gave originele leren bandje. Titelpagina in rood en zwart)

[ADIEN BAILLET, BERNARDUS MAES], De penitentie der heylige moniken, eremyten, en andere die in de Eenigheyt geleeft hebben. Deel III. Voor de dry maenden van julius, augustus en september, [Orn.] T’Antwerpen, by Joannes van Soest, boeck-drucker, woonende op de groote Merct in de Pauw, 1711, 8o, 483-1228p.

(Sleets bandje; titelpagina in zwart).

[ADIEN BAILLET, BERNARDUS MAES], De penitentie der heylige moniken, eremyten, en andere die in de Eenigheyt geleeft hebben. IV. Deel. Voor de dry maenden van october, november en december, [Orn.] T’Antwerpen, by Joannes van Soest, boeck-drucker ende boeck-verkooper, woonende op de groote Merct in de Pauw, 1711, 8o, 643+[vi]p.

(Sleets bandje. Titelpagina in zwart. Keerzijde voorplat met stempeltje “P.W.O. 104”)

[ADIEN BAILLET, BERNARDUS MAES], De penitentie der heylige moniken, eremyten, en andere die in de Eenigheyt geleeft hebben; met eenige Godtvruchtige bemerckingen ende ghebeden, verdeylt in vier deeltjens voor alle de dagen van het iaer. II. deel. Voor de dry maenden van april, may en junius, T’Antwerpen, by Joannes van Soest, boeck-drucker ende boeck-verkooper, woonende op de groote Merct in de Pauw, 1711, 8o, [iii]+482+[viii] p.

(Origineel sleets bandje. Op keerzijde voorplat stempeltje met “”P.W.O. 104”. Met voor en achter twee middeleeuwse bindstroken met grote rode en zwarte letters. De stroken zijn volgens kenner Jan Willem Klein afkomstig uit een liturgisch werk – waarschijnlijk een Missale – Een van de fragmenten heeft het begin van de lectio op Petrus en Paulusdag (29 juni), die begint met “In diebus illis: Misit Herodes rex manus, ut affligeret quondam de Ecclesia (…). (=Acta Apostolorum, cap. 12). Datering eind 12de-begin 13de eeuw, waarschijnlijk Frans of (huidig) Belgisch. Verder in het boekje een klein briefje met gebed voor Jezus, Maria en Jozef van P.A. Rysbrack. Op eerste schutblad eigendomsinschrijving “Theresia de Greef begyntie” en “Joseph Segels”, plus vervaagde bibliotheekstempel. Op achterst schutblad eigendomsinschrijving “deezen boek hoort toe aen Josephus Sues Wortel”. Aan het eind ongenummerd acht pagina’s met tekst over 1 mei H. Marcelsus”).

N.N., Saamenspraake tusschen een oud vrouwken en haaren werkmeester, raakende de gangbare munte, soo van het geldt, als van het geloof, ofte Catholicken stokreegel. Voor de gemeyne Christene menschen, om te kennen de munters in het stuk van de egte Roomsche Catholicke godsdienstigheyd, door NN tegen het Janseniste boexken Regel der Voorsichtigheid (…), 1712, 4o, 31p.

GERARDUS OUTHOF, Keizerlyke ryks-zinspreuken of alle de ryks en andre spreulken van alle keizeren, van Julius Cezar af tot op den tegenwoordigen keizer Jozefus. Alle in digtmaat uitgebreyd, en met veelerley zedespreuken uyt gewyde en ongewyde schryveren verrykt, en in onrym opgeheldert, vertoonende daar in, een kort levens berigt van yder Keysers aart, gedrag en aanmerkelykste daden [Orn.] Tot Gouda, by Lucas Kloppenburg 1711, 8o, [xl]+369+[xix] p.

(Met fraaie frontispice, waarin een portret van de auteur Gerardus Outhof (1673-1733), die ten tijde van de verschijning van dit boekje predikant was in Emden. In 1721zou hij naar Kampen beroepen worden. Hij schreef diverse stichtelijke werken, maar ook over watervloeden. Dit Goudse drukje heeft een fraaie perkamentne band, met in handschrift op de rug “G. Outhof Keijserlijke Rijks Sin Spreuken”).

AEGIDIUS HOCHMUTH, Manuale der fürnehmsten Sectirer / Ketzer und Ketzereyen aller Zeiten. Wer deren Urheber gewesen? Was solche für Errores gehabt? Und was sich sonsten remarquables mit ihnen zugetragen: nach denen Seculis post Christum natum, aus denen bewehrtesten Autoribus zusammen getragen und der studirenden Jugend sonderlich Theologiae Studiosis, nebst einem Register, wie solches über die Sonn- und Fest-Evangelia nutzlich zu gebrauchen zum besten in Druck gegeben, Draesden beij Joh. Christoph Zimmermann 1712. Andere Auflag, 8o, [lx]+553+[cv]p.
AEGIDIUS HOCHMUTH, Interesse animae, oder wie ein rechtschaffener Christe beij dieser atheistischen epicurischen lieb- und glaubenlosen Welt dennoch in der Wahren Kirchen Gottes verbleiben siene Seele kräfftig verwahren für schändlichem Abfall sich hüten und beij der H. Schrift allein verbleiben soll […] Leipzig in Verl. Friedr. Lanckischens sel. Erb., 1704, 8o, [xxx]+424+[xxiv]p.

DSC03142

(Twee werken in één prachtige leren band met titelopdruk op de rug. Compleet. Ex libris bibliotheek Stockholm).

PHIL. JOH. TILEMAN, ARN. HENR. WESTERHOVIUS,  De trappen des genadenthroons van Jesus Christus. Bevattende acht Voorbereydingen, en acht Dankzeggingen, op yder Dag der Weke, voor en na ’t gebruyk des H. Avondmaels. Door Phil. Joh. Tileman, genaemt Schenck, doctor en professor der H. Godgeleerdheid in de academie te Marburg, ook predikant aldaer. Uyt het Hooghduyts vertaeld door Anr. Henr. Westerhovius, Bedienaer des Goddelyken Woords, en Rector der Illustre Schole tot Gouda. Met kopere platen verciert [dm] Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg 1712, 8o [xvi]+344p.

(Gerestaureerd exemplaar met titelpagina, privilege en eerste pagina van de opdracht in facsimile. Kartonnen boards van gemarmerd papier, kunstlederen rug met letters in goudopdruk. Talrijke gravures. Met gedicht over de Goudse predikant en rector Westerhovius van J. van Hoogstraten).

PHIL. JOH. TILEMAN, ARN. HENR. WESTERHOVIUS, De trappen des genadenthroons van Jesus Christus. Bevattende acht Voorbereydingen, en acht Dankzeggingen, op yder Dag der Weke, voor en na ’t gebruyk des H. Avondmaels. Door Phil. Joh. Tileman, genaemt Schenck, doctor en professor der H. Godgeleerdheid in de academie te Marburg, ook predikant aldaer. Uyt het Hooghduyts vertaeld door Anr. Henr. Westerhovius, Bedienaer des Goddelyken Woords, en Rector der Illustre Schole tot Gouda. Met kopere platen verciert [dm] Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg 1712, 8o [xvi]+344p.

(Goudse druk van een veelgelezen stichtelijk boek. Opnieuw in groen kunstleer ingebonden exemplaar, nu originele met titelpagina, privilege en eerste pagina van de opdracht. Talrijke gravures. Met gedicht over de Goudse predikant en rector Westerhovius van J. van Hoogstraten).

J[AN] V[AN] HOOGSTRATEN, De Kruysheld, of het leven van den grooten apostel Paulus, leeraar der heydenen, in VII boeken begrepen, den tweeden druk. Op niews van den auteur overzien, met zeer kurieuse kopere platen versiert, van alle misstellingen, en drukfeilen gezuivert, merkelyk vermeerdert en verbetert [DM], Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg 1712, 4o, [xx]+259p.

G[OVERT] KLINKHAMER, De Kruisgezant of het leeven van den apostel Petrus. In twee boeken [DM], t’Amsterdam by Adam Lobé, boekverkooper in de St.-Jan-straat 1725, 4o, [xx] 168p.

(Eerste boek met titelprent, familiewapen regentengeslacht Van der Dussen en zeven gravures van Paulus. Met voorin een met zijn handtekening gewaarmerkte verklaring van de in Gouda woonachtige auteur, dat de tekst eerder slordig en zonder zijn medeweten in Amsterdam werd gedrukt door P. Boeteman. Het boek kent dus een moeizame voorgeschiedenis, die draaide om een financiële eis van de oorspronkelijke graveur Aart Houbraken. Deze haakte daarop af en gaf de tekst met zijn prenten uit bij Boeteman. Van Hoogstraten bleef Kloppenburg trouw. Hij vond in J. Wandelaar en G. van der Gouwen andere graveurs en gaf de tekst daarna in deze tweede druk uit. Voor de Goudse drukker luidde deze affaire zijn faillissement in. Het tweede boek met titelgravure. In negentiende-eeuwse band van gemarmerd karton, goudversiering op de rug en rood tekstschildje met “De Kruishelden Paulus en Petrus”. Met exlibris-stempel van drs. C.R. van den Berg, kerkhistoricus van de Universiteit Leiden. Zeer fris exemplaar)

J[AN] V[AN] HOOGSTRATEN, De kruisheld, of het leven van den grooten apostel Paulus, leeraar der heidenen, in VII. boeken begrepen. En met konstplaten en kanttekeningen verrykt door A. Houbraken [DM] T’Amsterdam, by Pieter Boeteman, in de Munnikestraat, by de Nieuwemarkt, 1712, 4o, [xviii]+256p.

(In originele sleetse perkamenten band. Met kort afgesneden titelpagina met eigendoms-inschrijvingen; één doorgekrast, één met pen van “vrouw Bruggeman Vlaardingen” en van Jacoba Steenbergen. Frontispice ontbreekt. Ook eerste pagina met opdracht aan Van der Dussen kort afgesneden. Scheur in eerste prent provisorisch gerepareerd. Met prenten van Houbraken, die de inzet vormden voor een zakelijk conflict met de Goudse drukker Lucas Kloppenburg (zie hieronder).

J[AN] V[AN] HOOGSTRATEN, De kruisheld, of het leven van den grooten apostel Paulus, leeraar der heidenen, in VII. boeken begrepen. En met konstplaten en kanttekeningen verrykt door A. Houbraken [DM] T’Amsterdam, by Pieter Boeteman, in de Munnikestraat, by de Nieuwemarkt, 1712, 4o, [xxii]+256p.

(In vernieuwde band met perkamenten rug en curieuze geplastificeerde (?) platten in blokdesign. Op de rug “Hoogs. Het Leeren van Paulus”. Mooi schoon exemplaar met heldere platen. Met kort afgesneden titelpagina provisorisch ingeplakt. Frontispice aanwezig. Ook eerste pagina met opdracht aan Van der Dussen kort afgesneden. Met prenten van Houbraken, die de inzet vormden voor een zakelijk conflict met de Goudse drukker Lucas Kloppenburg (zie hieronder). Prent bij p. 133 ingebonden bij p. 233. Prent bij hoofdstuk 7 ontbreekt).

Klop3

J[AN] V[AN] HOOGSTRATEN, De Kruysheld, of het leven van den grooten apostel Paulus, leeraar der heydenen, in VII Boeken begrepen, den tweeden druk. Op niews van den auteur overzien, met zeer kurieuse kopere platen versiert, van alle misstellingen, en drukfeilen gezuivert, merkelyk vermeerdert en verbetert [DM], Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg 1712, 4o, [xx]+259p.

Klop2

(Met titelprent, familiewapen regentengeslacht Van der Dussen – aan wie het boek is opgedragen – en zeven gravures van Paulus. Met voorin een met zijn handtekening gewaarmerkte verklaring van de in Gouda woonachtige auteur, dat de tekst eerder slordig en zonder zijn medeweten in Amsterdam werd gedrukt door P. Boeteman. Het boek kent dus een moeizame voorgeschiedenis, die draaide om een financiële eis van de oorspronkelijke graveur Aart Houbraken. Deze haakte daarop af en gaf de tekst met zijn prenten uit bij Boeteman. Van Hoogstraten bleef Kloppenburg trouw. Hij vond in J. Wandelaar en G. vander Gouwen twee andere graveurs en gaf de tekst daarna in deze tweede druk uit. In een vier pagina’s lang betoog stelt Kloppenburg de handelwijze van Houbraken aan de kaak, een vroegere vriend die hem uit winstoogmerk bedrogen zou hebben. Daarbij moet plots ook de kwaliteit van het graveerwerk van Houbraken het ontgelden. Voor de Goudse drukker luidde deze affaire overigens zijn faillissement in. Hij moet zijn drukkerij aan de Wijdstraat sluiten en raakt ook in de archieven volledig uit het zicht, wat duidt op een vlucht voor de schuldeisers. In originele bruinlederen band, met beschadigde rug. Titelschildje nog aanwezig. Exlibris op binnenzijde voorplatten van C.D.J Brandt en op eerste schutblad exlibris van W.J.F. Meinders). 

J[AN] V[AN] HOOGSTRATEN, De Kruysheld, of het leven van den grooten apostel Paulus, leeraar der heydenen, in VII boeken begrepen, den tweeden druk. Op niews van den auteur overzien, met zeer kurieuse kopere platen versiert, van alle misstellingen, en drukfeilen gezuivert, merkelyk vermeerdert en verbetert [DM], Tot Gouda, by Lukas Kloppenburg 1712, 4o, [xx]+259p.

(Iets groter formaat dan voorgaande exemplaren. Met titelprent, familiewapen regentengeslacht Van der Dussen en zeven gravures van Paulus. Titelpagina in kopie. Parateksten met vochtring.Idem in het midden. Prenten gaaf.  In originele brtuine leren band met goudornamenten op de rug. Bovenste stukje van de rug afgebrokkeld. Het boek kent dus een moeizame voorgeschiedenis, die draaide om een financiële eis van de oorspronkelijke graveur Aart Houbraken. Deze haakte daarop af en gaf de tekst met zijn prenten uit bij Boeteman. Van Hoogstraten bleef Kloppenburg trouw. Hij vond in J. Wandelaar en G. vander Gouwen andere graveurs en gaf de tekst daarna in deze tweede druk uit. Voor de Goudse drukker luidde deze affaire zijn faillissement in).

JOHANNES DE KLERK, Lyk-reden over ’t afsterven van den Eerwaardigen en zeer vermaarden heere Philippus van Limborch, hoogleeraar der heylige godtgeleertheit onder de remonstranten, ontslapen den 30 van grasmaand, in ’t jaar 1712. Uitgesproken in ’t Latyn door Johannes de Klerk, op den 6. van bloeimaand, den dag zyner begravinge. [DM] T’Amsterdam by Pieter Visser, boekverkoper op de Lely-graft 1712, 4o, 44p.

(Lijkpredikatie voor à Limborch, voormalig remontrants predikant te Gouda. Fris exemplaar met papieren omslag; met exlibris H. Bouma. Philippus à Limborch schreef diverse historische en theologische werken, waaronder ook een geschiedenis van de inquisitie (zie hierboven).

PHILIPPUS VAN LIMBORCH, Uitbreiding, en uitleggingen over den brief van den apostel Paulus aan de Romeinen. Uit het Latyn vertaalt [DM] T’Amsteldam, by Balthazar Lakeman, 1725, 4o, [xiv]+688+[xii] p.

(De eerste druk van dit boek van de remonstrantse predikant en hoogleraar theologie Van Limborch (1633-1712). De vertaler, Joannes de Goede, was een neef van de schrijver. Van Limborch was vanaf 1657 tot zijn beroeping naar Amsterdam remonstrants predikant in Gouda en disputeerde daar met de gereformeerde dominee Jacobus Sceperus. In originele bruinleren band, met op de platten ornamenten en vervaagd titelschildje. Klein gaatje in de rug).

JACOBUS LEYDEKKER, Eere van de Nationale Synode van Dordregt, in den jare 1618 en 1619. Voorgestaan en bevestigd tegen de beschuldingen van G. Brand, in sijn Historie der Reformatie.Met aanmerkingen op zyn sydig verhaal, ontrent de remonstrantse voorvallenvoor, onder, als na de houden van die Synode, [DM] t’Amsterdam, by Isaac Stokman, boekverkooper op ’t Rokkin, by de Gaper-steeg, in Calvinus 1725, 4o, 719+[i] p.

JACOBUS LEYDEKKER, Eere van de Nationale Synode van Dordregt, in den jare 1618 en 1619. Voorgestaan en bevestigd tegen de beschuldingen van G. Brand, in sijn Historie der Reformatie. Met aanmerkingen op zyn eensydig verhaal, ontrent de Remonstrantse voorvallen, voor, onder, als na het houden van de Synode. Tweede deel [Orn.] t’Amsterdam, by Jacobus Verheyde, op de hoek van de Molsteeg; Arent van Huyssteen, op ’t Rokkin & Steeve van Esveldt, over ’t Meisjes Weeshuys; boekverkoopers, 1737, 4o, [xxxiii]+549p.

(Tweedelig werk met de contra-remonstrantse visie op de Synode van Dordrecht; geschreven in reactie op het werk van Geraerd Brandt. Leydekker (1656-1729) was predikant in Middelburg. In oorspronkelijke perkamenten spitselbanden, met op de rug auteursnaam en titel: “J. Leydekker, Nationale Synode 1. Deel” en “Sinode van Dordregt door J. Leydekker 2. Deel”. Eerste deel met eigendomsinschrijvingen. Op schutbladen “Dit boek hoort aan Jan Slot, Amsterdam 1860”; op titelblad: “J.W. de Lang, V.D.M.” en “Auteur”?).

CASIMIRO FÜESSLIN, Theatrum gloriæ sanctorum. Anno Domini M.DCC.XII. Conciones in festa occurentia per annum, ex sacris paginis, SS. Patribus authoribus summon studio & labore concionatæ in usum Verbi Dei præconum [Orn.] Sulzbaci, sumptibus Joannis Christophori Lochner, bibliopolæ [1712], 4o, [xvi]+500+[xxii] p.

(Jaarkalender of emblemataboek voor alle kerkelijke feestdagen. Met frontispice uit de eerste uitgave uit 1696, portret van de auteur en vijftig gravures bij elke feestdag. In fraaie geblindstempelde perkamenten band, met in handschrift de naam Füesslin op de rug. SJH).

JOANNIS GALLEMART, Sacrosanctum Concilium Tridentinum. Additis declarationibus cardinalium Concilii interpretum, ex ultimâ recognition, Coloniæ Agrippinæ, apud Franciscum Metternich, bibliop. Unter golden Waagen, anno 1712, 8o, [xlvii]+ 651+[cxlvi]p.

(Besluiten van het Concilie van Trente toegelicht. In bijlagen onder meer een opgave van de “Librorum prohibitorum”, de index of lijst van verboden boeken. In originele bruinleren band, met gesleten goudornamenten op de rug. Op voorplat resten bibliotheekzegel. Bibliotheekstempel van passionisten Mook op schutblad. BPH).

Apotheker

[HENDRIK VAN DE GAETE], De ontmantelde apotheker, met de gefopte hoorndrager. Blyspel [afb], Tot Gouda, by de Erven van L. Kloppenburg, in de Gehoornde Waarheyd [ca. 1713], 8o, [xii]+29 p.

(Met omslag van gemarmerd papier. Bladzijden rafelig, maar tekstblok goed. Zonder titelprent en uitleg die voorkomt in andere editie. In deze uitgave een afbeelding van verliefd stel op titelpagina. Het stuk is gebaseerd op een ware gebeurtenis. Cornutus staat voor Christiaen Lamberts. Hij is gehuwd met Lonkoog (Helena Hoijas). De apotheker Geen Kuit in het stuk staat voor Hermanus Angelkot Jr (1688-1727), apotheker aan de Herengracht hoek Vijzelstraat in Amsterdam (vgl. de initialen H.A.). Het onderwerp van het stuk is overspel tussen de apotheker en de vrouw van Lamberts. Lit. C.G.M. Smit, ‘De ontmantelde apotheker ontmanteld’, maandblad Amstelodamum 73 (1986).

ERASME DE ROTTERDAM, L’Eloge de la Folie, composé en forme de declamation. Avec quelques notes de Listrius, & les belles figures de Holbenius : le tout sur l’original de l’Academie de Bâle. Pièce qui, en representant au naturel l’homme tout defiguré par la Sotise, lui apprend agreablement à rentrer dans le bon sens et dans la raison. Traduite nouvellement en François par mr. Gueudeville [orn.] a Leide chez  Pierre vander Aa, 1713, 8o, [xxxiv]+294p.

(Vroeg achttiende-eeuwse Franstalige uitgave van de Lof der Zotheid van de Goudse Rotterdammer Erasmus. Met portretmedaillons van Erasmus, Thomas More en Holbein.  band, met name op de rug. Laatste katern ontbreekt – p.295-316 – Met 74 gravures in de tekst en 6 gravures bij de tekst. Met zes uitvouwbare gravures bij de tekst op p. 10, 40, 66, 111, 210, 296)

PHILIPPUS VAN LIMBORCH, Uitleggingen over de handelingen der apostelen. Uit het Latijn vertaalt [DM] Te Rotterdam, by Barent Bos, 1713, 4o, [xxii]+412+[xii] p.

(Dit boek van de remonstrantse predikant en hoogleraar theologie Van Limborch (1633-1712) kwam een jaar na zijn overlijden uit. Het is een vertaling van zijn Commentarius in acta apostolorum uit 1711. De vertaler, Joannes de Goede, was een neef van de schrijver. Van Limborch was vanaf 1657 tot zijn beroeping naar Amsterdam remonstrants predikant in Gouda en disputeerde daar met de gereformeerde dominee Jacobus Sceperus. In originele bruinleren band, met op de rug ornamenten en de titel “P.H. Limborchs Over de handelingen”).

PHILIPPUS VAN LIMBORCH, Uitleggingen over de handelingen der apostelen. Uit het Latijn vertaalt [DM] Te Rotterdam, by Barent Bos, 1713, 4o, [xxii]+412+[xii] p.

(Dit boek van de remonstrantse predikant en hoogleraar theologie Van Limborch (1633-1712) kwam een jaar na zijn overlijden uit. Het is een vertaling van zijn Commentarius in acta apostolorum uit 1711. De vertaler, Joannes de Goede, was een neef van de schrijver. Van Limborch was vanaf 1657 tot zijn beroeping naar Amsterdam remonstrants predikant in Gouda. Gebonden in nieuwe halfleren  band en kartonnen platten , met op de groene rug goudornamenten en een titelschildje met  “P.H. a Limborchs Handelingen”. Binnenwerk compleet, inclusief frontispice).

I[GNATIUS] W[ALVIS], Beschryving der stad Gouda, bevattende een verhaal van stads grondlegginge, waterstroomen, vryheeren, gelegendheid, hooftneringe, rechtsgebied, handvesten, regeeringe, regeerders, overdragten met andere steden, voornaame gebouwen, godshuysen, schoolen, geleerde-mannen, verwisselde regeeringe, kerken, kloosteren, kapellen en beruchte vrome mannen. Tot Gouda gedrukt by Johannes en Andries Endenburg, stadsdrukkers en tot Leyden by Christiaen Vermey, drukker en boekverkooper, z.j. [1713], 4o, [xxii] + 375 + 200 + [iv] p.

Eerste en enige editie van de Goudse stadsgeschiedenis door de jansenistische pastoor Walvis. Twee delen in één band. Houtsnede met stadswapen op titelpagina. Scheur in titelpagina hersteld, alsmede enkele gerestaureerde pagina’s aan het begin. Met de vier gebruikelijke uitvouwbare prenten van de hand van Arent Lepelaer (stadsplattegrond, kasteel, stadhuis en St. Janskerk) en de gewraakte pagina 123 met kritiek op notaris Van Dam, die in de meeste edities is vervangen. Later ingemonteerd zijn een foto met vloei van een portret van de auteur en een origineel lot van een loterij ten behoeve van de ‘Gasthuysen en het Alemoseniershuys binnen Gouda’ uit 1696. Diverse aantekeningen in achttiende-eeuws handschrift op de schutbladeren, betreffende literatuur over de Goudse Glazen en stormschade aan de St. Janskerk. Eigendomsstempels van het archief van de Hervormde Gemeente met het Goudse kerkzegel; op de titelpagina een eigendomsstempel van de vrijmetselarij. Perkament-kleurige kartonnen omslag (old boards) met perkamenten rug, met in oud handschrift “Beschrijving van Gouda door J. Walvis 1713”; zie over deze stadsgeschiedenis: Paul H.A.M. Abels, ‘Een drie eeuwen oude walvis’, Tidinge van Die Goude. Tijdschrift Historische Vereniging Die Goude 25 (2007) 57-62)

I[GNATIUS] W[ALVIS], Beschryving der stad Gouda, bevattende een verhaal van stads grondlegginge, waterstroomen, vryheeren, gelegendheid, hooftneringe, rechtsgebied, handvesten, regeeringe, regeerders, overdragten met andere steden, voornaame gebouwen, godshuysen, schoolen, geleerde-mannen, verwisselde regeeringe, kerken, kloosteren, kapellen en beruchte vrome mannen. Tot Gouda gedrukt by Johannes en Andries Endenburg, stadsdrukkers en tot Leyden by Christiaen Vermey, drukker en boekverkooper, z.j. [1713], 4o, [xxii] + 375 + 200 + [iv] p.

(Nog een exemplaar van de Goudse stadsgeschiedenis van pastoor Walvis. Twee delen in één band. Houtsnede met stadswapen op gave titelpagina. Van de vier gangbare prenten mist deze versie de stadsplattegrond, die er niet in lijkt te hebben gezeten. In plaats daarvan bevat het boek een opgevouwen grote prent van het interieur van de St.-Janskerk (“Afbeelding der prachtige, om dezelfs deftige Konst-Glazen, alom beruchte Jans-kerk der Stad Gouda, zoo als die zich vertoond van binnen”), eveneens vervaardigd door Arent Lepelaer “ad vivum delineavit” (naar het leven getekend) en gegraveerd door I. Goeree. Plaat op vouwen ingescheurd.  In dit exemplaar is de gewraakte pagina 123 met kritiek op notaris Van Dam vervangen. Originele bruin-kartonnen omslag (old boards) met bruinlederen rug, versierd met ornamenten en een deels afgebrokkeld rood titelschildje. De rug is aan boven- en onderzijde licht afgebrokkeld; platten vertonen enkele kale plekjes. Boekblok gaaf en schone pagina’s, afgezien van enkele vlekken op de registerpagina’s.) 

I[GNATIUS] W[ALVIS], Beschryving der stad Gouda, bevattende een verhaal van stads grondlegginge, waterstroomen, vryheeren, gelegendheid, hooftneringe, rechtsgebied, handvesten, regeeringe, regeerders, overdragten met andere steden, voornaame gebouwen, godshuysen, schoolen, geleerde-mannen, verwisselde regeeringe, kerken, kloosteren, kapellen en beruchte vrome mannen. [stadswapen] Tot Gouda gedrukt by Johannes en Andries Endenburg, stadsdrukkers en tot Leyden by Christiaen Vermey, drukker en boekverkooper, z.j. [1713], 4o, [xxii] + 375 + 200 + [iv] p.

(Nog een exemplaar van de Goudse stadsgeschiedenis van pastoor Walvis. Twee delen in één band. Houtsnede met stadswapen op licht vuile titelpagina. Naast de vier gangbare prenten bevat deze versie een opgevouwen grote prent van het interieur van de St.-Janskerk (“Afbeelding der prachtige, om dezelfs deftige Konst-Glazen, alom beruchte Jans-kerk der Stad Gouda, zoo als die zich vertoond van binnen”), eveneens vervaardigd door Arent Lepelaer “ad vivum delineavit” (naar het leven getekend) en gegraveerd door I. Goeree. Daarnaast een gezicht op Gouda (“De stad Gouda, van over den IJssel te zien”) van J.C. Philips uit 1743. In dit exemplaar is de gewraakte pagina 123 met kritiek op notaris Van Dam nog aanwezig. Originele bruin-lederen omslag (old boards) met bruinlederen rug en ribben, vaag herkenbaar rood titelschildje. De rug is aan boven- en onderzijde gerestaureerd; platten vertonen enkele kale plekjes. Boekblok compleet en licht vervuilde pagina’s, met enige wormvraat zonder tekstverlies. afgezien van enkele vlekken op de registerpagina’s. Gekocht in deplorabele toestand, gerestaureerd door Wilma Ipenburg van handboekbinderij en boek- en papierrestauratie De Waterjuffer uit Gouda. Met uitvoerig restauratieverslag en in boekenrug gevonden 18de-eeuwse briefje met een misintentie voor een herstelde kraamvrouw).

I[GNATIUS] W[ALVIS], Beschryving der stad Gouda, bevattende een verhaal van stads grondlegginge, waterstroomen, vryheeren, gelegendheid, hooftneringe, rechtsgebied, handvesten, regeeringe, regeerders, overdragten met andere steden, voornaame gebouwen, godshuysen, schoolen, geleerde-mannen, verwisselde regeeringe, kerken, kloosteren, kapellen en beruchte vrome mannen. [stadswapen] Tot Gouda gedrukt by Johannes en Andries Endenburg, stadsdrukkers en tot Leyden by Christiaen Vermey, drukker en boekverkooper, z.j. [1713], 4o, [xxii] + 375+200+[iv] p.

(Nog een exemplaar van de Goudse stadsgeschiedenis van pastoor Walvis. Twee delen in één band. Met de vier gangbare In dit exemplaar ontbreekt de gewraakte pagina 123 met kritiek op notaris Van Dam. Door vorige eigenaar heeft deze tekst op losse blaadjes ingelegd. Originele perkamenten omslag me zwaar beschadigde rug en titel in oud handschrift op de rug. Boekblok wat losrakend, achterzijde gravures verstevigd. Met op binnenzijde achterplat fraaie zegel van Goudse boekhandelaar B.H. Maaskant uit de Stoofsteeg. Eigendomsinschrijving op binnenzijde voorplat:  J.F. Daalmans uit Gouda).

I[GNATIUS] W[ALVIS], Beschryving der stad Gouda, bevattende een verhaal van stads grondlegginge, waterstroomen, vryheeren, gelegendheid, hooftneringe, rechtsgebied, handvesten, regeeringe, regeerders, overdragten met andere steden, voornaame gebouwen, godshuysen, schoolen, geleerde-mannen, verwisselde regeeringe, kerken, kloosteren, kapellen en beruchte vrome mannen. [stadswapen] Tot Gouda gedrukt by Johannes en Andries Endenburg, stadsdrukkers en tot Leyden by Christiaen Vermey, drukker en boekverkooper, 1714, 4o, [xxii] + 375 + 200 + [iv] p.

1714

(Zeldzaam exemplaar van de Goudse stadsgeschiedenis van pastoor Walvis uit 1714, met het jaartal in Romeinse cijfers op de titelpagina. Aanmerkelijk kleiner dan andere exemplaren, mogelijk door afsnijden boekbinder bij restauratie. Geen tekstverlies. Mist plattegrond van Gouda; wel aanwezig zijn de gravures van het kasteel, het stadhuis (vergeeld) en Sint-Jan (met vlekken en kreuk). Tekst compleet. Uiteraard bevat dit exemplaar de gecorrigeerde pagina 123. Twee delen in één half perkamenten band. . Houtsnede met stadswapen op licht vervuilde titelpagina. Erboven in oude inkt eigenaarsinschrijving “A. Dercksen”. Titelpagina deel 2 fris. Op nieuw schutblad ex libris A.L. Ouweneel, vermoedelijk uit Gouda.

[FACSIMILE] I[GNATIUS] W[ALVIS], Beschryving der stad Gouda, bevattende een verhaal van stads grondlegginge, waterstroomen, vryheeren, gelegendheid, hooftneringe, rechtsgebied, handvesten, regeeringe, regeerders, overdragten met andere steden, voornaame gebouwen, godshuysen, schoolen, geleerde-mannen, verwisselde regeeringe, kerken, kloosteren, kapellen en beruchte vrome mannen. Tot Gouda gedrukt by Johannes en Andries Endenburg, stadsdrukkers en tot Leyden by Christiaen Vermey, drukker en boekverkooper, 1714, 4o, [xxii] + 375 + 200 + [iv] p.

(Facsimile-editie van de oorspronkelijke uitgave 1972. Uitgeverij de Forel n.v. Nieuwendijk N.Br.; twee roodlederen banden in cassette. Met lijst van intekenaren)

[HENRI CHARLES DU CAMBOUT], Rituale Metense, pars secunda & pars tertia. Continens ordinem ministrandi Sacramenta aliosque Ritus sacros celebrandi, in & extra Ecclesiâ, Metis, typis Brixii Antoine 1713, 4o, [ii]+182+[ii]+132 p.

(Zonder titelpagina. Tweede en derde deel van missaal uit Metz, in Latijn, Frans en Duits, in een bewerking uit 1713 door “D. Henrici-Caroli du Cambout, Ep. Metensis, S. R. I. Principis, Ducis de Coislin”. Met doorleefde vollederen band met blindstempeling, pagina’s met bladmuziek en rafelige bladzijden door veelvuldig gebruik).

Tover

SIMON WITGEEST, Het verbeetert en vermeerdert natuurlyk toverboek, Of ’t nieuw speel-tooneel der konsten. Verhandelende omtrent zestienhondert natuurlyke toverkonsten, zo uit de goochel-tas, als kaart-speelen, mathematische konsten, ook de verligt-teikenkonde en ’t afzetten van bloemen, en meer andere diergelyke aardigheden, die tot vermaak en tydkorting strekken, den negenden druk [orn.], t’Amsterdam. By de wed. van Gysbert de Groot, boekverkoopster op de Nieuwendyk, tusschen de twee Haarlemmer-sluizen, in de Groote Bybel, 1713, 8o, [xxi]+384p. (309-314, 325-326 en 385-462 ontbreken).

(Eerste druk van dit werk verscheen in 1684. Veertiende druk verscheen in 1773. Van deze editie ontbreekt het frontispice en de laatste katernen. Met 50 prentjes en figuren. Los in perkamenten bandje. Eigendomsinschrijving op laatste schutblad van Theodore Mertens).

JAN ADRIAANSZ. LEEGH-WATER, Haarlemmer-Meer-Boeck. Dienende tot een

DSC06024

remonstrantie, verklaring ende voor-bereydinge om de Haarlemmer ende de Leytse-Meer te bedyken: Als ook van de diepten, gronden ende nuttigheid der zelver. Mitsgaders: Van meest alle de meeren die in Noort-Hollant tegen den Huigen-dyk en Saardam bedykt, en tot land gemaakt zyn, zedert het jaar 1608. gedurende tot het jaar 1641. (…) Den agtsten druk, wederom met verscheiden notabele artykelen een zeste part vermeerdert: ende ook met eenige tegenspraak van Colevelts Boeksken [kaart] t’Amsterdam, by Pieter Visser, Jan van Heekeren, en Jan Graal, boekverkooppers, 1714, 4o, 48p.
JAN ADRIAANSZ. LEEGH-WATER, Een kleyne chronyke ende voorbereidinge van de afkomste ende ‘t vergroten van de dorpen van Graft en de Ryp: Ende van meer verscheide notable oude stukken ende geschiedenissen. En nu opnieuws hier by gedaan de Beschryving van den grooten brand, voorgevallen in de Ryp, op den zesten january des Jaars 1654 [Orn.], t’Amsterdam, Pieter Visser, Jan van Heekeren, en Jan Graal, boek-verkoopers, 1714, 4o, 47+[i]p.

(Eens herbonden. Boekblokje is aangetast door brand; voornamelijk de eerste 8 pagina’s. Het eerste stuk is op diverse plaatsen gerestaureerd. Er is geen tekstverlies. De uitvouwbare kaart is wel beschadigd en gerestaureerd. Portret is aanwezig).

ARNOLD MOONEN, Korte chronyke der stadt Deventer, van de oudste geheugenisse af tot het vredejaer van 1648. Uit verscheidene, zoo gedrukte, als geschrevene aentekeningen, de derde druk, doorgaens verbetert en merkelyk vermeerdert [vignet], Te Deventer by Jan van Wyk, boekverkooper, woonende in de groote Overstraet 1714, 8o, [xxi]+158+28p.

(Geschiedwerk van Deventer predikant Moonen, die ook theologisch werk, een Naemregister van predikanten en gelegenheidspoëzie schreef. Aan dit werkje is een “beschryvinge der stad Deventer” toegevoegd, van de hand van Gualterus Sylvanus, rector van de Latijnse School in Deventer. Oorspronkelijke, maar sleetse papieren omslag, rafelig op de hoeken)

ADRIANUS POIRTERS, Het masker van de wereldt afgetrocken, 13de druck, t’Antwerpen by Joannes van Soest, op de Groote Merct in den Bonten Mantel [1714], 8o, 376+[ix]p.

(Bijzonder populaire moralistische emblematabundel. Meer dan zestig keer herdrukt. De auteur was een uit het Brabantse Oisterwijk afkomstige jezuïet, die vanwege zijn moralistische geschreven en emblemata wel wordt gezien als de katholieke Jacob Cats. Deze editie uit stamt uit 1646, zoals blijkt uit het privilege dat achterin dit werk is opgenomen. Met titelgravure [die in deze editie standaard fungeert als titelpagina] ; 15 emblematische gravures en 11 in de tekst. Gravures van M.V.W. Eigenaarsstempel op schutblad van H. Gudden. Gemarmerde papieren omslag).

THEODORUS DE COCK, De Petro Codde, sive Coddaeo, archi-episcopo Sebasteno: in Hollandia ac Foederatis Provinciis, Vicariatus Apostolici Potestate potito, functo, ac defuncto (…), Romae, apud Franciscum Gonzagam MDCCXV [1715], 4o, [xxviii]+287p.

(Met uitvouwbare portretgravure De Cock; perkamenten band met titel in oud handschrift op de rug; op band voorzijde eigendomskenmerk: “E. Geerdink, pasoor in Vianen behoort dit boek”; op schutblad stempel “Bibliotheek Geerdink Vasse” en inscriptie “E. Geerdink, pastoor in Vianen 1875, 20 december”; op titelpagina inscriptie “Collegii Socits Jersu Cosfeldia” en “Bibliothecae J. Wiefert, pastoris in Velen 1816” en vage bibliotheekstempel “Bibliotheek Seminarie Apeldoorn”. In andere handen overgegaan in februari 2020).

JEAN CRASSET, Considerations chretiennes pour tous les jours de l’annee. Avec les Evangiles de tous les dimanches. Edition Nouvelle, Tome second [IHS-teken] A Anvers, chez Pierre Grange, imprimeur & libraire au Marché aux Peufs, aux trois Moines, 1715, 8o, [vi]+304p.

(De Fransman Jean Crasset (1618-1692) trad in 1638 toe tot de orde van de jezuïeten. Hij schreef diverse ascetische werken. Los, tweede, deel. Eigendomsinschrijving op schutblad: J.A. Taschen (?) en bibliotheekstempel Passionisten Echt. In originele bruinleren bandje met goudornamenten en gesleten donkerrood titelschildje. BPH).

THOMAS CROSET, La cité mystique de Deu, miracle de sa toute-puissance, abime de la grace histoire divine et la vie de la Tres-Sainte Vierge Marie, Mere de Dieu, nôtre Reine & Maîtresse, manifestée dans ces derniers siécles par la même Sainte Vierge à la Sœur Marie de Jesus, Abesse du Monastere de l’Immaculée Conception de la Ville d’Agreda, de l‘Ordre de S. François; qui l’a écrite par le commandement de ses superieurs & de ses confesseurs. Tome premier. Qui contient les approbations, le prologue general, la vie de la Vénérable Mére, & les deux premiers livres de la Cité Mistique [DM] A Brussel, chez François Foppens, au Saint Esprit, 1715, gr.4o, [xxviii]+[ccl]+307p.

THOMAS CROSET, La cité mystique de Deu, miracle de sa toute-puissance, abime de la grace histoire divine et la vie de la Tres-Sainte Vierge Marie, Mere de Dieu, nôtre Reine & Maîtresse […] Tome troisieme. Qui contient les livres septiéme, & huitiéme de la Cité Mistique & les tables des matieres des trois volumes. [DM] A Brussel, chez François Foppens, au Saint Esprit, 1715, gr.4o, [iv]+715p.

THOMAS CROSET, La cité mystique de Deu, miracle de sa toute-puissance, abime de la grace histoire divine et la vie de la Tres-Sainte Vierge Marie, Mere de Dieu, nôtre Reine & Maîtresse […] Tome Second. Qui contient les livres troisiéme, cinquiéme de la Cité Mistique [DM] A Brussel, chez François Foppens, au Saint Esprit, 1715, gr.4o, [iv]+372+[ccviii] p.

(Driedelig mystiek werk. Levensbeschrijving van Marie de Jésus d’Agréda. Uit het Spaans vertaald door Croset (16..-1720). Eigendomsinschrijving in sierlijke letters op de titelbladen van alle drie delen: “J.A. vander Vrecken, J.U.L. 1740”; hij was raadsman aan het Hof van Gelre. Op schutblad van H.J. Seegers en bibliotheekstempel Passionisten Echt. Eerste deel met paginagrote gravure van abdis Marie de Jesus (1602-1665. BPH).

HIERONYMUS VAN ALPHEN, Oratio inauguralis, de similitudine inter Mosen en Christum. Habita Trajecti ad Rhenum ad diem xxv Febr. MDCCXV cum ordinariam theologices professionem susciperet [Wapen van Utrecht] Trajecti ad Rhenum, ex officina Guilelmi vande Water, academiae typographi, 1715, 4o, 42+[iv] p.

(Oratie van de grootvader van de in Gouda geboren dichter Hieronymus van Alphen. Deze theoloog was afkomstig uit de Duitse plaats Nieuw-Hanau. Oratie gevolgd door enkele lofdichten. In nieuwe kartonnen omslag).

JACOBUS FRUYTIER, Sions worstelingen of historische samenspraken over de verscheide en zeer bittere wederwaardigheden van Christus kerke met openbare en verborgene vyanden. I. In de Reformatie, II. Ten tyde der remonstranten, III. In deze onze dagen, Tweede druk [Orn.], Te Rotterdam by Johan van Doesburg, boekverkooper 1715, 8o, [xiv]+867+[l] p.
[JOHAN VAN DOESBURG], De geest van Pieter Heyling aen den lesten uitgever van zyn boek, genoemt Histori der vyf artykelen enz. [achterin:] Te Rotterdam by Johan van Doesburg, boekverkooper 1715, 8o, 29p.

(Fruytier, predikant te Rotterdam, geeft een stevige anti-coccejaanse visie op de geschiedenis. Het pamflet van Van Doesburg betreft een boekdrukkersgeschil van hem met Barent Bos over een eerdere uitgave van Fruytiers werk. Perkamenten rug en hardkartonnen gemarmerde platten. Titel in oud handschrift op de rug: “J. Fruitier, Sions worstelingen in twee delen”. Op laatste schutblad twee eigendomsinschrijvingen: “F. Kool 1716” en “B. den Toorn 1861″).

[HUGO FRANCISCUS VAN HEUSEN, HUGO VAN RIJN], Batavia sacra of kerkelyke historie van Batavia, behelzende de levens van onze eerste geloofsverkondigers, mitsgaders Utregtsche bisschoppen en van de voornaamste personen die hier te lande in geleertheit of heiligheit uytgemunt hebben, Met koopere platen, In ’t Latijn beschreeven door den Heer T.S.F., H.L.H. etc.. Vertaald en met aantekeningen opgehelderd door H.F.R. [DM] t’ Antwerpen voor Christianus Vermey 1715, 8o, 32+[clx]+665+[xxxi] p.

(Met fraaie titelgravure en zestien paginagrote gravures van H. Wilfridus (16), H. Gangulphus (47), H. Wlframnus (40), H. Egbert (53), H. Willibrordus (70), H. Suidbertus (109), H. Adalbertus (119), Engelmundus (155), H.Werenfidus (159), Bonifacius (207), H. Willibaldus (422), H. Wunebaldus (430), H. Gregorius (451), H. Fredericus (500), H. Odolfus (534) en H. Radbodus (604).)

[HUGO FRANCISCUS VAN HEUSEN, HUGO VAN RIJN], Batavia sacra of kerkelyke historie van Batavia, behelzende de levens, daaden, ordonnantien, oorlogen en andere voorvallen der Utregtsche bisschoppen (…). Tweede deel [DM] Te Antwerpen by Christiaan Vermey, 1716, 8o, [iii]+656+[xlv] p.

(Met 31 paginagrote gravures van familiewapens van bisschoppen; uitvouwbaar portret van Georgius Egmondanus (604).

[HUGO FRANCISCUS VAN HEUSEN, HUGO VAN RIJN], Batavia sacra of kerkelyke historie van Batavia, behelzende de daaden van de Utregtsche bisschoppen en van de pausselijke vikarissen in de Vereenigde Nederlanden. Met verscheide aantekeningen, zoo wegens het opregten der nieuwe bisdommen, als de beswaarnissen omtrent het aanneemen der Trentische Kerkvergaderinge opgehelderd. (…) Derde deel [DM] Te Antwerpen by Christiaan Vermey, 1716, 8o, [ii]+542+[xxii] p.

(Met negen uitvouwbare gravures van Fredericus Schenkus a Toutenburg (1), Sasboldus Vasmerus (155), Philippus Rovenius (239), Jacobus de la Torre (35), Zacharias de Metz (367), Balduwinus Catzius (398), Johannes van Neercassel (405), Peterus Codde (457), Gerardus Potcamp (507).)

[ARNOLDUS DRAKENBORCH], Aanhangsel op de Kerkelyke oudheden van Nederland. Behelsende van Ryns Algemeene Voorrede op dat werk, eenige verbeterde en vermeerderde lysten der proosten en dekenen, so van de vyf kerken van Utrecht, als van West-Vriesland, gelyk ook een brief aan den Heer Hoynck van Papendrecht, aartspriester van Mechelen [Orn.] T’Utrecht by Hermannus Bessling, 1744, 8o, [xviii]+159+745+[ii] p.

(Met bibliotheekstempel op titelpagina van “Conventus Capucinorum in Handel”; voorin in oud handschrift: “Van dit aanhangsel wordt voor den verzamelaar en uitgever gehouden en vry algemeen erkend Arnoldus Drakenborch, professor te Utrecht, geboren 1864 en overleden 1748.)

(Drie delen en een zeer zeldzaam bijlagendeel van een werk over de katholieke kerkgeschiedenis van Nederland. In uniforme geblindstempelde perkamenten banden, gemarmerd op snee, met de titel in oud schrift op de rug: “Batavise Kerkelyke Outheeden” en op het bijlagedeel “Aanhangsel op de Kerkelijke Oudheden”; de band van het vierde deel is iets hoger.

BIBLIA, Das ist Die gantze Heilige Schrifft Altes und Neues Testamentsdurch D. Martin Luther verdeutscht. Nach des sel. Mannes reiner Dolmetschung und denen besten Exemplarien übersehen, und mit desselben Lehrreichen Vorreden und Randglossen, samt nützlichen Summarien, auch einem grossen Vorrath an sehr vielen LocisParallelis oder gleich lautenden Schrift-Stellen denen Biblischen vier Hauptregistern. Samt dem Anhang deß Dritten und Vierdten Buchs Esrä und Dritten der Maccabeer. Ingleichen Denen Christlichen Haupt-Symbolis und Augspurgischen Confession, wie solche in dem rechten Original, so im Jahr 1530 kayser Carl dem Vünfften überantwortet worden. Zum Druck befördert mit Königl. Majest. in Pohlen und Churfürstl. Durchl. Zu Sachsen Allergnädigstem Privilegio. Nebst einer Vorrede von Georg Friedrich Meinharten, der H. Schrifft Doctore, Hochfürstlichen Schwartzburgischen Superintendenten und des Consistorii Assessore Primario, Sondershausen Druckts und verlegts Ludwich Heinrich Schönermarck, Hochfürstl. Schwartzb Hoff-Buchdrucker. Im Jahr Christi 1716, fol., [viii]+60+1468+32 p.
DAS NEUE TESTAMENT unsers Herrn Jesu Christi, verdeutscht durch D. Martin Luther [DM] Sondershausen, Druckts und verlegts Ludwich Heinrich Schönermarck, Hochfürstl. Schwartzb Hoff-Buchdrucker. Im Jahr Christi 1716, fol., 440 p.

(Luthervertaling van de Bijbel in de versie van 1536. Blindgestempelde band, met koperen knoppen op voor-en achterzijde. Boekblok los van voorplatten en rug. Titelgravure ontbreekt. Titelblad rafelig, evenals laatste blad. Voor het overige zeer frisse pagina’s zonder vochtvlekken of andere sporen).

BURCH-VLIET. Gastenboek, 1716-1729, 90p. [handschrift]

(Gastenboek van de lusthof Burgvliet, eigendom van de Goudse burgemeester Arent van der Burgh. In totaal 84 bezoekers hebben hun naam en een wens of spreuk achtergelaten in dit boek. Sommigen deden dit vaker, zodat het aantal inschrijvingen uitkomt op 115. Bezoekers werden geacht bij die gelegenheid uit een speciaal glas te drinken (verhensen). Het gastenboek wordt voorafgegaan door een gedicht van de Goudse society-dichter Jan van Hoogstraten. De band is 24×19 cm en van bruin leer. Platten zijn versierd met gouden lijnen met bladfiguren op de hoeken. De rug is overvloedig versierd met gouden ornamenten. Op voor- en achterzijde staat in gouden letters ‘Burch-vliet’. De bladen zijn goud-op-snee en de zijkanten van de platten zijn met goud geciseleerd. Slechts een deel (twintig) van de bladzijden is beschreven. (http://www.paulabels.nl/2023/05/burch-vliet-gastenboek-1716-1729/)

[KEURBIJBEL] BIBLIA, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments. Door last der Hoogh Mog. Heeren Staten Generael van de Vereenighde Nederlanden en volgens het Besluyt van de Synode Nationael gehouden tot Dordrecht inde Iaren 1618 ende 1619. Uyt de oorspronckelijcke talen in onse Nederlandtsche tale getrouwelijck over-geset. Met nieuwe bygevoeghde verklaringen op de duystere plaetsen, aenteeckeningen van de ghelijck luydende Texten, ende nieuwe Registers over beyde de Testamenten. Te Dordrecht, bij Pieter Keur en t’Amsterdam, by Pieter Rotterdam in compagnie. Anno 1716, folio, reg.,  332 fol. [gevolgd door De Prophetien der Propheten] 144 fol.
(Standaard titelblad Statenbijbel, met wapenspreuk ‘Eendracht maeckt macht’. Boven de poort een opengeslagen bijbel met daar boven een lichtende driehoek met het tetragram,symbool van de Triniteit. Register OT voorin; gevolgd door:]
Het Nieuwe Testament, Ofte alle Boecken des Nieuwen Verbonts onses Heeren Jesu Christi. Door Last vande Hoog: Mog: Heeren Staten Generael Der Vereenighde Nederlanden, ende volgens ‘t Besluyt van de Synode Nationael, gehouden tot Dordrecht, in de jaren 1618 ende 1619. Uyt de Oorpronckelijcke Griecksche tale in onse Nederlantsche getrouwelijck overgheset. Met nieuwe bygevoeghde Verklaringen op de duystere plaetsen, aanteeckeningen van de gelijckluydende Texten, ende oock een Nieuw Register. Ende door gemeene ordre der Nederlantsche Kercken verbetert van Druckfauten ende Misstellingen die in den eersten Druck gevonden worden. [DM] Te Dordrecht by Pieter Keur, en t’Amsteldam by Pieter Roterdam, in compagnie, Anno 1716. Folio, reg., 135 fol.
(Register voorin. Op  titelblad een drukkersmerk met spittende man; gevolgd door:]
De Boecken genaemt Apocryphe, Door Last van de Hoogh Moogh: Heeren Staten Generael Der Vereenighde Nederlanden, ende volgens ‘t Besluyt van de Synode Nationael, gehouden tot Dordrecht, in de jaren 1618 ende 1619. Van nieuws uyt het Griecksch in onse Nederlantsche Tale getrouwelick overgeset. [DM] Te Dordrecht by Pieter Keur, en t’Amsteldam by Pieter Rotterdam, in compagnie, Anno 1716, folio, iii+58 fol.

DSC03134

(Voorafgegaan door een “waerschouwinge aen de lesers”. Drukkersmerk met spittende man, nu geflankeerd door soldaat en vrouwfiguur).

(Gehele Statenbijbel ingebonden in originele lederen band met ornament op voor- en achterzijde; koperbeslag (hoeken en één boekklamp) tekst compleet).

DSC03135

(Diverse bladen met telkens zes gravures (waarschijnlijk niet compleet);  rug versleten; gaaf boekblok; restauratiesporen)

C[HARLES] DRELINCOURT, P[IERRE] DU MOULIJN, ’t Recht gebruyck van des Heeren Heyligen Avondmael. Soo voor als na de bedieninge. Bestaende in meditatien, gebeden, en danckseggingen. Item: De klagte van een zwaermoedige ziele, over ’t gebruyck van ’t H. Avondmael, met een nevensgaende troost, door S. Simonides, als mede De noodtsakelijckheyt des H. Avondmaels; neffens een belijdenisse des geloofd, voor die haer tot het selve willen begeven, door G. Udemans […], t’Amsterdam, by de wed. van Gysbert de Groot, boekverkoopster op den Nieuwen-Dijk, tusschen de twee Haerlemmer Sluysen, in de groote Bybel, 1716, 8o, [xv]+230p.

JOHANNES VAN FOCQUENBERGNES, De reyse na Bethel, ofte Het Huys Godts, in ’t Frans beschreven […] en nu in ’t Nederlands vertaelt door J.V.K.B. [Orn.] t’Am,sterdam, by de Erfgen. van de weduwe Gijsbert de Groot en A. van Dam, boeckverkooper op den Nieuwen-dijck, in de groote Bijbel, 1720, 8o, 62+[ii] p.

(Latere editie van een veelvuldig herdrukt werk over deelname aan het Heilig Avondmaal in de gereformeerde kerk. Van fraai met goudopdruk versierde leren band rest alleen het voorplat, waarvan het slotje ook is weggehaald. Achterplat ontbreekt. Goud op snee. SJH).

schippers

NIEUWE ORDONNANTIE by de Heeren Burgermeesteren en Regeerders der steden Dordrecht, en Gouda, gearresteert, waar naa de schippers, varende op het veer tusschen de voorsz steden, sig voortaan sullen hebben te reguleren [Stadswapen Dordrecht], Te Dordrecht, gedrukt by Joannes van Braam, ordinaris stadsdrukker, en van ’t Kleyn Zegel, woonende by de Beurs [1717], 4o, [viii] p.

(Zeer zeldzame verordening. Geen exemplaar van deze editie in Knuttel, KB of SAMH. Ondertekend door P. Everwyn op 6-7-1717. Dit is de Dordtse versie. De Goudse versie is gedrukt door Johannes en Andries Endenburg, met stadswapen van Gouda; wel in Knuttel. Met eenvoudige gemarmerd-papieren omslag. Pagina’s in oud handschrift genummerd p.47-54).

UYTLEGGINGE van de wyd-beroemde en vermaerde glasen, binnen de voortreffelijke en vermaerde Kerk tot Gouda. Tot dienst ende gerief, zoo voor de inwoonders deser stad, als voor de vreemdelingen, die dit konstig werk komen te aanschouwen. Vermeerdert met veersen, en een gezang op aller glasen inhoud, nevens een verhael van den brand derzelver kerk, in den jare 1552 [stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Johannes en Andries Endenbugh, stads drukkers; op de Markt, in de Chronyk [z.j. na 1716; voor 1725], 8o, [4xlixp.]

(Ongedateerde versie van het beroemde Goudse Glazengidsje, de enige die is gedrukt door vader en zoon Endenbu[r]gh gezamenlijk. Gemarmerd papieren omslagje, onderaan licht ingescheurd bij de rug.  Met aan de binnenzijde aantekening in handschrift over zware hagelschade aan de glazen op 26 mei 1790. En een verwijzing naar de Beschryving van Gouda door Walvis, die door dezelfde drukker was uitgegeven).

UYTLEGGINGE van de wyd-beroemde en vermaerde glasen, binnen de voortreffelijke en vermaerde Kerk tot Gouda. Tot dienst ende gerief, zoo voor de inwoonders deser stad, als voor de vreemdelingen, die dit konstig werk komen te aanschouwen. Vermeerdert met veersen, en een gezang op aller glasen inhoud, nevens een verhael van den brand derzelver kerk, in den jare 1552 [stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Johannes en Andries Endenbugh, stads drukkers; op de Markt, in de Chronyk [z.j. na 1716; voor 1725], 8o, [4xlixp.]

(Ongedateerde versie van het beroemde Goudse Glazengidsje, de enige die is gedrukt door vader en zoon Endenbu[r]gh gezamenlijk. Dit exemplaar is ingebonden in een overslaand perkamenten bandje)

URBAN CHEVREAU, Histoire du monde, tome troisieme [Afb.] A Amsterdam, chez David Mortier, libraire 1717, 8o, 695p.

(Los derde deeltje van een zevendelige reeks. Opnieuw gebonden in zwart linnen. Eigendomsinschrijving T. Richardt. Vage bibliotheekstempel passionisten Echt. BPH).

[WILLEM MEERMAN], Comoedia vetus, of Bootsmans-Praetje. Door eenige aenteykeningen opgeheldert en vermeerdert [DM] T’Amsterdam, by Pieter Visser, boekverkooper op de Leli-gragt 1718, 8o, [viii]+110+[xvii]p

[WILLEM MEERMAN], Malle-waegen, zynde en Vervolg, ende Verantwoording van de Comoedia vetus, of Bootsmans-praetje [z.pl., z.j.], vanaf p.73]

(Deze door de Delftse regentenzoon Willem Meerman geschreven klucht over de Bestandstwisten verscheen in rond 1612 in Antwerpen (“uyt t’Hantwerpen inde druckery vande Almanacken des iaers 1612”. Op de titelpagina een groot drukkersmerk met een visser, verwijzend naar de achternaam van de drukker. Op satirische wijze hekelt de auteur daarin zowel de remonstranten als de contra-remonstranten. Het vervolg zou later (ca. 1618) zijn verschenen. Veel aandacht is er voor Conradus Vorstius, de naar Gouda uitgeweken sociniaan, die wordt afgeschilderd als een drieste kapitein. Belangrijkste stijlfiguur is dat contra-remonstranten willen varen op platte kaarten en remonstranten op ‘gebulte’ kaarten. Gerard Brandt gaat in zijn Historie der Reformatie uitgebreid in op dit werkje (deel II, p. 197-203). Meerman was zoon van burgemeester en later schout van Delft, Gerard Fransz Meerman en keerde in 1613 niet terug van een zoektocht naar een route naar Oost-Indië rond de noord bij Amerika. Hij werd door Hugo de Groot “een overedel vernuft” genoemd en door diverse auteurs in de 18de en 19de eeuw geroemd om zijn geestigheid en taalvaardigheid. Deze uitgave is een door de remonstrantse predikant Gregorius van Zonhoven van verklarende noten voorziene editie, waarvan in 1732 en 1740 nog een tweede en derde druk bij dezelfde uitgever verscheen. Toegevoegd is een lijst met zeemanstermen. De titelgravure van het eerste werk bestaat uit twee voorstellingen. Boven en raadszaal met zeven raadsheren aan tafel bij prins Maurits. Die houdt een stok vast, waaraan een negende persoon met twee handen trekt. Deze man heeft een hoed in een kerkvorm en verbeeldt de naar macht hongerende predikanten. Onderaan zijn vier zeelieden afgebeeld, die met een schuit aan land zijn gekomen. Drie zijn er al uitgestapt en wijzen naar de raadszaal; de vierde brengt de schuit aan land. Eronder staat de tekst: “Ey Maat siet, is ’t lant vol gekken. Oom wil mijn Heer de stock ontrekken”. Boven het geheel staat de titel in een banderol, waarbij Comedia Vetus (het oude spel) verwijst naar het handelen van de rooms-katholieke kerk in het verleden.

De afbeelding op het titelblad van het tweede werkje, het onaf gebleven Malle-waegen, laat een wagen met drie mannen en drie vrouwen zien, getrokken door twee paarden die elk een andere kant op willen. Achter de wagen zijn een lege galg en gewapende mannen te zien. Ook lijkt een man uit de wagen te zijn gevallen. Onder de prent staat de tekst: “Hout, maat hout, de malle Waghen, Daer van dat Lant, enKercken waghen”. Deze prent toont grote overeenkomsten met de prent van de Arminiaensche Dreckwaegen uit 1618. Spitselbandje, half perkament en met fraai gemarmerde platten met perkamenten hoeken. Op de rug in oud handschrift de titel: “Comoedia Vetus”).

FRANCISCUS VAN RANST, Veritas in medio, seu D. Thomas doctor Angelicus. Propositiones omnes circa Theoriam & Praxim, Rigorem, ac Laxitatem versantes à Baianis usque ad Quesnellianas 101. inclutivè per tutissima, & inconcussa, atque ab omni extremo remota dogmata Praedamnans: inserta est vita Baii, Jansenii, aliaque gesta Historica: Accessit responsio brevis ad patrem Quesnel, edition secunda [Orn.] Antverpiæ, typis JoannisPauli Robyns, in plateâ vulgò de Wolfstraet sub signo S. Josephi 1718, 8o, [vi]+291+[xxvi]p.

(De in Antwerpen geboren Van Ranst trad in de orde der Predikheeren in het klooster zijner geboortestad, waar hij overleed in 1727. Hij studeerde in Leuven en Rome theologie. Eerst was hij werkzaam als lector in de norbertijner abdij Heylissem; dan als leraar wijsbegeerte in het seminarie te Roermond, vanaf 1703. Vervolgens werd hij professor theologie in het studiehuis van zijn orde te Leuven. Zijn oversten beriepen hem vervolgens naar Rome, waar hij bibliothecaris werd van de beroemde bibliotheek ‘Casanatense’. Na de dood van apostolisch-vicaris van ’s Hertogenbosch, P. Govaerts, benoemde paus Benedictus XIII pater Fr. van Ranst in 1726 tot diens opvolger. De kardinaal-aartsbisschop van Mechelen schreef op 11 Jan. 1727 aan de generaal der Predikheeren, dat de Staten van Holland geen regulier zouden toelaten en de geestelijkheid van het vicariaat van ’s Hertogenbosch geen regulier als vicaris wilde. Pater van Ranst stierf kort na zijn aankomst te Antwerpen, vóór dat de aanstellingsbrieven van de paus ten uitvoer gebracht waren. In dit boek neemt Van Ranst stelling tegen Pasquier Quesnel (1634-1719), invloedrijk voorman van de jansenisten,  die de ideeën van Michael Baius (1513-1638) uitdroeg. In fraai bruinleren bandje, met goudornamenten op de rug met rood titelschildje. SJH).

JOH. TILEMAN, ARN. HENR. WESTERHOVIUS, De trappen des genadenthroons van Jesus Christus. Bevattende acht Voorbereydingen, en acht Dankzeggingen, op yder Dag der Weke, voor en na ’t gebruyk des H. Avondmaels. Door Phil. Joh. Tileman, genaemt Schenck, doctor en professor der H. Godgeleerdheid in de academie te Marburg, ook predikant aldaer. Uyt het Hooghduyts vertaeld door Anr. Henr. Westerhovius, Bedienaer des Goddelyken Woords, en Rector der Illustre Scholen tot Gouda. Den tweeden Druk. Vermeerdert met stigtelyke Rymen boven yder Trap. Met kopere platen verciert [dm] T’Amsterdam, by Andries van Damme, 1718, 8o [xvi]+344p.

(Tweede druk van een veelgelezen stichtelijk boek over het gebruik van het Het Heilig Avondmaal in zestien trappen: De eerste (Goudse) druk is van 1712, de derde van 1732. De titelpagina ontbreekt, alsmede de laatste 2 of 3 pagina’s. Het is echter duidelijk de 2e druk. In de Voorrede staat: “Hetwelk daarenboven dezen Tweden druk boven den Eersten niet weinig aanprijst, zijn de puntdichten van den Heer J. van Hoogstraten”. Jan van Hoogstraten was op dat moment de ‘society-dichter’ van Gouda. Voorin het oorspronkelijke privilege, in 1712 verleend aan de Goudse boekdrukker Lucas Kloppenburg. Daaronder de medededeling van Hendrik Coppert “als sequester wegens den geabandonneerde boedel van Lucas Cloppenburg”, dat dit privilege is verkocht en overgedragen aan Andries van Damme.  Het boekje is professioneel opnieuw ingebonden, met leren rug een gemarmerd kartonnen platten. Het boekblok is verder gaaf. Het boekje bevat 18 gravures, 16 bij de 16 trappen + nog 2 andere).

JOHANNES HERMANUS MANNÉ, Nauwkeurige zo theologise als historise aanmerkingen over het werk der Reformatie en over eenige op desselfs Tweede Eeuw-Feest verhandelde jubel-texten. Mitsgaders een nette beschryvinge van den opkomst en staat der lutherse kerken in de Nederanden, by wyze van saamenspraak tussen een weergierige lidmaat en een onderwyzend leeraar voorgestelt [Orn.] Te Haarlem gedrukt by Mozes van Hulkenroy, aan de Markt, in Laurens Koster, eerste uitvinder der drukkonst, 1719, 4o, [xxxiv]+444+[xxiv]p.

JOACHIM HESS, Korte en eenvoudige handleyding tot het leeren van ’t clavecimbel of orgel-spel, opgesteld ten dienste van leerlingen door Joachim Hess, organist en klokkenist te Gouda, vierde druk. Op nieuws overgezien, vermeerderd en verbeterd. [Orn.] Te Gouda, by Johannes van der Klos, Stads-drukker, 1779, 4o, [vi]+32+[i] p.

(Fraaie titelprent met helaas een plakstrip. Diverse opdrachten en inleidingen. Prent van de auteur Johannes Hermanus Manné 1679-1733, luthers predikant te Haarlem. Wegens onenigheid werd hij ontslagen en ging in andere lutherse gemeenten aan het werk. Dit werk bevat zgn ‘Jubel-texten’ (beschouwingen) over de reformatie. In een gespreksvorm in de vorm van een vraag van een ‘weetgierig lidmaat’ en het antwoord van een ‘onderwyzend leeraar’. Het wordt vervolgd door onderwerpen die de reformatie bezig hielden: aflaat, paus, Maria enz. Vervolgens informatie over de ‘lutherse kerk in Nederland’. Daarna worden de diverse lutherse gemeenten in Nederland besproken, waaronder Gouda p.379-381. De auteur van het tweede werk, Joachim Hess (1732-1819) ,was organist, beiaardier en leider van Collegium Musicum Gouda, gaf uitvoeringen en keurde orgels. Broer van de orgelbouwer H.H. Hess. De ‘Handleyding’ verscheen in 1766 voor het eerst, maar werd diverse malen herdrukt vanwege succes. In deze vierde druk is voor het eerst een lijst van “konstwoorden in de musicq” toegevoegd. Aan het eind een uitvouwbaar blad met muzieknoten. Beide werken zijn als convoluut gebonden in een halflinnen band met zwarte rug en groene platten. Het heeft (roest)vlekken (zie foto’s) en enkele ‘plakstrippen’ met Japans papier).

H[UGO] F[RANCISCUS] V[AN] H[EUSSEN], Historia episcopatuum Foederati Belgii: utpote Metropolitani Ultrajectini, nec non suffraganeorum Harlemensis, Daventiensis, Leovardiensis, Groningensis et Middelburgensis (…) ex ecclesiarum monumentis, monasteriorum codicibus, bibliothecarum archivis, authenticis annotatis, patriisque scriptoribus eruta ac publici juris facta, Lugdini in Batavis [Leiden] typis Christiani Vermey 1719, fol.

II. Historia, seu notitia episcopatus Harlemensis, fol, 167+viiip.

(met afbeeldingen St Bavo Haarlem, plattegrond St. Bavo, portret Nicolaus Nieulant, Abdij van Egmont, Oude Kerk Amsterdam, portret Leonardus Marius, Nieuwe Kerk Amsterdam (1), Nieuwe Kerk Amsterdam (2), portret Stephanus Crachtius, een klooster; p. 25-26 ontbreekt)

III. Historia, seu notitia episcopatus Daventriensis, fol. 201+[vii] p.

(met afbeeldingen Lebuïnuskerk Deventer. St. Marcellinus (uitvouwbaar), Thomas a Kempis; scheur in p. 139-140)

IV. Historia, seu notitia episcopatus Leovardiensis, fol. 139p.

(Met afbeelding Grote Kerk Leeuwarden)

V. Historia, seu notitia episcopatus Groningensis, fol. 79p.

(Met afbeelding Martinikerk Groningen)

VI. Historia, seu notitia episcopatus Middelburgensis, fol. 84+[viii] p.

(Met afbeeldingen Abdijkerk Middelburg (uitvouwbaar), St. Livensmunster)

(Tweede deel van een zesdelinge beschrijving van de Nederlandse bisdommen volgens de herindeling van 1559. Grotendeels in het Latijn, maar ook met delen in het Nederlands. Zonder titelpagina. Eerste (ontbrekende) deel is geheel gewijd aan het bisdom Utrecht. Met 17 prenten, deels paginagroot. In groot perkament, met fraaie band en op de rug ribben en in vervagend handschrift “Historia episcop. Foederati”. Rig onderaan iets ingescheurd. Enkele bladen met inktvraat. Gravures gaaf).

HUGO VAN RHIJN, Historie ofte beschrijving van ‘t Utrechtse bisdom, behelzende de oudheden, kerkelijke en geestelijke gebouwen, kapellen, kommandeurschappen, abdyen, kloosters, oversten en geleerde mannen van ‘t zelve bisdom I. Deel: Van de oudheeden en gestichten der stad Utrecht. [dm] Te Leiden by Christiaan Vermey, 1719, [xvi] + 760 + [xxiv] p.

II. Deel: Van de oudheden en gestichten van Amersfoort, Vianen, Montfoort, Oudewater, Woerden, het Gooiland, Kuilenburg, Gorkum, Heusden, Tiel, Bommel, Asperen, Leerdam, Heukelom en van de onderhoorige dorpen en vlekken. [dm] Te Leiden by Christiaan Vermey, 1719, 784 + [xxxii] p.

III. Deel: Handelende van de oudheden en gestichten van de Bommelerwaert, de Veluwe, de Betuwe, Heusden, Rhenen, Wageningen, Aarnhem, Huissen, enz. en vorders van Emmeriks gebied, Schoonhoven, Gouda en alle de onderhoorige plaatzen. [dm] Te Leiden by Christiaan Vermey, 1719, 459 + [xvii] p.

H[UGO] V[AN] R[HIJN], Oudheden en gestichten van Delft en Delfland, mitsgaders van ‘s-Gravenhage [dm] Te Leiden by Christiaan Vermey, 1720, [viii]+ 506 + [xiv] p.

(In sleetse, slordige band, wel compleet met 7 platen)

PETRUS DE CAFMEYER, Hooghweirdighe historie van het alder-heylighste sacrament van mirakel. In desen nieuwen druck merckelyck verbetert ende vermeerdert door verscheyde thoonen, preuven, en curieuse omstandigheden, tot heden noyt alsoo gesien ofte aen ’t licht gebracht. Alles getrocken uyt geloof-weirdighe ende geapprobeerde autheurs, eersten druck, [dm] tot Brussel, by Georgius de Backer, boeckdrucker ende boeckvercooper in de dry Morianen in de Bergh-straet 1720, 8o, [xii] + 176 p.

(Apocrief verhaal over joodse hostieontheiliging in 1370. Voor het eerst effectief ontkracht door voormalige pensionaris van Goud en Rijksarchivaris Hendrik van Wijn in 1801. Exemplaar uit de bibliotheek van prof. M.G. Spiertz. In totaal 27 gravures, waarvan 9 uitvouwbaar. Met gave 18de-eeuwse band en rugtekst in gouden letters “Histor. van H. Sacram”).

BERNARDINUS VAN GHENDT, Uytlegginghe op den reghel der minder-broeders. Volgens de verklaeringe der Pausen, namentlijk van Nicolaus den

DSC03139

III ende Clemens den V. Als oock van andere vermaerde uytleggers der PP. Minder-broeders, soo capucinen als observanten [DM] Te Ghent gedruckt by d’erfgenaemen van Maximiliaen Graet in den Engel 1705, 8o, [xii]+553+xivp.

(Oorspronkelijke Nederlandstalige editie, afkomstig uit het bezit van de capucijnen te Kortrijk. Met gravure Jusua 1:2 van J. van Sande. In originele leren band met twee sluitingen van touw en ivoren kraaltjes; inscriptie op keerzijde omslag: “ex libris G.J. van den Broeck num. 54”. Inscriptie schutblad voorzijde en achterzijde: “Ad usum fratris victoris cortracensis capucini indigne cum licentia superiorum” ).

BERNARDINUS VON GEND, Auszlegung uber die Regel der Minderbrüder. Eingericht nach Erklärung der H.H. Päbsten Nicolai desz III. und Clementis desz V. Imgleichen auch nach der Lehr etlicher anderer furnehmen Auszlegeren desz Ordens der Minderbrüder, sowohl der Capuciner als der Regularischen Observantz. In flandricher Sprach zusammen getragen durch den Ehrwurdigen P. Bernardinum von Gend, Capuciner, gewesenen Lectorem der Theologischen Wissenschaft. In Teutsch übersetzt durch einen selbigen Ordens Theologum Cöllnischer Provintz. Cöllen, Ben Caspar Drimborn auff der breijden Strassen und Francisc Aldenkirchen unter Sachsen-hauser 1720, 8o, [xx]+790+[xxxx] p.

(Met gravure van de Heilige Franciscus tegenover de titelpagina. Compleet, met twee koperen slotjes; hout met lederen omslag, voor- en achterzijde licht wormstekig. Twee bibliotheekstempels op titelpagina. Exemplaar uit de ‘Bibliothek der Kapuziner Mariabuchen’).

P.F.R. PAYEZ, Regel van het Derde Orden, genoemt der penitentie, ingestelt door den Seraphinschen Vader Franciscus, bevestight door den Paus Nicolaus IV. Voor alle soorten van menschen, gehouden en on-gehouden, die inde wereldt Godt soeken en volmacktelyk willen dienen [orn.], Tot Mechelen, by Laurentius Vander Elst, boek-drukker en boek-verkooper op de Merckt in S. Franciscus [1720], 8o, [ii]+292+[iv] p.

(Met leren bandje. Herdruk van editie uit 1688).

KEUREN ENDE ORDONNANTIEN, over den Lande ende Bailliuschappe van Schielant [Wapen], Tot Rotterdam, by Pieter van Waasberge, ordinaris drukker der voorsz. stad, 1720, 4o, 91p.

(In fraaie lederen omslag, rug met ribben en goudversiering en titelschildje “Keure van Schielant”. Boekblok goudopsnee. Doorschoten met ongeveer 90 blanke pagina’s, vermoedelijk voor notities. Achterplat klein gaatje in het leer.)

EXTRACT. Uyt de Generale Keure en Ordonnantie der Stad Rotterdam. Houdende Reglement op de Duytse en Fransse-Scholen [stadswapen], Tot Rotterdam, by Pieter van Waasberge, ordinaris drukker der voorsz stad, 1720, 4o, 6p.

(Regelement dat elke geadmitteerde schoolmeester in Rotterdam moest ophangen in zijn school en waaraan hij zich diende te houden).

LAURENTIUS STEVERSLOOT, De onsterfelyke helden, op den zeegewagen van hun geloof, naar hunnen dood de waereld omgevoert, tot voorbeelden voor de volgende geslagten [DM] Te Leiden, by Hendrik van Damme, boekverkooper, in de Pieters Choorsteeg 1720, 4o, [lxx]+655+[xxvi]p.

(Eerste stuk van een tweedelig werk. Met uitvouwbaar portret van Steversloot, vervaardigd door Daniel van Damme, met in het onderschrift de vermelding dat hij is geboren te Montfoort op 10 oktober 1672, predikant werd te Kudelstaart (1697), Hamburg (1703), Gouda (1713) en Leiden 1715. Verder titelgravure van F. Bleiswijck, privilege van Staten van Holland voor meerdere theologische werken van Steversloot en lofdichten van de hand van de gezusters Sara Maria en Katharina Lusia van Ravestein en van Johan Huibert Jungius, predikant in Simonshaven (ZH). Steversloot stond bekend om zijn felheid, onverdraagzaamheid en antipapisme. Hij publiceerde in deze jaren ook enkele anonieme boekjes met scabreuze afbeeldingen waarmee hij de katholieken op de hak nam. Schaars en compleet werk, gerestaureerd en opnieuw ingebonden in zwartlinnen band. De bladzijden voor en na het portret zijn vlekkerig en hebben een gaatje/scheur met enig tekstverlies).

Papekost4

[LAURENTIUS STEVERSLOOT], Papekost, opgedist in Geuse schotelen, handelende van de Pausselyke opkomst, afgodery, en beeldendienst, mis, mitsgaders hun val en einde. In Nederduitsche dichtkonst gebraght, te Blokziel, op kosten van den uitgever [= Leiden, J. du Vivie], 1720, 8o, [iv]+172 p.

(Laurentius Steversloot (1672-1736) was predikant te Altona, Gouda en vanaf 1716 te Leiden. Hij publiceerde zowel theologische als letterkundige werken. De Papekost was een groot succes. Knuttel noemt het boek ‘Een vuil schotschrift tegen Katholieken, met pornographische prentjes’. Hij deelt mee dat het Hof van Holland het boek op 23 oktober 1720 verbood wegens ‘seer vuyle lasteringen teeghens  de Roomsche kercke’. In gaaf eigentijds bandje en gemarmerde papier.

Papekost2
Papekost-1
Papekost3

 Titelschildje met “Pape-kost” op de rug. Compleet met frontispice en 21 prentjes. Zeer schoon en gaaf papier. Auteursnaam in potlood op de titelpagina. Dit werk kreeg in 1725 een vervolg, onder de titel Geuse-kost; opgedist in paapse schotelen. Beide boekjes zijn te plaatsen in een tijd waarin een golf van antipapisme door de Republiek ging. Het wantrouwen was sterk toegenomen, nadat Rome een eind had gemaakt aan een eigenzinnige koers van de zogeheten jansenisten, die vast hielden aan hun aloude rechten om zielzorg in parochies te geven en zich afzetten tegen missieorden als de jezuïeten en minderbroeders-fransciscanen. Zij beschouwden Holland en omstreken als gebieden die teruggewonnen moesten worden op de ‘ketters’ . Met name tegen de inmiddels verboden jezuïetenorde bestond groot wantrouwen. Beide werken van Steversloot werden dan ook gevolgd door een Jesuïeten kost van andere hand)

Papekost11

OP-KOMSTE ende voort-ganck der Devotie, binnen het dorp van Kevelaer, in het hertoghdom Geldre. Ofte kort verhael van gheapprobeerde mirakelen: en voorders weldaden en wonderheden gheschiet en verguntdoor de voorspraecke van de Alderheyligste Maghet ende Moeder Godts Maria, de Troosteres der Bedruckte, aen verscheyde soorten van krancke, behoeftighe en bedruckte menschen; mitsgaders den oorspronck der Devotie op het Kevelaersche Velt. Verciert met eenighe onderwijsinghen der deughden, rijmkens en ghebeden [afb. Maria met kind] Men vindt se te coop tot Kevelaer [vóór 1720], 8o, 126+[ii]+[xvi] p.

(Bedevaartgidsje met kerkelijke approbatie uit 1696. Samengebonden met Duitstalig pelgrimsboekje voor Kevelaer uit 1933. Aan de keerzijde van de titel een paginagrote afbeelding van Maria van Kevelaer. Boekje voorzien van twintigste-eeuwse omslag. Bidprentjes ingevoegd. Eigendomsaantekening op titelpagina: “Krypæ Joh. Hildebrandi Withofii anno 1722 Symbolum Mundus regitur opinionibus” (de wereld wordt overtuigd door overtuigingen). Johann Hildebrand Withof, geboren in 1694 te Lengerich en overleden in 1769 te Duisburg. Na studie in Tecklenburg,  Bremen en Utrecht werd hij in 1718 rector van de Latijnse School in Zaltbommel. Twee jaar later werd hij benoemd tot hoogleraar retorica en geschiedenis aan de hogeschool van Duisburg. Withof was een populaire Neolatijnse dichter en gekend bibliofiel. Hij bezat bij zijn overlijden 1500 boeken. SJH).

[MARTIN LUTHER] Biblia, Das ist: Die gantze Heilige Schrift desz Alten und Neuen Testaments. Wie solche van Herrn Doctor Martin Luther im Jahr Christi 1522 in unsere Deutsche Mutter-Sprache zu übersetzen angefangen, anno 1534 zu end gebracht und vor einigen Jahren bereits mit den Summarien Herrn Sauberti auch mit dem Vielfaltigen und Eehrreichen Nutzen über alle Kapitel des Herrn D. Salomon Glassens ausgefertiget. Samt einer Vorrede Herrn Johann Michael Dilherrns [Wapen] Nürnberg, in Verlegung Johann Andrea Endters Sohn und Erben, Anno 1720, [lxviii]+1181+[xx]+xxii] fol.

(Johann Sauberti Johann Michael Dilherrn was luthers theoloog aan de universiteiten van Jena en Altdorf (Nürnberg) Kopergravures van de keurvorsten Frederik de Wijze, de Standvastige, de Grootmoedige, de hertogen Johann Wilhelm I, Johannes IV, Johann Ernst IV, Friedrich IX, Wilhelm IV, Albrecht III., Ernst III, Hertog Bernhard van Weimar (11). Sommigen bij de mond beklad. Verder blad met kopergravures van Luther, Katharina von Bora, dochter Magdalena Luther, Johann Luther en zijn echtgenote Margaretha, de ouders van de reformator. Vierdelig paneel met de afbeeldingen van Adam en Eva, Noach, Abraham, Mozes en Aäron, hetzelfde met Joshua, Samuel , David en Salomo.  Idem bij Jesaja, Jeremia, Ezechiël en Daniël, nog een blad met de 12 kleine profeten, kopergravure voor het Nieuwe Testament, tevens de vier heilige evangelisten, verder de apostelen en discipelen van Jezus . Talrijke houtsneden, circa 48 bladzijden. In sleetse leren band, onderste rug deels rug zonder leer, binding platten zwak. In laatste deel enkele kleine wormgaatjes. Papier hier en dasar smoezelig. Een van de koperen hoekstukken en de boekklampen zijn verdwenen.

ZEDIGE VERDEDIGING van de handelingen der Remonstrantsche Societeyt, ten opzigte van den gewezen remonstrantschen leeraar Samuel Hollingerus van Lansbergen in den Moordrechtschen kerckenraedt; tegens het onwaere en lasterlyk libel, waer van het eerste deel geintutuleert is: Verantwoording van den Moordrechtschen remonstrantschen kerckenraedt, enz.. En het tweede deel, Eenvoudig verhael. Van het geen op de laatste vergadering den 4. van juny dezes jaers tegen den Moordrechtschen kerckenraed en leraer is voorgevallen enz. Neffens alle de stukken en bewyzen tot deze verdediging behoorende [Orn.] Te Amsteldam, by Pieter Visser, opde Leely-graft, en de Wed. Gerrit Slaats, in de Heerestraat, boekverkoopers, 1720, 4o, 60+14p.

(Knuttel 16536. Uitgave is het antwoord van de Remonstrantse Sociëteit op pamflet van Hollingerus tegen zijn Verantwoording. Met eenvoudige omslag van gemarmerd papier).

SALLUSTII CRISPI, Bellum Catilinarium et Jugurthinum. Ad ultam Wassii editionem diligenter castigate, cum commentariis Johannis Min-ellii [DM] Amstelædami, apud R. & G. Westenios, 1720, 12o, [ii]349+[xxvii]p

(De Catilijnse en Jugurthische oorlog. Voor de volledige editie van Wassius zorgvuldig bekritiseerd, met de commentaren van John Minelli. Met bibliotheekstempel “Ex libris Passionistarum. Recessus St. Gabrielis Haastrecht”. BPH).

ADRIANUS POIRTERS, Het masker van de wereldt afgetrocken, t’Antwerpen by Martinus Verdussen, op de Schoen Merckt, [ca. 1720]. 8o, 375+[viii]p.

(Bijzonder populaire moralistische emblematabundel. Meer dan zestig keer herdrukt. Poirters was een uit het Brabantse Oisterwijk afkomstige jezuïet. Eerste editie uit 1646. Met sterk vervaagde titelgravure en15 emblematische gravures en 11 in de tekst. Gravures van M.V.W. In zeer sleetse band; papier vlekkerig. SJH).

BREVARIUM ROMANUM, ex decreto sacrosancti Concilii Tridentini restitutum Pii V. Pont. Max jussu editum et Clementis VIII primum, nunc denuo Urbani PP VIII auctoritate recognitum [pauselijk wapen] Antverpiae ex typographia Plantiniana 1721, 8o, [viii]+618+[cclxxi]+11+20p.

(Brevier uit beroemde Antwerpse drukkerij van Plantijn. In fraai lederen bandje, met kruis en ornamenten op voor- en achterplatten en titel op de rug).

[PRIJSBAND GOUDA] ABRAHAM GRONOVIUS, Pomponii Melae de situ orbis libri III. Cum notis integris Hermolai Barabari, Petri Joannis Olivarii, Fredenandi Nonii Pintiani, Petri Ciacconii, Andreae Schotti, Isaci Vossii & Jacobi Gronovii. Accedunt Julii honorii oratoris excerpta cosmographiae falso Aethicum[orn.] Lugduni Batavorum, ex officina Samuelis Luchtmans 1722, 8o, [lxxviii]+811+[xxxvii] p.

(Uitzonderlijk gave, vroeg achttiende-eeuwse prijsband van de Latijnse School van Gouda, met in het perkament op van vergulde dubbele omkadering voorziene voor- en achterplatten het stadswapen in goud gedrukt, met een in 1727 nieuw vervaardigd stempel [Spoelder-type 4]. Op de rug auteursnaam en jaartal 1722 in oud handschrift. Rug versierd met vijf kleine gouden ornamentjes, gescheiden door dubbele gouden kaderstrepen. Bladzijden met gespikkeld rood op snee. Sporen van rood-witte sluitlinten. Het boek heeft eeuwenlang deel uitgemaakt van de particuliere slotbibliotheek van de hertogen van De Luynes – vertrouwelingen van opeenvolgende Franse koningen – in het kasteel van Dampierre. Deze bibliotheek uit het stadje Dampierre-en-Yvelines, in de vallei van de Chevreuse, werd in 2013 geveild. Het zegel met het wapen van kasteel Dampierre, in 1675-1683 gebouwd door Jules Hardouin-Mansart, is op het binnenplatten geplakt.

Voorin de prijsband is de originele ex praemio (prijsopdracht) meegebonden, uitgereikt aan de leerling Sebastiaan van Nooten, die examen deed in december 1728, wegens vertoonde grote progressie in het vijfde leerjaar. De oorkonde is ondertekend door twee scholarchen, W. van Kerckhoven en Arent van der Burch, en onderaan door de rector van de school, Arnoldus Henricus Westerhovius.

Prijsband

De fraaie band, vervaardigd door de Goudse boekbinder-drukker Abraham Staal, omsluit een zeer attractief klassiek werk over ‘de toestand in de wereld’ (De situ orbis) van de hand van de uit Zuid-Spanje afkomstige Pomponius Mela, die schreef rond 43 na Chr., met commentaren van diverse achttiende-eeuwse classici en geredigeerd door Gronovius. Mela verdeelde de wereld in vijf zones, waarvan er volgens hem maar drie bewoonbaar waren. Eerdere edities van het werk verschenen in 1518, 1522, 1658, 1685 en 1696. Titelgravure die geografen toont die met meetinstrumenten de wereld in kaart brengen. Na de opdrachten en voor het eigenlijke werk bevindt zich een uitklapkaart, getekend door Petrus Bertius, die het noordelijk halfrond toont volgens Mela. Verder twee schematische landkaartjes, 69 numismatische afbeeldingen, een afbeelding van een zeegod en vier mathematische figuren. De toestand van het hele boek is uitzonderlijk goed; slechts het eerste schutblad is rafelig. Het stadswapen op de voorzijde heeft geen enkele slijtage; dat op de achterzijde is iets vervaagd).

LEONARD BEELS, Abrahams doot en begraaffenis, verhandelt in een lijkpredikaatsy over de doot van Georgius de Mey, in zyn leven waardig predikant te Gouda. En een vertoog van den staat der gelovige zielen na de doot tot den oordeeldag. De twede druk [orn.] Te Gouda by Abraham Staal, boekverkoper op de Markt 1722, 8o, [vi]+107+[iii]p.

(Beels was predikant in Gouda. Preek uitgesproken 14 februari 1712; uitgegeven met een preek over De bekeerde moordenaar in het paradys, uitgesproken in de Goudse Sint-Janskerk op 11 mart 1712. met aan het eind een catalogus van boeken die bij Abraham Staal te koop zijn. De Mey was een rechtzinnige en populaire predikant uit Gouda, die bij drukker Lucas Kloppenburg drie boeken op de persen liet leggen. In zijn lijkpredikatie gaat Beels uitvoerig in op het begraven der doden, waarbij hij fel uithaalt naar het bijgeloof en de misbuiken van de ‘paapsen’. Dat doden in de kerk begraven worden vindt hij maar niks en zou de schuld zijn van de katholieken. De kerk moest een kerk van de levenden zijn, niet van de doden. Beels sluit af met een uitvoerige levensschets van De Mey. Opnieuw ingebonden met gemarmerde platten en perkamenten rug).

NIKOLAAS WILTENS, Kerkelyk plakaat-boek, behelzende de plakaaten, ordonnantien ende resolutien over de kerkelyke zaken [DM], In ’s-Gravenhage by Paulus en Isaac Scheltus, ’s-Landts druckers. Anno 1722, 4o, [xxx]+872+[xxvii] p.

NIKOLAAS WILTENS, Kerkelyk plakaat-boek, behelzende de placaaten, ordonnantien ende resolutien over de kerkelyke saaken [DM], In ’s-Gravenhage by Paulus en Isaac Scheltus, ’s-Landts druckers. Anno 1735, 4o, [x]+620+[xxxix+lvii] p.

(Verzameling keuren en andere bepalingen uit classicale en synodale vergaderingen over kerkzaken. Ook een aantal bepalingen over kerkeloijke zaken in Gouda. In twee uniforme banden, beslaande de jaren 1557-1734; thematisch gerangschikt. In originele 18de-eeuwe banden met goud-ornamentering op de rug en randen van platten. Op snee. Twee titelschildjes in rood met de tekst “Kerkelyk placaatboek, I. deel en II. Deel”. Platten gewreven. Ruggen bovenaan licht afgebrokkeld en binding voorplat aan rug zwak.

[PRENTBIJBEL VAN MORTIER], Historie des Ouden Testaments, verrykt met veele printverbeeldingen in koper [DM], T’Amsterdam by Antoni Schoonenburg, Pieter Visser, Evert en Jan Visscher en Gerard onder de Linden, boekverkoopers 1722, fol., [xvi]+315 p.
[PRENTBIJBEL VAN MORTIER], Historie des Nieuwen Testaments, verrykt met veele printverbeeldingen in koper [DM], T’Amsterdam by Antoni Schoonenburg, Pieter Visser, Evert en Jan Visscher en Gerard onder de Linden, boekverkoopers 1722, fol., [i]+[xii]+202+[x11] p.

(Tweede druk van de populaire versie van de beroemde Prentbijbel van Mortier die in 1700 verscheen. Mortier drukte de eerste editie in 1703. Mist titelpagina eerste deel en frontispice; deel twee wel compleet. Met 400 gravures, waarvan 151 van de hand van Jan Luyken en 119 nieuwe afbeeldingen. Bovenkant rug lost ; enkele potloodstrepen van kinderhand in het boek ; bladen hier en daar vuil; restauraties met Japans papier. Boek heeft dichtgeslagen op replica boekenkast Goudse Librije gelegen in tentoonstelling Uitgelezen in Museum Gouda voorjaar 2015)

Convoluut

[JOAN CHRISTIAAN VAN ERCKEL], Samen-spraek tusschen Pieter Regthart, en Joan Waermond, over het bequaemste en regtmatige middel, om de Rooms Catholyke Hollandsche kerk, door het verkiezen van een eygen bisschop, in hare tegenwoordige verdrukkinge te redden [Orn.] Te Delft, by Hendrik van Rhyn 1722, 4o, 64p.

[J.C. VAN ERCKEL], Tweede samen-spraek tusschen Pieter Regthart, en Joan Waermond, over de stoffe der kerkscheuringe: aantoonende waer inne dit quaed gelegen is; mitsgaders, dat de verkiezing van een eygen bisschop, op de wyze als ze word voorgenomen, met het zelve geen gemeenschap heeft, &c. [Orn.] Te Delft, by Hendrik van Rhyn, 1723, 4o, 72p.

[J.C. VAN ERCKEL], Derde samen-spraek tusschen Pieter Regthart, en Joan Waermond, tot onderzoekkinge van het hedendaegs voorgeven van zommige yverers, Dat zy het met den Stoel van Romen willen houden, denzelven eeren, en’er aen gehoorzamen: en of deze hunne roem op waerheyd en reden gegrond is [Orn.] Te Delft, by Hendrik van Rhyn, 1723, 4o, 64p.

[J.C. VAN ERCKEL], Vierde samen-spraek tusschen Pieter Regthart, en Joan Waermond, wegens twee schriftjens, in een boekjen begrepen, het eerste tegen ht appél van de Constitutie Unigenitus; het tweede tegen het Regt van het Utregtsche Kapittel [Orn.] Te Delft, by Hendrik van Rhyn, 1723, 4o, 76p.

[J.C. VAN ERCKEL], Vyfde samen-spraek tusschen Pieter Regthart, en Joan Waermond, tot onderzoeckinge, of’er het Vaderland , en de Kerck, veel aen gelegen is, dat men in het Verenigde Nederland, naer het welgevallen van Romen, tot het hooge bestier onzer Kerke een pauselycken vikarius inlaete [Orn.] Te Delft, by Hendrik van Rhyn, 1724, 4o, 56p.

(Convoluut met de zeer zeldzame complete serie van vijf samen-spraeken die verscheen in de jaren 1722-1724, betreffende de strijd tussen de jansenisten en de Romegetrouwen. De door de vooraanstaande jansenistische pastoor Van Erckel uit Delft geschreven dialogen gingen vooraf aan de wijding van de allereerste oud-katholieke bisschop Cornelis van Steenoven, pastoor te Gouda. Gebundeld in half kunstleren band en gemarmerde platten.  Op de rug de tekst : V samen-spraeken 1722-24).

Convoluut

EXTRACT uyt het Camerboek der Stad Gouda […] Gildebrief van de Grutters […] 31 december 1723, 4o, [iv] p.

EXTRACT uyt het Camerboek der Stad Gouda […] Gildebrief van de Grutters […] 9 february 1737, 4o, [ii] p.

ADVERTENTIE […] reforme der Schutterye […] Gouda, 2 january 1784, 4o, [iii] p.

BEKENDMAKING […] Renovatie en ampliatie de ordonnantie van het Wagen-Veer tusschen Gouda en Rotterdam, Te Gouda, by W. Verblaauw, ordinaris Stads- en Kleyn-Zegel-Drukkery 1797, 4o, 3p.

ALTERATIE EN AMPLIATIE van de keure en ordonnantie (van dato den 4 december 1759) tegens het weg-loopen van de kinderen uit de Wees- en Aeleëmosyniers-huizen binnen de Stad Gouda, 29 december 1779, 4o, 4p.

KEURE der Magistraet der Stad Gouda […] aanvoer van aard-appelen en aard-peeren […] 5 january 1787, 4o, 4p.

REGLEMENT EN ORDONNANTIE voor de voerluiden en verhuurders van rytuigen binnen de Stad Gouda [stadswapen], Te Gouda, by Johannes vander Klos, Ordinaris Stads- en Klein-Zegel-Drukker, 1765, 4o, 38p.

KEURE ENDE ORDONNANTIE op het wage-veer van dese Stadt naer de Stadt van Rotterdam [stadswapen], Tot Gouda, gedruckt by Cornelis Dyvoort, boeckverkooper in ‘t Verguld’ ABC, Anno 1655, 4o, [ii]+12 p.

ORDONNANTIE op het wageveer tusschen dese Stadt Goude ende Rotterdam [stadswapen] Ter Goude, gedruckt by Cornelis Dyvoort, Stadts Drucker, op de Marckt, in ‘t verguld’ ABC, 1682, 4o, 14p.

INSTRUCTIE voor den dykbaas van de Crimpenre-waard [wapen], Tot Gouda, gedrukt by Johannes Outhuyse, Ordinaris Stads- en Kleyn-Zegel Drukker [1762], 4o, 6p.

RENOVATIE EN AMPLIATIE van de ordonnantie op het wageveer, tusschen de Steden Gouda ende Rotterdam [stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Johannes Outhuyse, Stadts Drukker, op de Markt, in de Chronyk 1758, 4o, 16p.

PUBLICATIE, over ‘t wegloopen van de kinderen, van de Wees- en Aeleëmoseniershuysen, binnen de Stad Gouda [wapen], Tot Gouda, gedrukt by Johannes Endenburg, Ordinaris Drukker van de Stad en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, in de Chronyk 1710, 4o, [iii] p.

KEURE ENDE ORDONNANTIE voor de meesters-timmerluyden en metselaars, over het wercken van vyf schoften daeghs [wapen], Tot Gouda gedrukt by Johannes Endenburg, Ordinaris Drukker van de Stad en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, in de Chronyk 1710, 4o, 8p.

AMPLIATIE, van de Ordonnantie, gemaeckt by […] Dordrecht en Gouda, waer na de voerluyden, berydende het Veer tusschen de voornoemde steden, zig voor het toekomende sullen hebben te reguleren [wapen], tot Gouda, gedrukt by Johannes en Andries Endenburgh, Ordinaris Stads Drukkers en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, [1718], 4o, 4p.

ORDONNANTIE ENDE INSTRUCTIE, gemaakt by den Geregte der Stad Gouda, op ‘t stuk van de telders, die men, van wegen der voorsz. Stede, stellen zal in de huyskens aen de vesten, omme opsigt t ehebben op de molens ende molenaars, als ook op de bakkers [wapen] Tot Gouda, gedrukt by Johannes Endenburg, Ordinaris Drukker van de Stad en van ‘t Kleyn Zegel, op de Markt, in de Chronyk 1710, 4o, 12p.

KEUREN tegens het stelen en beschadigen van Stadsgebouwen en goederen, mitsgaders van de particuliere ingesetenen van dien : Alsmede tegens het inkoopen van gestole goederen [wapen], Tot Gouda, gedrukt by Johannes Endenburg, Stads Drukker en Boekverkooper op de Markt, 1708, 4o, [viii] p.

OCTROY EN REGLEMENT […] voor Schout en Geregten der gesamentlyke dorpen in de Crimpenrewaard. Tot het doen van parate executie [wapen], Tot Gouda, gedrukt by Andries Endenburg, Ordinaris Drukker van de Stad en van ‘t Kleyn Zegel, 1753, 4o, 8 p.

ORDONNANTIE op het Wageveer, tusschen de Steden Goude ende Rotterdam [wapen] Tot Gouda, herdrukt by Andries Endenburg, Stadts Drukker op de Markt, in de Chronijck, 1728, 4o, 14 p.

LIJSTE van de vragt-loonen, waar na de voerluyden, rijdende van Gouda op de volgende steden, sig sullen moeten reguleeren [wapen] Tot Gouda, herdrukt by Andries Endenburg, Stadts Drukker op de Markt, in de Chronijck, 1732, 4o, 3 p.

RENOVATIE van de Ordre ende her Reglement op de Schoolen binnen de Stad Gouda [wapen] Tot Gouda, gedrukt by Andries Endenburg, Stadts Drukker op de Markt, in de Chronyk [1706], 4o, 15p.

REGLEMENT EN ORDRE op het begraven der dooden binnen de Stad Gouda, by avond [wapen], Tot Gouda, gedrukt by Andries Endenburg, Stadts Drukker op de Markt, in de Chronijk 1730, 4o, [viii] p.

REGLEMENT EN ORDONNANTIE voor de voerluiden en verhuurders van rytuigen, binnen de Stad Gouda [wapen] Te Gouda, by Johannes van der Klos, Ordinaris Stads- en Klein-Zegel-Drukker, 1791, 4o, 27p.

(Convoluut met 22 Goudse keuren en ordonnantie, met leeuwendeel over de wagenveer tussen Gouda en Rotterdam. Ingebonden in nieuwe band door Van Gent, met groene kunstlederen rug met goudversiering ; en gemarmerde platten).

EUSTACHIUS JANSSENIUS, Epistola tertia ad Johannem Christianum Erckelium, pastorem Delhpis (…) scripta per Eustachium Janssenium Insulensem, Lovaniensem Theologum. Opusculum posthumum Coloniae 1723, 8o, 319 p.

J. M., Korte onderwysinge voor de catholyke jonkheyt, om wel te biegten, en te communiceren [Orn.], t’Utrecht, gedrukt bij Theodorus van den Eynden, boekverkoper ontrent de Romerborgerbrug in ’t Musiek-boek 1723, 12o, 93+[ii] p.

(Catechismus in handzaam duodecimo-formaat met overslaand perkament. Gaaf exemplaar).

KORNELIS VAN ALKEMADE, Rotterdamse heldendaden onder de stadvoogdy van den jongen heer Frans van Brederode, genaamt Jonker Fransen Oorlog [Orn.] Te Rotterdam, by Philippus Losel, boekverkooper op de Hoogstraat by de Groote Markt, 1724, 8o, [xxxiv]+385p.

(De Jonker Fransenoorlog (1488-1490) was laatste episode van de hoekse en Kabeljauwse twisten, die begon met de verovering van Rotterdam door een Hoekse minderheid, geleid door Frans van Brederode. In 1490 vond in deze strijd de Slag bij Moordrecht plaats op de Hollandse IJssel. De Kabeljauwen wonnen en brachten de buit naar Gouda. In Bijlage F. van dit boek posten uit de stadsrekeningen van Gouda. In originele, licht vervuilde, perkamenten band met titel in vervaagd oud handschrift op de rug. Frontispice en plattegrond van Rotterdam. SJH).

FRANÇOIS VALENTYN, Oud en nieuw Oost-Indiën, vervattende een naaukweurige en uitvoerige verhandelinge van Nederlands mogentheyd in die gewesten, benevens eene wydlustige beschryvinge der Moluccos, Ambonia, Banda, Timor en Solor, Java, en alle eylanden onder dezelve landbestieringen behoorende; het Nederlands comptoir op Suratte, en de levens der Groote Mogols, in vyf deelen [I. deel] [DM] Te Dordrecht by Joannes van Braam, te Amsterdam by Gerard onder de Linden, boekverkoopers 1724, fol., [xxxix]+316+[i]p.

FRANÇOIS VALENTYN, Uitvoerige beschryving der vyf Moluccos, bestaande in een zeer nette en breede landbeschryving van Ternate, Tidore, Batsjan, Makjan, Motir, en de eylanden daar onder behoorende; benevens een beschryving van de voornaamste zaaken en geschiedenissen daar in, van ouds her tot nu toe, voorgevallen, Eerste deel [DM] Te Dordrecht by Joannes van Braam, te Amsterdam by Gerard onder de Linden, boekverkoopers 1724, fol., [ii]+428+[xxiv]p.

(Imposante foliant met het eerste deel van het vijfdelige standaardwerk van Valentyn, predikant op Ambon en Banda. Tekst compleet, maar de meeste afbeeldingen en kaarten zijn verwijderd. Door het hele boek heen wormgaten en -sleufjes. Titelpagina in rode en zwarte inkt. Titelprent en wapens van Amsterdamse burgemeester Egidius van den Bempen – aan wie het werk is opgedragen – met de hand in pastelkleuren ingekleurd. Met naamlijst van intekenaren. Exlibris van Robert van Drooge. Originele bruinleren band, met goudornamenten, auteursnaam, titel en deelnummer op de rug met ribben. Bovenste deel van de rug gerestaureerd. Nog aanwezige 17 prenten: De stad Manilla (p.152), “Een mistiçe vrouw” (p.18), Makjan en Batsjan (p.90), Brief koning van Batsjan (p.120), Bespotting iman (p.179), Twee executiescenes (p.180), Adiëntie (p.186), Portugezen doden heerser van Ternate (p.205), Veldslag (p.298), Executies op Ambon (p.302), Vloot bij Ambonia (p.310), Executie priester (p.319) Beschieting schip (p.332), Koninklijk banquet (p.339), Inval in woning (p.345), Vloot voor Ternate (p.363) en Moord op de jezuïet Alonso de Castro (p.383).

LANDREGT van Over-isel. Landrechten van Over-Yssel met de nadere reglementen, resolutien en ampliatien, mitsgaders de hofrechten. Door ordre van de Ed: Mog: Heeren Staten van gemelte provincie daar by gedrukt, tot Deventer by Jan van Wyk, boekverkoper 1724, 4o, [iii]+158+162+[x]p.

(Wetten en plakkaten van Overijssel. Met uitvouwbaar titelblad met twee leeuwen die het wapenschild van “Transisalania” vasthouden. Gerestaureerd, met nieuwe bruinlederen band, ribben, nieuwe schutbladeren en in goudopdruk de titel “Landregt van Overisel”. Van de eerste 58 p. is de linker bovenhoek afgescheurd of aangevreten en vanaf p. 143 achterin de rechter onderhoek. Dit alles zonder tekstverlies).

[ADRIAAN DE GRANDE?], Trouwen in de St. Jans kerk binnen Gouda [Gouda, 1724/1755], fol., 240p. [handschrift]

(Foliant met genealogische aantekeningen over voorname Gouwenaars, met name regentenfamilies. In weerwil van de titel, die is geschreven op de papieren omslag, gaat het ook om aantekeningen uit een veelheid van andere Goudse bronnen, zoals doop- en begraafboeken en kerkrekeningen. Alles is geschreven door één persoon, mogelijk door Adriaan de Grande, onder meer president van de Hoge Raad van Holland (1754-1763). Zijn naam staat overdwars geschreven op een van de bladzijden. In met rode figuren bestempelde papieren omslag. Bladzijden van 34×21 cm; sommige bladen los)

DAVID FASSMANN, Der auf Ordre und Kosten seines Kaysers reisende Chineser, was er von dem Zustand und denen Begebenheiten der Welt, sonderlich aber derer Europäischen Lande, dem Beherrscher des Chinesischen Reiche, vor Bericht erstattet. Nebst etlichen sonderbahren Nachrichten, Bestehende […] 4. In einer Beschreibung der Stadt Goude […] Meistentheils in anmuthigen Gesprächen vorgestellet. Des Andern Theils Sechzehendes Stücke, Leipzig, beij denen Cörnerischen Erben, unter Hn. Joh. Schwabens Hauss in der Grimmischen Gasse, An. 1724, 4o, (p. 628-666), 1+38p.

(Fragment uit een boek met een curieuze mix van fictie en werkelijkheid; nieuwe omslag met fraaie titelopdruk; plattegrond van Gouda ontbreekt; met fraaie wisselende Gothische letters gedrukt; klein brandgaatje in p.639; ornamenten aan begin en eind).

ABRAHAM HELLENBROEK, Algemeene rouklagte in de straaten van Rotterdam over den Zeer Eerwaarden, Godvrugtigen en Geleerden Heere Wilhelmus á Brakel, laatst bedienaar des H. Evangeliums te Rotterdam. Heenen gegaan naar zyn Eeuwig Huys op den 30 october 1711. Voorgestelt uit het laatste gedeelte van Prediker XII: 5, vierde druk [orn.] Te Rotterdam, by Reinier van Doesburg, boekverkooper 1724, 4o, 48+[12] p.

(Zonder omslag; Knuttel 15991; in andere handen overgegaan op 27-9-2021)

ORDRE DER TEXEN dewelke jaerlijks op de feest-dagen, als mede over het lyden onses Heeren in eenige weeken voor Paeschen, de gemeynte van Gouda voorgestelt en verklaert werden [orn.] Te Gouda, by Abraham Staal, boekverkooper op de Markt 1724, 8o, 94+[ii]p.

(Tweede druk. Uitgegeven op last van de gereformeerde kerkenraad met privilege van het stadsbestuur van 20 januari 1724. Met achterin predikantenlijst van Gouda vanaf 1573 tot 1723. Staal en zijn gelijknamige zoon, die hetzelfde werk ook uitgaf, waren doopsgezind. Met dunne perkamenten omslag).

UITLEGGINGE van de Wijd-beroemde en Vermaarde Glazen, binnen de voortreffelijke en vermaarde kerk tot Gouda. Tot dienst ende gerief, zoo voor de inwoonders dezer stad, als voor de vreemdelingen, die dit konstig werk komen te aanschouwen. Vermeerdert met vele schoone zinrijke veerzen, opgesteld door voorname auteurs; en een gezang op aller glazen inhoud; nevens een verhaal van den brand derzelver kerk in den jaare 1552 [stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Andries Endenburg, stadsdrukker op de Markt, in de Chronyk 1725, 8o, [ongepagineerd; 52 p.]

(Tamelijk zeldzame druk van het bekende glazengidsje. Met voor privileges van het Goudse stadsbestuur aan Johannes Endenburg uit 1707 en aan diens zoon Andries uit 1716 om dit werkje als enige te mogen drukken. Eenvoudige papieren omslag om ezelsoor).

H[IËRONYMUS] VAN BEVERNINGK, Verbael gehouden door de Heeren H. van Beverningk, W. Nieupoort, J. van de Perre, en A.P. Jongestal, als Gedeputeerden en Extraordinaris Ambassadeurs van de Heeren Staeten Generael der Vereenigde Nederlanden, aen de Republyck van Engelandt. Waer in omstandighlyck gevonden werdt de Vredehandelinge met gemelde Republyck onder het Protectoraet van Cromwell, en alle het gepasseerde omtrent de berughte Acte van Seclusie des Prince van Oranje by Cromwel gepretendeert. Vervullende ook de tydt en saecken die aen de brieven van de Raedt-Pensionaris J. de Witt en verdere Ministers, omtrent de Engelsche Negociatie, ontbreecken [DM] in ‘s-Gravenhage by Hendrick Scheurleer 1725, 4o, [xx]+716p.

(De Goudse regent Hiëronymus van Beverningh (1614-1690) was lid van de Staten-Generaal en medestander van De Witt in het Eerste Stadhouderloze Tijdperk. Van Beverningh voerde in Londen de vredesonderhandelingen met Cromwell. De Vrede van Westminster bevatte de Akte van Seclusie, waarin de Staten van Holland verklaarden dat zij Willem III en zijn eventuele nakomelingen nooit tot stadhouder of kapitein-generaal zouden benoemen. Deze Engelse wens was steeds afgewezen in de Staten-Generaal. De oplossing werd gevonden door in december 1653 een afzonderlijke en geheime afspraak met alleen Holland te maken. Er zouden twee vredesverdragen worden gesloten: een met de Staten-Generaal, en een met de Staten van Holland waarin de Akte van Seclusie was opgenomen. Het was Van Beverningh die Cromwell over de streep trok, waarop op de ondertekening plaatsvond. In contemporaine bruin-lederen band, met goud-ornamentering op de rug en rood titelschildje met de tekst “Verbael van Beverningk”’ gemarmerd op snee. Fraai drukkersmerk.)

BEKENTENISSE OF BELYDENISSE des geloofs der Nederlantsche Gereformeerde Kercken. Mitsgaders De Heydelbergsche Catechismus, met de Schriftuur-texten; en eyndelyck Het oordeel van de Nationale Synode van Dordrecht , over de vyf stucken der leere [Vignet] Te Dordrecht gedruckt, by Mattheus de Vries, boeckdrucker en boeckverkooper over de Vis-brugge in Erasmus 1725, 4o, [iv (van vi)] + 64 + [iv] + 30 + 61 + [ii] +[vii] + 79 p.

(Herdruk van de drie formulieren van enigheid, herdrukt op initiatief van de classis van Delft en Delfland. Een voorstel daartoe werd in 1723 ingediend bij de Zuid-Hollandse synode te Gouda. De vergadering keurde het plan goed en gaf de classis van Zuydt-Hollandt (waarmee de classis Dordrecht bedoeld werd) opdracht het uit te voeren. Naast elkander zijn in twee kolommen respectievelijk de Nederlandse Geloofsbelijdenis in de tekst van 1563 – wat feitelijk 1562 zou moeten zijn – en de Nederlandse Geloofsbelijdenis in de tekst van 1583 (er staat 1582) De laatste is de Nederlandse tekst met de wijzigingen van 1566. Het tweede gedeelte van het boek bevat een herdruk van de authentieke Dordtse tekst van de Geloofsbelijdenis, Dordrecht 1619. De Geloofsbelijdenis in de twee teksten van 1562 en 1583 laten zich bijzonder gemakkelijk hanteren om er de correcties van 1566 uit te halen. Het derde gedeelte bevat de Catechismus naar de Middelburgse uitgave van 1611 ‘ende teghenwoordelijck van nieus met de Latijnsche, Hooch-duytsche en Neder-duytsche oude ende beste Copye vergeleken, en nae de selvige verbetert’. Het vierde en laatste deel bevat het Oordeel van de Nationale Synode met alle daarbij behorende documenten in de Dordtse tekst. Deze wordt voorafgegaan door een voor deze uitgave toegevoegde uitvouwbare plaats van de synodevergadering (40x30cm) en een toelichting op de indeling van de vergaderzaal in de Doelen. Oorspronkelijke achttiende eeuwse band, rug onderaan sleets; boekblok wat los in de band; helaas ontbreekt een blad met het laatste deel van het voorwoord. In de grote prent van de synodevergadering zit een scheurtje)

[LAURENTIUS STEVERSLOOT], Geuse-kost; opgedist in paapse schotelen. Handelende van de oppermagt en heerschappye der Roomsche pausen, aangetoond uit hare eigen schryvers. Met figuren [orn.] Gedrukt en te saamen gesteld op de grond van het klooster der gesalyde begynen, voor reekening van den schryver [Leiden, Johannes du Vivie] anno 1725, 8o, [xxii]+221 p.

(Fel antipaaps geschrift van de Leidse dominee Laurentius Steversloot, die voor zijn komst naar Leiden in 1716 drie jaar op de kansel stond in Gouda. Dit werk is een vervolg op zijn Papekost, opgedist in geuse schotelen uit 1720, dat veel opheft veroorzaakte en door de overheid verboden werd. Om die reden is dit vervolg anoniem uitgegeven, ook zonder vermelding van de naam van de drukker. In originele, gave achttiende-eewse band met goudopdruk op de rug en titel “geuse kost”. Mist schutblad, maar voor het overige puike uitgave. Negen kleine gravures in de tekst).

JOANNES BUNJAN, Eens christens reyse na de eeuwigheyd, tweede deel. Vertoonende onder verscheyden aerdige sinne-beelden, hoe de vrouw en kinderen van de christen de gevaerlikke reyse ook aengevaert, en het Gewenschte Land vergenoegt bereykt hebben. Imn ’t Engels beschreven. Nu om desselfs uytnemenheyd in ’t Nederduydsche vertaelt, met versen, en eenige kontplaten verciert door A.E.C. [Orn.] t’Amsterdam, by d’Erve van de Wed: G. de Groot, boekverkoopers op den Nieuwen Dyk, 1725 [achterin: Te Gouda gedrukt by Willem en Johannes van Es, boekdrukkers en verkoopers in ’t Wijtstraat], 12o, 272p.

(In Gouda gedrukt en in Amsterdam uitgegeven stichtelijk werk van Bunjan, die blijkens de titelpagina predikant was in Bedford. Eerste druk is uit 1682, maar dit is de eerste en enige met een afzonderlijke tweede deel onder deze titel. Opnieuw ingeboden in rood kunstleren bandje, met op het voorplat de titel en auteursnaam: “Eens Christens reyze, J. Bunjan” en op de geribde rug “J. Bunjan en gouden ornamentje. Door veelvuldig gebruik stukgelezen en vervuild exemplaar, waarvan diverse bladzijden met Japans papier).

[J.C. VAN ERKEL], De zaek der Kerke van Utrecht historischer wyze voorgesteld door een kort Verhael, dat in de plaetze van eene voorrede voor al gaet: gerechtelyk bevestigd door twee geschriften (…) Uit de Latynsche tale overgezet. I. Deel, II. Deel, Te Delft voor Hernricus van Rhyn 1725, 8o, 499+272p.

(Perkamenten band; titel in oud handschrift op de rug; vage bibliotheekstempel op titelpagina deel I “Bibliotheca Semenaria Culenborgensis”).

[WILLIBRORDUS KEMP], Kort historisch verhael van ‘tgene de kerke van Utrecht wedervaren is. Eerste deel. Waer in verhandeld word ’t geen t’zedert het begin van deze eeuw, tot omtrent den 27 april 1733, als tot Aertsbisschop van Utrecht door deszelfs Aertsbisschoppelyk Kapittel verkoren wierd den […] Heer Cornelis Steenoven, is voorgevallen [Orn.] Te Amsterdam te bekomen bij Nicolaas Potgieter 1725, 8o, [vi]+219p.

[WILLIBRORDUS KEMP], Kort historisch verhael van ‘tgeen t’zedert het verkiezen van […] Heer Cornelis Steenoven, om Aertsbisschop van Utrecht te zyn, is voorgevallen, tot aen zyne wydinge toe [Orn.] Te Amsterdam te bekomen bij Nicolaas Potgieter 1725, 8o, 300p.

(Twee (van vier) delen van een beschrijving van de gebeurtenissen rond de verkiezing en wijding van de Goudse jansenistische pastoor Cornelis Steenoven als bisschop door de Oud-Bisschoppelijke Klerezij, later de Oud-Katholieke Kerk. In bruin leren bandje met gesleten en met lichtere leerstrookjes gerestaureerde rug. Titelschildje nog vaag zichtbaar. Op snee met versieringen Eigendomsinschrijving “J.C. Romijn, sept. 1916” op voorste schutblad).

Halma1
Halma3

FRANÇOIS HALMA, MATTHAEUS BROUËRIS VAN NIDEK, Tooneel der Vereenigde Nederlanden en onderhorige landschappen, geopent in een Algemeen Historisch, Genealogisch, Geographisch en Staatkundig Woordenboek, waarin de aloude, de opvolgende en hedendaagsche staat dezer gewesten naar de orde van ’t A.B.C. ontvouwen en opgeheldert wordt. Uit een zeer groot getal van oude en nieuwe geschiedboeken, hantvesten, brieven, aantekeningen en andere schriften. Met behulp van verscheide kenners byeenvergadert en zamengestelt door François Halma en na deszelfs overlyden vervolgt door Matthaeus Brouërius van Nidek. Met naukeurige landkaarten en fraaie printverbeeldingen versiert, Te Leeuwaarden, gedrukt bij Hendrik Halma, landschaps- en Akademie-drukker 1725, gr. fol., [xx]+470 p.

(Halflederen band, met fraaie 18de-eeuwse rugversiering en rood tekstschildje. Groot folio, 39 x 27 cm. Het betreft hier alleen het 1e deel van de 2 delen; dit deel gaat tot de letter i. Met uitgebreide historische beschrijving van Gouda (p. 368-370). Ex libris Bibliothèque de Hél. de Spot. Met titelgravure, 18 grote portretten (34 x 24,5 cm) van de auteur, Hollandse graven en de hertog van Alva, met prachtige randversieringen, en nog 2 dubbelpagina kaarten. Dus alle portretten van dit deel en nog 2 (van de 26) kaarten aanwezig. Conditie: lichte slijtage/beschadigingen band/rug. – ex-libris, binnenwerk wat gebruikelijke roest en een beetje waterschade maar over algemeen de portretten en kaarten in zeer goede staat)

MATTHEUS BROUËRIUS VAN NIDEK, R.G., Alle de rym-oeffeningen van Jeremias de Decker, in beter orde geschikt, met eenige dichten over ’t leven des schryvers vermeerdert en uitgegeven [DM] Te Amsterdam by Hendrik Bosch, De weduwe van A. van Aeltwijk, Willem Barents, David Ruarus Hendrik Stockink, Adam Lobé, 1726, 4o, [xxiv]+375+[i] p.

MATTHEUS BROUËRIUS VAN NIDEK, R.G., Rym-oeffeningen van Jeremias de Decker. Tweede deel [DM] Te Amsterdam by Hendrik Bosch, De weduwe van A. van Aeltwijk, Adam Lobé, Hendrik Stockink, David Ruarus, Willem Barents, 1726, 4o, 444p.

(Tweedelig werk, met frontispice van J.C. Philips, een levensbeschrijving en een portret van Jeremias de Decker naar een schilderij van Rembrandt.  In deel 1 daarnaast nog een familiewapen en negen koperen platen. In deel 2 , met talrijke gelegenheidsgedichten, nog twee paginagrote platen. In beide delen eigenaarsinschrijving van Simon Gorter, “gekogt te Sneek voor 34 stuivers”, in het andere deel “voor 1 guld. en 14 stuiver”. Ook eigenaarsstempel “Max. de Haan” op schutbladen in beide delen. In fraaie bruinleren band met goudornamenten. Voorplat deel twee met kleine veeg).

FRANS VAN MIERIS, Kerkelijke historie en outheden der zeven Vereenigde Provincien; begreepen in deze byzondere verhandelingen;Batavia Sacra of kerkelijke historie en outheden van Batavia; behelzende de Levens van onze eerste geloofs-verkondigers, mitsgaders van de Utrechtsche bisschoppen, en van de voornaamste persoonen, die hier te lande in geleertheit of Heiligheit uitgemunt hebben; Alles in ’t Latyn beschreven door den Heer H.V.H. [Hugo van Heussen] en in ’t Nederduits overgeset en met aantekeningen opgeheldert door H.V.R. [Hugo van Rhijn], Eerste deel, Te Leiden by Dirk Haak, Samuel Luchtmans, en Johannes Arnoldus Langerak 1726, gr. fol., [xxxvi]+12+[iv]+[xl]+490+[xxxv] p.
FRANS VAN MIERIS, Kerkelijke historie en outheden der zeven Vereenigde Provincien: tweede deel. Behelzende de historie van ’t Utrechtsche bisdom, en de outheden en gestichten van de stad Utrecht, van Amersfoort, Viane, Montfoort, Oudewater, Woerden, het Gooyland, Kuilenburg, Gorkum, Heusden, Thiel, Bommel, Asperen, Leerdam, Heukelom, van de Bommelerwaart, de Veluwe, de Betuwe, rhenen, Wageningen, Aernhem, Huissen, en vorders van Emmerik en Emmeriks gebied, Schoonhoven, Gouda, en alle onderhoorige plaatzen. In ’t Latyn beschreven door den Heer H.V.H. [Hugo van Heussen] en in ’t Nederduits overgeset en met aantekeningen opgeheldert door H.V.R. [Hugo van Rhijn], [DM] Te Leiden by Dirk Haak, Samuel Luchtmans, en Johannes Arnoldus Langerak 1726, gr. fol., [viii]+510+[xxi] p.

STJAN

(Eerste twee delen van een zesdelig werk over de katholieke kerken in de Nederlanden. Genummer (no. 52) en gesigneerd exemplaar met de handtekeningen van de drie Leidse drukkers. Met voorin de ‘Naamen der Heeren intekenaaren’. In eerste deel uitvouwbaar portret van auteur Hugo van Heussen, 12 uitvouwbare gravures van heiligen, gemaakt door Abraham Bloemaert – de meeste met kleine scheurtjes in de marge – , 33 wapens van Utrechtse bisschoppen, 10 grote portretten van bisschoppen van apostolisch-vicarissen vanaf Gregorius van Egmond tot Gerardus Potcamp. Verder in dit deel ook een korte paragraaf over Herman Lethmaet uit Gouda.

PP
SP

In het tweede deel een kaart van de stad Utrecht in 690, een afbeelding van de Domkerk, drie uitvouwbare portretten van Johannes Roos, Abraham van Brienen en Jacob van Catz, en twee paginagrote portretten van Johannes Wachtelaer en paus Adrianus VI. In hoofdstuk over de kerk van Gouda – p. 480-497 – een gravure van de St-Janskerk en paginagrote portretten van de tweelingbroers Petrus en Suisbertus Purmerent, de eerste – pastoor in Gouda – naar schilderij Lulof de Jongh en gegraveerd door Reynier Persijn uit Gouda; de tweede – pastoor in Den Haag – naar schilderij van H. van Vliet ook gegraveerd door Persijn. In perkamenten band met acht ribben en rood titelschild en in goudopdruk I.II DEEL. Losgeraakt voorplatten en schutblad  gerestaureerd door boekbindster Wilma van Ipenburg uit Gouda).

GEERLOF SUIKERS, ISAAK VERBURG, Algemene kerkelyke en wereldlyke geschiedenissen des bekenden aardkloots of een verhaal van al hetgene gedenkwaardig in de verscheide ryken en staten dezer wereldt is voorgevallen, van de schepping der wereldt tot de doodt van Willem den III, koning van Engelandt. Mitsgaders de levens van mannen en vrouwen, die zich gedurende dien tydt door geleerdheit of door eeniger andere aanmerkens-waardige hoedanigheit vermaard gemaakt hebben, Zevende stuk [DM] Te Amsterdam, by Rudolf en Gerard Wetstein, 1727, gr. fol., p. 1-508.

GEERLOF SUIKERS, ISAAK VERBURG, Algemene kerkelyke en wereldlyke geschiedenissen des bekenden aardkloots. […] Achtste stuk [Orn.] Te Amsterdam, by Rudolf en Gerard Wetstein, 1727, gr. fol., p. 509-972.

(Met diverse gravures en uitvouwbare ‘tydt-tafel’. Twee delen in één band van een wereldgeschiedenis die in totaal tien delen in vijf banden telt en verscheen in de jaren 1721-1728. Deze delen beslaan de periode van de tweede helft van de zestiende eeuw tot het eerste kwart van de zeventiende eeuw. In originele bruin-leren van met goudornamenten op de rug en schildje met ‘IV. Deel’. Bovende stuk van de rug bij restauratie overplakt met leer).

T[HEODORUS] V[ANDER] C[ROON], Christelyke onderrigtingen met oeffeningen en gebeden, voor zieken en stervende. Een onderrigting van wel te leven, om zalig te sterven. Met oeffeningen en gebeden voor den dag. Door T.V.C.P. Den tweeden druk, vermeerdert en verbetert [IHS-teken] t’Antwerpen, gedrukt voor Andries Endenburg, 1726, 8o, [iii]+484+[iv] p.

(Pastoraal werk, geschreven door de Goudse pastoor en latere oud-katholieke bisschop Theodorus vander Croon (1668-1739). De eerste druk van dit werk verscheen in 1703 in Delft. De auteur verschuilt zich achter de initialen T.V.C.P. Uitgever Andries Endenburg was drukker in Gouda. Er zijn in deze periode mee drukkers/uitgevers geweest die catholica in Antwerpen lieten drukken of gebruik maakten van een vals impressum om zo plakkaatwetgeving te omzeilen. In gaaf bruinleren bandje, met ribben en goudornamenten op de rug, alsmede een donkerrood titelschildje “Gebeden voor zieken”).

ARNOLDUS HENRICUS WESTERHOVIUS, P. Terentii Afri Comoediae sex, ad fidem duodecim amplius Mfftorum Codicum, et pluscularum optimae notae editione recensitae, et commentario perpetuo illustratae. Accedunt interpretes vetustiores Aelius Donati Eugraphius, Calphurnius (…) , Tomus primus [Orn], Hagae-Comitum, apud Petrum Gosse, Bibliopolam, 1726, kl. fol., [viii]+[xciv]+859p.

(Eerste deel van een door de rector van de Goudse Latijnse school, Westerhovius, becommentarieerde uitgave van de vijf komedies van de Romeinse schrijver Terentius. Deze editie in een prijsband van de Latijnse School in Harlingen, met op het voorplat in gouden letters “Proemium S.P.Q.H.” en op de rug in oud handschrift “Terentius Westerhovii, Tom I.”. Titelgravure van P.V. Cuyck en portret van Terentius. Titelblad in rode en zwarte letters. Met opdracht aan Goudse vroedschapsleden Arnoldus van der Burch, Hubertus van Eyck, Godefridus Cinq, Theodorus Jongkint, Matthioas de Grande,  Bruno vander Dussen, Damianus van Abbesteech en Gerardus van Brandwyck, gedateerd februari 1726. Op schutblad prijsblad met pen, in 1746 uitgereikt aan Renicum Cornelii Bakker, door Isebr. Eil. Harkenrothius, “Gymnasiarcha” van de Latijnse School van Harlingen. Op de keerzijde van het voorplat exlibrius van Leo Polak).

ADRIANUS a CATTENBURGH, Spicilegium theologiae christianae Philippi a Limborch. Variis dissertationibus historico-ecclesiasticis, multisque ad praxin pietas promovendam pertinentibus refertum [DM] Amstelaedami, apud Balthasarum Lakeman 1726, fol., [xxiv]+1129+[x] p.

(Adriaan van Cattenburch, 1664-1743, was student van de remonstrantse hoogleraar en voormalig predikant te Gouda, Philippus van Limboch. De auteur was zelf van 1712 tot 1737 hoogleraar aan het Remonstrants Seminarie. Met vollederen band; rood titelschildje met de tekst: “Cattenburch, Spicilegium Theol. Christ.” Rug aan bovenzijde afgebrokkeld; voorplatten zwak aangehecht. Met eigendomsstempel op schutblad van Johann Heinrich Wirt).

CASPARUS COMMELIN, Beschryvinge van Amsterdam, zynde een naukeurige verhandelinge van desselfs eerste oorspronk uyt den Huyse der Heeren van Amstel, en Amstellant, haar vergrooting, rykdom, en wyze van regeeringe, tot den jare 1691, Tweede druk, Eerste deel [stadwapen], TotAmsterdam, by Andries van Damme, Johannes Ratelband, De weduwe A. Van Aaltwyk en Hermanus Uytwerf, 1726, fol., [xxii]+600p.

CASPARUS COMMELIN, Beschryvinge van Amsterdam, zynde een naukeurige verhandelinge van desselfs eerste oorspronk uyt den Huyse der Heeren van Amstel, en Amstellant, haar vergrooting, rykdom, en wyze van regeeringe, tot den jare 1691, Tweede druk, Tweede deel [stadwapen], Tot Amsterdam, by Andries van Damme, Johannes Ratelband, De weduwe A. Van Aaltwyk en Hermanus Uytwerf, 1726 [achterin: Gedrukt tot Amsterdam, ter drukkerye van Willem en David Goeree MDCCXXVI], fol., 623+[xxii] p.

(Bekende stadsgeschiedschrijving van Commelin in donkere, 20ste-eeuwse lederen band. Tekst compleet, doch met slechts 13 van de 52 grote platen. Wel aanwezig zijn de titelprent met kleine inkleuring van stadswapen en kroon, de titelpagina van het eerste deel, met titel deels in rood en handgekleurd stadswapen. Kopie van charters, in 1625 gezien door A. Van Buchelius (6 p.; in verkeerde volgorde gebonden). Verder de volgende grote platen: 1. Stadhuys 2. Graf van Paulus Wirtz, veldmaarschalk en Willem van der Zaan, schout-bij-nacht in Oude Kerk 3. ’t Glas met wapens van burgemeesters in Oude Kerk (handgekleurd) 4. Graf van Isaak Sweerius en graf van Abraham vander Hulst in Oude Kerk 5. Graf van Burgemeesters De Graaf 6. Graf van Michiel de Ruyter, admiral-generaal, in Oude Kerk 7. ‘t Huyszitten Weduwenhof 8. Diakene Oude Vrouwenhuys 9. De Hortus Medicus 10. Het princenhof 11. ’s Lands Zeemagazyn en Scheeps Timmerwerf 12. Oost-Indische Magazyn en Scheepstimmerwerf  13. Kaart van Amsterdam met desselfs omleggende landen (op bovenste vouw in de vouw ingescheurd). Verder 81 (deels ingekleurde) wapens en zegels en kleinere gravures in de tekst, onder meer van historische gebeurtenissen, stadspoorten, grafmonumenten, kerken, godshuizen en andere instellingen)

CASPARUS COMMELIN, Beschryvinge van Amsterdam, zynde een naukeurige verhandelinge van desselfs eerste oorspronk uyt den Huyse der Heeren van Amstel, en Amstellant, haar vergrooting, rykdom, en wyze van regeeringe, tot den jare 1691, Tweede druk, Tweede deel [stadwapen], Tot Amsterdam, by Andries van Damme, Johannes Ratelband, De weduwe A. Van Aaltwyk en Hermanus Uytwerf, 1726 [achterin: Gedrukt tot Amsterdam, ter drukkerye van Willem en David Goeree MDCCXXVI], gr. fol., 623+[xxii] p.

(Tweede deel van de bekende stadsgeschiedenis van Commelin, op papier van olifantformaat gedrukt, in originele halflederen band. De pagina’s van deel 1 en 2 zijn doorgenummerd van 1-1223. Met voorin een originele brief over de herkomst van het woord Klovenier, aangevuld met een enkele regels over de oorsprong van het woord hunebed door P.R. Feith, zoon van de bekende Zwolse dichter Rhijnvis Feith. Van de grote platen (35x26cm) zijn er nog zeven van de zeventien aanwezig: 1. Diakene Oude Vrouwenhuys 2. De Beurs 3. De Oude Waag, 4. Doorluchtige School, 5. De Hortus Medicus 6. Het princenhof 7. Katholieke geestelijkheid de stad uitgeleid. Alle 26 kleine prenten (15x12cm) zijn aanwezig: Waals weeshuis, Kooren-buers, Oude Nieuwe Brug, St. Antoniswaag, Regulierswaag, Lombard, Latijnse School, Hand- en Voetboogsdoelen, Kloveniersdoelen, Artelleryhuisen, Oude-Zyds Heerenlogement, Nieuwe-zyds Heerenlogement, Stadsherberg, Nieuwe Stadtsherberg, Vlees-hallen, Scheepskranen, Geschudt- en Klokgietery, ’s Lants en Ooostindische Lynbanen, ’t Oostindisch Huys, Aanslag wederdopers, Naaktlopers, Neerslaan opstand, ’t Oude Stadhuys, Galgenveld, Executie dopers, Bespotting dopers, Brandstapel, Vuur aangestoken, Pieter Piersz Bekjen, Executie doper, Grondtekening kastelen, Oproer op de Dam en Block-Huyzen. Eerste bladzijden met kleine vochtvlekken. De tekst en alle prenten in perfecte staat. Rug aan onder en bovenzijde licht afgebrokkeld. Met titelschild en goudornamenten. Aanhechting voorplat zwak, maar stevig in de band.

[LAURENTIUS STEVERSLOOT?], Jesuiten-kost; of de maaltyd der jesuiten. Op dewelke verscheide vaaderen der voorsz. societeit; niet alleen hebben koomen te noodigen de Roomse pausen; maar ook keiseren, koningen, princen en vorsten. Mitsgaaders ook alle soorten van menschen van minder rang, waarde en aansien; maar de Geusen (die lekkertanden) soo haast als sy uit de gaar- of kook-keuken der voorsz. Jeuiten [sic!] de verfoejelyke stank en reuk die sommige schootelen opgaaven in haar neus-gaaten kreegen; soo hebben sij de voorsz. jesuiten met haar hoog aansieneiyk [sic!] geselschap laaten sitten, en haar selven vrolyk maaken. Seer nut en noodig om van alle Rooms-gesinden, maar ook van de Jansenisten en Geusen geleesen te werden. [Orn.] Gedrukt, in de kook-keuken der jesuiten, Ao. 1726, 8o, [xxii]+222p.

(Sterk polemisch werk, met tal van insinuaties, beledigingen en lasteringen, verschenen in de reeks Papen-kost en Geuzen-kost; Ook dit werk, dat anoniem verscheen, wordt vaak toegeschreven aan de gereformeerde predikant Laurentius Steversloot uit Leiden, die voordien te Gouda stond en beide ander kost-boeken schreef. De NCC zoekt de auteur echter in jansenistische kringen, wat geloofwaardiger lijkt. Origineel in fraai perkament gebonden, met titel en jaar van uitgave in oud handschrift op de rug. Frontispice met afbeelding van geestelijken rond een goedgevulde dis. Erboven in twee medaillons paus Paulus III en de stichter van de jezuïetenorde, Igantius van Loyaola.] Op schutblad wordt in negentiende-eeuws handschrift vermeld dat het een zeldzaam werk is, gebaseerd op een vermelding in Johannis Vogts Catalogus historico-criticus librorum rariorum (1738).

TILEMANNUS BACKHUSIUS, Bewys-schrift, aantonende dat den Apostolische Stoel het volle geestelyk regtsgebied over de Hollantsche Zendinge altyd gehad en wettig geoeffent heeft. Mitzgaders de nietigheid en meeningvuldige buitenspoorigheden van het onlangs verzonne Utregtsche Kapittel. Eerste deel [Orn.] Tot Utregt, by Harmanus Beszeling, boekverkoper in de Lynmarkt, 1726, 8o, [xiv]+144p.

TILEMANNUS BACKHUSIUS, Bewys-schrift, aantonende dat den Apostolische Stoel het volle geestelyk regtsgebied over de Hollantsche Zendinge altyd gehad en wettig geoeffent heeft […] Tweede deel [Orn.] Tot Utregt, by Harmanus Beszeling, boekverkoper in de Lynmarkt, 1728, 8o, 253p.

TILEMANNUS BACKHUSIUS, Bewys-schrift, aantonende dat den Apostolische Stoel het volle geestelyk regtsgebied over de Hollantsche Zendinge altyd gehad en wettig geoeffent heeft […] Derde deel [Orn.] Tot Loven, by Martinus van Overbeke, omtrent de Halle, 1732, 8o, [x]+235+[i] p.

(Tilman Guillaume Backhuysen (1687-1779) was een Zuid-Nederlandse polemist en pastoor. Hij keert zich in deze drie werkjes – gebonden als convoluut – tegen de opvattingen van de jansenisten, die zich los hadden gemaakt van Rome en zich in de Oud-Bisschoppelijke Clerezij hadden georganiseerd. In originele band, waarvan het omslaand perkament is gaan krullen. Gespikkeld rood op snee. Vervaagde titel in oud-handschrift op de rug. SJH).

P. VAN DER SCHELLING, Hollands Tiend-regt, of verhandeling van het Regt tot de Tienden, toekomende aan de graafelykheid en de heerelykheid, en de heerelykheden van Holland en Westvriesland, II. Deel, Te Rotterdam by Philippus Losel, op de Hoogstraat, 1727, 8o, [xx]+386+[xliv] p.

(Tweede deel met bijlages en bewijsstukken. Met frontispice van F. van Bleyswijck. Tweede deel van standaardwerk over Tiendrecht. In fraaie perkamenten band en titel in handschrift op de rug: “Van der Schell. Hollands Tiendregt II. deel”).

GREGORIUS KOLB, Obligatio & jus parochorum. Hoc est quæstiones variæ. Ad obligationem & jus parochorum pertinentes, quas in Lyceo Imperiali Rottwilano […] Defendente prænobili D. Josepho Joanne Belle, Anno 1727 [DM], Augustæ [Augsburg] Vindel. Sumptibus Georgii Schlüter & Martini Happach, 8o, [xiv]+258+[i]+320+[vii] p.

(Twee delen in 1 band. Beide delen met frontispice van M.G. Gutwein. Zeldzame verhandeling over canoniek recht, over de rechten en plichten van parochiepriesters. In originele 18de-eeuwse licht vervuilde band met rood op snee. Ornamenten op de rug en titelschildje met de tekst “R.P. Kolb Obigatio & Jus Parochorum”. Uit Amerikaanse veilingcatalogus: Only edition. This is a thesis on the rights and obligations of parish priests in canon law. Kolb, a Jesuit, was a professor of moral theology at the Amberg Gymnasium. OCLC locates 2 copies, 1 in North America (at the Library of Congress). Not in the British Museum Catalogue). Volgens Picarta in geen enkele Nederlandse bibliotheek.

G[UILLAUME] D[E] S[WAEN], Den singende zwaan, dat is den lof-zang der heyligen die als singende zwaanen, de dood blygeestig hebben ontfangen. Op nieuw overgezien, en van veel fouten gesuyvert, en de nooten van een voornaam meester, van de musiecq gecorrigeert ende verbetert [IHS-vignet], Te Leyden, by Frans de Does, boekverkooper op de hoygraft, in de vyf Vesalen 1728, 8, [xiii]+602+]xiv] p.

(Leidse derde druk van de liederenbundel van de Goudse pastoor Willem de Swaen. De eerste druk verscheen in 1655 onder een andere titel. Van deze editie verscheen de tweede druk in 1664 in Antwerpen. Ook in deze druk uit 1728 worden alleen de initialen van de auteur vermeld. Ook het IHS-vignet, met de randwoorden Primus- Principium – Novissus – Et Finis. Ook de frontispice, gegraveerde door de Goudse graveur Reijnier van Persijn (1614-1668), met een harp spelende zwaan die vanuit de hemel een lauwerkrans krijgt aangereikt, is identiek met die in de uitgaven van 54 jaar eerder, maar met andere teksten boven en onder de prent. In deze druk is niet de latere approbatie van 1663 afgedrukt, maar de eerste van 1654. Alleen het voorwerk en de spelling van de titel verschillen. Voor het overige is het een identieke uitgave als die in 1664. In originele perkamenten band, met koperen slotje en leeslint. Mist schutbladen, kleine watervlek op hoekje rechts onderin de pagina’s van het grootste deel van de bundel. Wat vervuild door veelvuldig gebruik. Eigendomsinschrijving in oud handschrift op keerzijde titelgravure: “Hr. Veerkamp”.  In originele perkamenten band, met koperen slotje en leeslint. Mist schutbladen, kleine watervlek op hoekje rechts onderin de pagina’s van het grootste deel van de bundel. Wat vervuild door veelvuldig gebruik. Eigendomsinschrijving in oud handschrift op keerzijde titelgravure: “Hr. Veerkamp”). Zie: Paul H.A.M. Abels, Den Singende Swaen als kerkpolitiek instrument, in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiede­nis 17 (2014) 28-36).

JEAN DE PARIVAL, Les Delices de la Hollande, contenant une déscription éxacte du Païs, des Moeurs & des Coutumes des Habitans: avec un Abrégé Historique depuis l’établissement de la République jusqu’au de la Paix d’Utrecht, nouvele edition, considérablement corrigée & augmentée, deux tomes, [DM] A Amsterdam chez Pierre Mortier 1728, 8o, 452 en 546p.

delices2
delices3
delices4
delices1

(Zeer populaire reisgids met talrijke gravures. In originele lederen bandjes, met titelschildjes. Ruggen vertonen enige tekenen van slijtage. De gravures liggen los in het boek. De volgende gravures (een landkaart, plattegronden, vestingplattegronden en titelgravures) zijn aanwezig. Graafschap Holland, Leiden (Leyden), Delft, Den Haag (La Haye), Dordrecht, Rotterdam, Rotterdam en omgeving, Den Briel, Gouda (der Goude), Oude Water en Woerden, Woerden, Nieuwpoort (Nieupoort), Schoonhoven, Oudewater, Gorcum, Heusden, Worcum en Loevesteyn, Geertruidenberg, Klundert, Hellevoetssluis, Naarden, Naarden en Weesp en Uytermeer Sluys, Muiden en Hinterdam en Nieuwersluis, Medemblik (Medenblick), Hoorn, Enkhuizen (Enchuysen), Heusden, Gorcum, Goudse Sluys en Nieuwer Brugh en Wiericke en Pain et Vin, Maison Royale de Ryswick (plattegrond), alsmede twee titel gravures. Wat ontbreekt zijn de plattegronden van Amsterdam, Haarlem en Alkmaar, alsmede de prent D’Hyver (ijsprent). De kaart van Holland is een verkleinde en vereenvoudigde weergave van de derde staat van de foliokaart van Claes Jansz Visscher, en is gegraveerd door Anthoni de Winter.)

JOHAN HUBNER, ARNOLDUS HENRICUS WESTERHOVIUS, Beknopte vragen uyt de kerkelyke historie des Nieuwen Testaments, na de Methode van den Heer Johan Hubner, tot op dezen tydt vervolgt.Uyt het Hoogduytsch vertaalt. Door Arnoldus Henricus Westerhovius, V.D.M. en Rector der Latynsche Schole tot Gouda. Tweede deel [Orn.] Tot Amsterdam by de Janssoons van Waesberge, boekverkopers op ’t Water, 1728, 8o, [xii]+487p.

(Los bandje over de vierde eeuw uit een serie, bestaande uit drie delen in zes banden, uitgegeven in de jaren 1727-1728. Met titelgravure. Vertaler Westerhovius noemt zich naast rector van de Latijnse School in Gouda ook steevast Verbi Minister Divini – dienaar des woords, predikant – terwijl hij dat maar korte tijd is geweest in Den Haag en nimmer in Gouda. Hij vertaalde en schreef talrijk werken, wat in Gouda op den duur leidde tot klachten over zijn functioneren als rector. Dit eerste stuk van het tweede deel wordt voorafgegaan door een opdracht aan Maria Pancras, echtgenote van mr. Bruno vander Dussen, raad-pensionaris en burgemeester van Gouda, ondertekend op 21 augustus 1728. Hierin legt hij haar uit dat alle delen volgens een vast stramien te zijn opgebouwd. In fraaie perkamenten spitselband. Rug wat vlekkerig, met in oud handschrift “Hubners kerkelyke historie II: deel, I stuk”).

SIMONIS VEREPÆI, Latinæ grammatces etymologia, ad faciliorem quam prius redacta methodum. In usum studiosæ juventutis [DM] Antverpiæ, apud Viduam Henrici Verdussen, anno 1728, 8o, 240+[iv] p.

(Doorschoten exemplaar van Latijns woordenboek, met talrijke aantekeningen op de lege bladen. Eigendomsinschrijving van Josephus Joannes Aerts (waarschijnlijk identiek met een Vlaamse verzamelaar van medische boeken, waarvan de catalogus in 1785 verscheen). Met tekeningetje van mannetje op eerste schutblad. In originele leren band; deels los van de rug. Goudornamenten op de rug).

[HUWELYKSZANGEN] Ter bruilofte van den Weledelen Gestrengen Heere Mr. Willem Hendrik van Cattenburg, raad en vroedschap, mitsgaders oud-schepen der stad Gouda, gedeputeerd tot het Ed.Mog. Kollezie der Gecommitteerde Raden van haar Ed. Gr. Mog., enz. en de Weledele Vrouwe Johanna del Tombe, weduwe wylen den Weled. Gestr. Heere Mr. Gerard de Mauregnault, Heere van Grypskerke, en Poppendamme, Raad en Burgemeester der stad Veere etc., gevierd den 28. November 1728, kl.fol, [xvi] p.

(Plaats en drukker onbekend. Twee gedichten van Arn. Henr. Westerhovius, rector van de Latijnse School in Gouda, een van P. vander Schelling en een van Theodoor van Snakenburg)

[HUWELIJKSZANGEN] De bruiloft van den Heere Justus Verbrugge en Jonckvrouwe Cecilia Antwerpen, geviert den 2den van Hoymaand in het jaar 1709 in Gouda, kl.fol., [xxvi] p.

(Acht gedichten en liederen, gemaakt door J. Bremer, Herman van Loon, D. Smout, J. Suderman, J[an] v[an] H[oogstraten] en B.K.H. de Jonge. Samengebonden in nieuw bandje met opdruk “Huwelyksgezangen”. Gekocht van de weduwe Meindert-Belgraver in Reeuwijk op 14-3-2022 voor €75)

MIN-TRIOMF over het huwelyk van den Heere Dirk de Vrye, der medicynen doctor, rentmeester van St.-Jans Kerk der stad Gouda; en de deugdryke juffrouw mejuffrouw Anthonetta van Overveldt. In den Egt vereenigt binnen Gouda, den 14 van Lentemaand 1729 [Orn.] Te Gouda. Gedrukt by Willem en Johannes van Esch, boekdrukkers en verkoopers op de Gouwe, 4o, [xvii] p.

(Met gedichten van Arn. Henr. Westerhovius, rector van de Latijnse School in Gouda, Joannes Badon, J.C. Boëthius en Cornelis [van] Slingelandt, oud 14 jaar)

[HUWELIJKSGEZANGEN] Ter bruylofte van de Heer Cornelis Jongkint, en mejuffrouw Margareta Houtman […] Te samen in den Egten-staat vereenigt binnen Gouda, den 19 van Hooymaand 1712, 4o, [vi] p.

(Mogelijk incompleet. Met gedichten van J.A. en D. Willink. Samengebonden in modern kartonnen bandje, met titelpagina eerste werk op de voorkant gedrukt).

ISAAK LE LONG, Historische beschrijvinge van de Reformatie der stadt

dsc01890

Amsterdam. Behelsende, na een korte aanwysinge van d’opkomst en voortgang der Roomschgesinde bygeloovigheeden in ’t algemeen, hoedaanig deselve in het bysonder tot Amsterdam zyn ingevoert, allengskens vermeerdert en eyndelyk door de Reformatie ao. 1578 wederom afgeschaft (…). Met meer als 70 koopere plaaten verciert. [DM] t’Amsterdam by Johannes van Septeren, boekverkooper op de Leydse-straat, 1729, fol., [viii]+576+[xi]p.

dsc01889

(Fraaie band met rood schildje en titel in goud; inclusief de zeldzame zeer grote prent van de nooit gebouwde Koepelkerk aan de Botermarkt).

HET ROOMSCHE BREVIER, eerstelyk onderzogt zynde en in ’t ligt gegeven door ’t gezag van Clemens en Urbanus VIII, pausen van Roomen. En nu nog eens uyt bevel van ’t Alderheyligste Concilie van Trente, uytgegeven onder paus Pius V. Opperbisschop. ’t Deel van de Winter [Orn.] Te Antwerpen, uyt de Drukkery van Platina, 1729, 8o, [i]+447p.

(Gebedenboek in fraaie bruinleren band met ribben en goudornamenten. Binnenwerk op snee. Met fraaie paginagrote gravure aan het begin. Winterdeel, lopend tot Beloken Pasen).

SENTENTIEN van den Hove van Holland tegens Jan van Amelonse, mr. Nicolaas Tromer, Willem van Wessem, mr. Ernestus de Schadenberg, Fredrik Linden en Daniel Slagmuller. In dato 25 maart 1729 [Wapen van Holland] In ’s Gravenhage, by Paulus en Isaac Scheltus, ordinaris druckers van de eDele Groot Mog. Heeren Staten van Hollandt en West-Vrieslandt, ann0 1729, 4°, 27 p.

(Knuttel 16780. Zonder omslag. De veroordeelden werden schuldig geacht aan het meedelen en verkopen van staatsstukken aan buitenlandse gezanten. Het betrof Jan van Amelonse, 62/63 jaar, geboren te Zutphen, klerk in de griffie van de Staten Generaal; mr. Nicolaas Tromer, 43 jaar, geboren Den Haag, advocaat voor het Hof van Holland; Willem van Wessem, 48 jaar, geboren Den Haag, castelein in het logement De stad Leyden; mr. Ernestus de Schadenberg, advocaat Hof van Holland; Frederik Linden, 33 jaar, geboren Stettin; Daniel Slagmuller, 42 jaar, geboren Amsterdam. Er werden zware straffen opgelegd, variërend van een zwaardslag boven het hoofd en eeuwige verbanning, tot ontzetting uit het ambt van advocaat). 

JACOB CAMPO WEYERMAN, De levens-beschryvingen der Nederlandsche konst-schilders en konst-schilderessen, met een uytbreyding over de schilder-konst der ouden. Verrykt met de konterfeytsels der voornaamste konst-schilders en konst-schilderessen, cierlyk op koper gesnede door J. Houbraken. Tweede deel [Orn.] In ’s-Gravenhage by de wed. E. Boucquet, Scheurleer , de Jongh, s-Gravenhage. s-Gravenhage, Wed. E. Boucquet & H. Scheurleer & F. Boucquet, en J. de Jongh., 1729, 4o, [ii]+412+[v]p. [platen buiten paginanummering]

(Los deel van een vierdelig werk, waarvan drie delen in 1729 verschenen en een vierde deel postuum in 1769. De auteur, Jacob Campo Weyerman (1677-1747), wordt op de titelpagina aangeduid als ‘konst-schilder’. Dit deel compleet met 21 pagina’s met in totaal 58 door Johannes Houbraken gegraveerde portretten. Enkele afbeeldingen met lichte roestvlekjes. Daarnaast talrijke gegraveerde ornamenten en mini-schilderijen. In dit deel levensbeschrijvingen van onder meer Anna Maria Schuurman, Rembrandt van Rijn, Jan Lievens, Adriana Brouwer, David Teniers, Adriaan van Ostade, Gerard Dou, Govert Flink, Paulus PotterFrans van Mieris, Gerard Terborg en Adriaan van den Velde; allen met portret. Ook een korte levensbeschrijving van Aaert van Waes, tekenaar en graveur uit Gouda. In originele bruinleren band met slijtporen op de aansluiting van rug en voorplat).

REINIER BOITET, Beschryving der stadt Delft, behelzende een zeer naaukeurige en uitvoerige verhandeling van deszelfs eerste oorsprong, benaming, bevolking, aanwas, gelegenheid, prachtige en kunstige gedenkstukken en zeltzaamheden. Nevens derzelver voorregten, handvesten, previlegien en regeeringsvorm, alles ’t zamengestelt en getrokken uit oude handtschriften, memorien, en brieven, en met zeer veele echte bewysstukken (te vooren noit gedrukt) bevestigt: door verscheide liefhebbers en kenners der Nederlandsche oudheden [DM] Te Delft by Reinier Boitet, 1729, fol. [xvi]+804+[xiv] p.

(In stevige, geblindstempelde perkamenten band en rood titelschildje op de rug. Zonder de platen, met uitzondering van de titelprent. Tekst compleet. Register met een kleine vochtvlek. Op achterste schutblad een prentje geplakt van Stalpart van der Wiele. Met ex libris van C.P. Mulder).

WAARSCHOUWINGE [van de ] Staten van Hollandt en Westvriesland [naar aanleiding van inbreuken op] het neegentiende articul der tweede Ordonnantie op de bieren [betreffende export van het bier naar het buitenland] 19 july 1729 [num. 177], 4o, 3 p.

(Zonder omslag).

JACOB DE RIEMER, Beschryving van ‘sGraven-Hage, behelzende deszelfs oorsprong,

DSC06165

benaming, gelegentheid, uitbreidingen, onheilen en luister, mitsgaders stigtinge van het Hof, der kerken, kloosters, kapellen, godshuizen, en andere voorname gebouwen. Zittinge der Hooge Collegien zoo van Politie als Justitie; instellinge van het Kapittel ten Hove. Alsmede de privilegien, handvesten, keuren, en wyze der regeringe […] Eerste deels eerste stuk [stadswapen], te Delft gedrukt by Reinier Boitet, 1730, fol., [xxxviii]+509p.
JACOB DE RIEMER, Beschryving van ‘sGraven-Hage […] Eerste deels tweede stuk [stadswapen] te Delft gedrukt by Reinier Boitet, 1730, fol., p.510-946+[viii]p.
JACOB DE RIEMER, Beschryving van ‘sGraven-Hage […] Tweede deel [stadswapen], In ‘sGraven-hage, gedrukt by Johannes de Cros, 1739, fol., [viii]+520+78+[xx] p.

(Drie delen van de Haagse stadsgeschiedenis van Jacob de Riemer (1676-1762). De schrijver promoveerde in 1700 te Leiden, vestigde zich daarna in Den Haag, waar hij werd ingeschreven als advocaat voor ’t Hof van Holland. In 1713 begon hij met het verzamelen van kopieën van belangrijke stukken uit de archieven van het Hof en de Staten van Holland, en van de Leen- en Registerkamer van dit gewest. Hieruit putte hij voor zijn standaardwerk. De eerste twee delen gebonden in één oorspronkelijke bruinlederen band, met sleetse platten en rug met ornamenten en titelschildje in goudopdruk. Voorplatten deels los. Titelbladen in rood en zwart. Derde deel in afwijkende perkamenten band, ribben, titel in handschrift op de rug en het cijfer 3. Voorplatten met zwakke plekken op de vouw met de rug. Plaatwerk – gravures grotendeels van I.C. Philips naar G. van Giessen – incompleet: in eerste twee delen 23 van de in totaal 53 prenten nog aanwezig, te weten: titelprent, kerk van Eikenduinen, ruïne van dezelfde kerk, pleitrol Hof van Holland, Treves-kamer Staten-Generaal (ingescheurd op vouwen), Vergaderkamer Staten van Holland (idem), Wapens van 

Vergaderzaal van de Staten van Holland en West-Friesland. De afgevaardigden van Gouda zaten bij de letter E, in hetzelfde bankje als die van Rotterdam.

Vergaderzaal van de Staten van Holland en West-Friesland. De afgevaardigden van Gouda zaten bij de letter E, in hetzelfde bankje als die van Rotterdam

Ridders van Gulden Vlies (2 platen), Wapen Philips van Bourgondië, Tombe Heer van Obdam, Zerk van Randenrode, Tombe Prins van Hessen Philipstal, Tombe Gerrit van Assendelft, Zilverwerk uit St. Jacobskerk, Grafteken ds. Schelhammer, Leprooshuis, Weeshuis, H. Geesthuis, Armhuis van de Diakonie, Hofje van Wouw, Hofje van Dam, Hofje van Hogelande en ’t Koorenhuis [handgekleurd]. In het derde deel gegraveerde opdracht aan Haagse magistraat, blad met afbeeldingen van penningen en twee bladen met afbeeldingen van zegels).

A. LEPELAER, I. GOEREE,  Afbeelding der prachtige en om deszelfs deftige Konst-Glazen, alom beruchte Jans-Kerk, der Stad Gouda, zoo als die zich vertoond van binnen, 34×50 cm, ca. 1730

(Prent met het interieur van de Sint-Janskerk te Gouda, getekend door Arent Lepelaer – ad vivum delineavit – en gegraveerd door I. Goeree).

Weegschaal

[G. VALK], “Hier stryckt en swymt voor Christus d’Antichrist, Hier wijckt de kroon voor Heylige papieren (…). Calvinus slaet en doet hem overslaan”. 1730.

(Gravure, 36×50,7 cm., Naar prent uit 1562 uit Geneve. Een andere bewerking is van Carel Allardt (1648-1706). Deze prent lag aan de basis van de bekende prent De Hollantsche Transformatie uit 1618 met het gedicht van vondel over Arminius en Gomarus, gegraveerd door S. Savery).

HENRICK LAURENSZ. SPIEGHEL, Hertspieghel en andere zedeschriften, Met verscheidene nooit gedrukte stukken verrijkt, en door aanteekeningen opgeheldert door P. Vlaming, [DM] t’Amsterdam by Isaak Tirion 1730, 8o,  [lxviii]+364 p.

Hert1
Hert2

(Henrick Laurensz. Spieghel (1549-1612) was een geletterde koopman uit Amsterdam en vriend van Dirck Volckertszoon Coornhert. Spieghel schreef diens grafschrift in de Goudse Sint-Janskerk, in dit boek opgenomen op pagina 313. Hij behoorde tot een regentengeslacht en bezat de hofstede Meerhuyzen aan de Amstel. Hij was onder meer factor [artistiek leider] van de rederijkerskamer In Liefde Bloeyende. In zijn latere gedichten waarschuwt hij tegen ondeugd; zoals in zijn Byspraax Almanack met een keur van spreekwoorden en vol stichtelijke wijsheid; de wijsgeer Seneca was een inspiratiebron voor hem. Hij hield zich sterk aan de kunst der rederijkers. Hij was een voorstander van taalzuiverheid. Hart-Spieghel is zijn voornaamste werk, dat na zijn dood in 1614 onvoltooid werd uitgegeven door Cornelis Dircksz Coll in Amsterdam. Het Levensbericht van Spieghel door De Vlaming verscheen voor de eerste maal in de 2e druk van de “Verzamelde werken”. Deze editie is feitelijk de 3e druk uit 1730. Lederen band met een beschadiging aan de rechterbovenzijde voorplat. Leder bovenste rugcompartiment mist. Binnenwerk iets beduimeld/verkleurd maar in zeer goede staat. Vlek en vochtvlek, met name op de snede. Stevig in de band.  Het boek bevat een gegraveerd frontispice, een titelvignet, twee uitvouwbare gravures, twaalf gravures (bij de emblemata sectie “Verderf-traps Beeld-Schrift, ofte Heilighe Letteren; dat is Hieroglifica”) over de hele pagina, twee gevouwen tabellen en diverse kopvignetten). 

PHILIPPUS a LIMBORCH, Theologia christiana. Ad praxis in pietas ac promotionem pacis Christianae unice directa. Editio quinta. Adjuncta est relatio historica de origine et progressu controversiarum in Foederato Belgio De praedestinatione. Tractatus postumus [DM], Amstelaedami apud Balthazar Lakeman 1730, fol. [xxi]+866+31+[xxiv] p.

Limborch1
Limborch2

(Hoofdwerk van de remonstrantse hoogleraar Philippus a Limborch (1633-1712). In halfleren band, met gemarmerde platten. Groen titelschildje op de rug. Van Limborch  was van 1657 tot 1667 remonstrants predikant in Gouda en disputeerde daar met de fanatieke gereformeerde dominee Jacobus Sceperus. Deze vijfde druk van de Theologia christiana wordt voorafgegaan door een levensschets van de auteur, inclusief een paginagroot portret, en afgesloten met een tractaat van zijn hand over de predestinatie. De eerste druk verscheen in 1687 in Gouda bij Justus van der Hoeve.

KERKEN ORDRE der Landschap Drenthe ; geärresteert en geäpprobeert op de ordinaris Landsdag gehouden binnen Assen den 14. Marty 1730. Te Meppel by Jan Lensink, ordinaris drukker van de Lantschap Drenthe en boeckverkoper Ao 1730, 8o, 48p.

(Origineel papieren omslag met handschrift “Kerkenorde der Landschap Drente”. Groot wapen van Drenthe op de titelpagina. Iets sleets door veelvuldig gebruik).

JOHAN VAN DER BURCH, Een geconcipieerd voordelig weduwen-geld voor weduwen van predikanten, die onder de classis van Dordregt dienende predikanten zullen komen te sterven: als waar door ieder weduwe van een predikant van de stad van dordregt vyf duyzend gulden, eens, en ieder van de weduwen buyten die stad, vier duyzend gulden, eens, zoude genieten (…) [Orn.] Gedrukt in ’t jaar 1730, 4o, 59+[i] p.

(Knuttel 16801. In eenvoudige papieren omslag).

FRIEDRICH BERNHARD WERNER,  Guda, Gaude, (“F. B. Werner delineavit”), JOHANN CHRISTIAN LEOPOLD (“excudid”), Augsburg  ca. 1730/35.

(Profielgezicht van Gouda, getekend door Werner en gegraveerd door Leopold, uitgegeven met toestemming van de keizer. Twee engelen in de lucht tonen een vel papier met de nummers die de namen van de voornaamste gebouwen aangeven. Midden onder de prent het stadswapen van Gouda, met links een tekst in het Latijn en rechts een vertaling daarvan in het Duits. Hierin worden in het kort de belangrijkste lotgevallen van de stad geschetst. Opvallend aan deze prent zijn de grazige weiden rondom de stad, met vele koeien en bomen. Ingekaderd in een notenhouten lijst.)

DANIEL DE LANGE, Korte verhandeling en verklaaring van de gemeenebests bestiering, en leevenswys der oude Batavieren, van het ampt en de bediening der graven, derzelver waardigheid, oorsponk, en betekenis; als mede van de honderd medgezellen, of Comites, die nevens den Graave Rechters, en zyne Raaden zyn geweest, [orn.], In ’s Graavenhaage by Pieter de Hondt 1730, 4o, [xxiv]+125p.

(Historische verhandeling van de Goudse jurist en historicus Daniel de Lange (1665-1734). Hij bezocht de Latijnse school in zijn woonplaats, waar hij in 1681 afscheid nam met een prijsband om in Leiden rechten te gaan studeren. Daniel woonde lange tijd in Den Haag, waar hij vanaf 12 juni 1687 advocaat was. Na zijn terugkeer naar zijn geboortestad Gouda, was hij schepen, lid van de vroedschap en burgemeester. De Lange had grote numismatische interesse en schreef de toelichtende tekst bij de gedenkpenning die die Goudse magistraat liet slaan ter gelegenheid van de Vrede van Rijswijk in 1697. Dit boekwerkje is het enige dat van zijn hand vderscheen. Het wordt voorafgegaan door een titelprent met toelichting van zijn vriend Pieter van der Schelling, alsmede een voorbericht aan de lezers door de auteur en een opdracht van het boek door dezelfde Van der Schelling aan de familie De Lange, onder wie Daniels vader en broer , die beiden Cornelis heetten en ook bestuurders waren in Gouda. Eenvoudige, originele kartonnen omslag. Rug verstevigd met linnen. Op groter formaat papier gedrukt dan versie hierna. Zonder de pagina met “druk feylen” aan het eind. Uitzonderlijk schone titelgravure.)

DANIEL DE LANGE, Korte verhandeling en verklaaring van de gemeenebests bestiering, en leevenswys der oude Batavieren, van het ampt en de bediening der graven, derzelver waardigheid, oorsponk, en betekenis; als mede van de honderd medgezellen, of Comites, die nevens den Graave Rechters, en zyne Raaden zyn geweest, [orn.], In ’s Graavenhaage by Pieter de Hondt 1730, 4o, [xxiv]+126p.

Lange1

(Historische verhandeling over de Batavieren van de Goudse jurist en historicus Daniel de Lange (1665-1734) in iets kleiner formaat. Eenvoudige, gemarmerde kartonnen omslag, hier en daar geschaafd en met lichte sigarenlucht. Met de pagina met “druk feylen” aan het eind toegevoegd Titelprent ook op andere plaats ingevoegd dan in de editie hiervoor..

HET VERVOLG van het zeer heilig en zeer eerwaardig geheim consistorie, z.pl., z.j. [1730], plano

KG 15736, 07-04-11, 13:24,  8C, 8000x6515 (0+2539), 100%, JanB, 1/100 s, R35.5, G9.1, B23.8

(Spotprent op de paus. Graveur Johannes de Ruyter).

WILHELMUS À BRAKEL, Logikē latreia, dat is redelyke godsdienst, in welke de Goddelyke Waerheden des Genaden-Verbondts worden verklaert, tegen partyen beschermt, en tot de practyke aengedrongen. Alsmede de bedeelinge des Verbondts in het O.T. ende in het N.T. Ende de ontmoetingen der kerke in het N.T., vertoont in een verklaringe des Openbaringe van Johannes. Eerste deel. Den elfden druk [DM] Te Rotterdam by Hendrik van den Aak, boekverkooper op het Steyger, by de Koornbeurs 1730, 4o, [xv]+1134+[vi] p.

(Eerste deel van een in de bevindelijk-gereformeerde kring invloedrijk theologisch werk van ‘oud-vader’ Van Brakel, in zijn leven predikant te Rotterdam. Met als slothoofdstuk een “Waerschouwende bestieringe tegen de piëtisten, quietisten en diergelyke, afdaelende tot een natuurlyken en geesteloosem godsdienst, onder de gedaante van Geestelykheyt”. In halflinnen band met gemarmerde kartonnen platten. Rug grotendeels los. Binnenwerk met zware vochtvlekken en aan het eind enkele wormgaatjes.)

JOANNES ALDERKERK, De wonderdaden des Allerhoogsten Godts doorlugtig gezien in de grontlegginge, en voortzettinge van Neerlants vryheyt; inzonderheit kragtdadig gebleken in het vermaarde Beleg ende Ontzet der stadt Leyden, voorgevallen in den jare 1573 ende 1574, tweede druk [Orn.] Te Leyden, by Abraham Kallewier, 1731, 8o, [xlvii]+260+[i] p.

JOHAN BLOMHERT, Nederlandt verhoogt door wonderen van Gods voorsienigheit onder het bestuur der Princen van Oranjen en Nassauw. Vertoont by gelegentheit der inhuldiging van syn Hoogheit Will. Kar., Hendr. Friso, prince van Oranjen en Nassauw, enz. tot stadthouder, kapitein generael en admirael van ’t furstendom Gelre en graefschap Zutphen [Orn.] Gedrukt voor den auteur en te bekomen by Albert de Kemp, Z. Bommel, Gysd. Van Paddenburg te Utregt, Jan Egens, ’s Hertogenbosch, 1730, 8o,[xxxiv]+379+[xx]p.

(Convoluut met twee Orangistische werken, geschreven door een dominee uit Beverwijk en de ander uit Harften. Beide werken met klein aantal STCN-vermeldingen. Van het boek van Alderkerk heeft alleen de UB Amsterdam een compleet exemplaar. Titelpagina’s in zwart en rood. In originele bruinleren band met sterk vervaagde goudversiering. Rug bovenaan afgebrokkeld, titelschildje gebroken. Binnenwerk fris).

CHARLES DRELINCOURT, PIERRE DU MOULIN, SIMON SIMONIDES, GODEFRIDUS UDEMANS, ’t Recht gebruyck van des Heeren Heyligh Avondmael, soo voor als na de bedieninge: bestaende in meditatien, gebeden, en danckseggingen. Item, de klachte van een swaermoedige ziele, over het gebruyck van ’t H. Avondmael, met een nevensgaende troost. Als mede de noodsakelijckheyd des H. Avondmaels; neffens een Belijdenisse des Geloofs, voor die haer tot hetselve willen begeven, [Orn.] t’ Amsterdam by de Erve de Wed. Gysbert de Groot, boeck- en papier-verkooper, op den Nieuwen Dijck, In de groote Bybel, anno 1731, 12o, [xviii]+230p

JOANNES VAN FOCQUENBERGUES, De Reyse na Beth-el, of het Huys Gods: in ’t Frans beschreven. En nu in ’t Nederlands vertaelt door J.V.K.B. [Orn.], t’ Amsterdam by de Erve de Wed. Gysbert de Groot, boeck- en papier-verkooper, op den Nieuwen Dijck, In de groote Bybel, anno 1731, 12o, 62+[ii] p.

(Zeer populair en veelvuldig herdrukt ‘handboekje’ voor de Avondmaalsganger. Dit exemplaar is verluchtigd met (vervaagde) frontispice uit 1689 en zes gravures. Focquenberg wordt predikant van Diepen genoemd (Dieppe?) In 19de-eeuws linnenbandje. Sporen van veelvuldig gebruik).

THOMAS À KEMPIS, De naervolging van Christus, Nieuwe overzetting, vijfde druk. Naukeuriger overzien [Orn.] Tot Gouda gedrukt by Willem en Johannes van Esch, boekdrukkers, 1731, 12o, 391+[xi]p.

(Goudse druk van een eeuwenlang veelvuldig herdrukt meditatief boek van Zwollenaar Thomas à Kempis. In oorspronkelijke bruine leren band met gouden biezen op de rug en rood titelschildje, met de naam van de auteur).

WILHELMUS NAKATENUS, Coeleste palmetum. Variis officiis, litaniis, precibus, instructionibus, psalmorum interpretationibus, meditationibus, controversiis, &c. Nec non vitis sanctorum per annum cum orationibus adjunctis, Antverspiæ, apud Hieronymum Verdussen, in magno soro sub signo S. Augustini 1731, 12o, [xxviii]+584+[vi] p.

(Zeldzame editie van deze veelvuldig herdrukte lekenbrevier van de Duitse jezuïet Nakatenus (1617-1682). In origineel bruinleren banje met ribben. Goud-op-snee. Diverse gravures. Eigendomsinschrijving op laatste schutblad: ‘Hassijns P.L.’).

[PRIJSBAND LEIDEN] FRANCISCUS HACK, Ethica Mariana sermonibus panegyrico-moraibus in virtutes atque excellentias Magnæ Dei Matris et Virginis Mariæ, clientibus partheniis pro consuetis coetibus, opus posthumum, Maguntiæ, sumptibus et typis Maierianis, 1731, 4o, [vi]+515+72p.

(Een lofrede op Maria van de hand van de jezuïet Franciscus Hack (1650-1702), theoloog verbonden aan de universiteit van Würzburg. Met uitvouwbare frontispice, licht ingescheurd op de vouw. Prijsband, in bruinleren geblinstempelde band, goudomrand en floraal symbool in het hart van de platten. Geciseleerd op snee, maar iets te kort afgesneden. Op eerste schutblad prijstoekenning ingeschreven, voor de jonge student Petrus Brouwer uit Utrecht. Dagtekening: Ravenstein, 22 augustus 1809 en ondertekend door J. von den Eschen, emeritus rector van het gymnasium en P. Kremer, magister in de retorica. Brouwer was pastoor in Haastrecht van 1831 tot 1852. Rug sleets en bovenaan licht afgebrokkeld. Enkele wormgaatjes in band en papier. SJH)

ISAAC LE LONG, Boek-zaal der Nederduytsche Bybels, geopent, in een Historische Verhandelinge van de Oversettinge der Heyligen Schriftuure in de Nederduytsche Taale, sedert deselve eerst wierdt ondernomen; beneffens de Veranderingen, welke daar omtrent door de Gereformeerde, Luthersche, Mennoniten en Roomschgesinde, van tydt tot tydt tot nu toe gemaakt zijn (..) t’Amsterdam by Hendrik Vieroot, boekverkoper op den Dam 1732, 4o, [xiii]+893+[xi]p.

(Fraai ingebonden in perkamenten band, rug met ribben en opschrift titel en jaar van uitgave; met gravure van de auteur en kleine gravure van monument Melis Stoke; eigenaarsstempel op schutblad: H.W.A. de Jager, Utrecht; titelpagina onderaan met strookje gerestaureerd; met kleine eigenaarshandtekening).

JOH. TILEMAN, ARN. HENR. WESTERHOVIUS, De trappen des genadenthroons van Jesus Christus. Bevattende acht Voorbereydingen, en acht Dankzeggingen, op yder Dag der Weke, voor en na ’t gebruyk des H. Avondmaels. Door Phil. Joh. Tileman, genaemt Schenck, doctor en professor der H. Godgeleerdheid in de academie te Marburg, ook predikant aldaer. Uyt het Hooghduyss vertaald door Anr. Henr. Westerhovius, Bedienaar des Goddelyken Woords, en Rector der Illustre Schoolen tot Gouda. Den derden druk.Vermeerdert met stigtelyke rymen boven yer Trap. Met kopere platen verciert [Orn] t’Amsterdam, by Johannes Rotterdam, boekverkooper in de Hartestraat, 1732, 8o [xii]+320p.

(Incomplete herdruk van een veelgelezen stichtelijk boek, vertaald door de Goudse predikant en reactor Westerhovius. Titelpagina en laatste katern ontbreken. Opnieuw in bruin kunstleer ingebonden exemplaar. Naam auteur en titel in gouden letters op de rug en het voorplatten. Talrijke gravures. Opdracht aan Æmilia Storm, vrouwe van Hoogeveen, echtgenote van Gerard van Brandwyck, Heere van Bleskensgrave, raad en regerend burgemeester der stadt Gouda).

BIBLIA SACRA, dat is, de H. Schriftuer van het Oude, en het Nieuwe Testament. Naer de laetste Roomsche Keure der gemeine Latijnsche overzettinge, in nederduitsch vertaeld, met korte verklaringen op de duistere plaetzen [DM] t’Utrecht, by Cornelius Guillielmus le Febvre 1732, fol., [ii]+[xx]+652+[ii]+583+[i] p.

(Oud-Katholieke vertaling uit de Vulgaat door Andreas van der Schuur (1656-1719) en na diens dood afgewerkt door Hendrick Van Rhijn. Een eerste druk van deze volledige Bijbel verscheen in 1732 als royale foliant. In 1743 verscheen een tweede en tevens laatste uitgave, eveneens in folio. In 1846 werd een herziene tekst van het Nieuwe Testament uitgebracht door  de toenmalige president van het Amersfoortse seminarie, Petrus Buys. Het vertaaalwerk van Van der Schuur stond hoog aangeschreven om zijn vloeiende, soms dichterlijke taal en om zijn hoge literaire waarde. De Bijbel verwierf een vaste plek binnen de oudkatholieke kerk en werd tot in de 19de eeuw gebruikt. Op eerste schutblad eigenaarsaantekening van “Barbara Jacoba Heijligers. 1847”. Jonkvrouwe Barbara Heijligers (1799-1883) was woonachtig in Schiedam. In fraaie 18de-eeuwse leren band met goudornamenten op de rug en titel in goud: De Heilige Schriftuur. Platten licht gewreven. Binding voorplat vrijwel los).

P.S., De huys-onderwyzer in drie deelen. I. Betrekkelyk tot vaders en kinderen II. Tot meesters en dienstbooden III. Tot mans en vrouwen. Uit het engelsch vertaalt, naar den tienden druk [Orn.] In ’s Gravenhage, by Pieter van Thol en Gerardus Winterswyk, boekverkoopers 1732, 8o, [xvi]+523p.

(Stichtelijk werkje in gave perkamenten spitselband. Titel in oud handschrift op de rug. Eigendomskenmerk op schutblad afgeknipt).

PUBLICATIE [van de ] Staten van Hollandt en Westvriesland [betreffende tienden op aardappelen en aardperen] In ’s-Gravenhage by Paulus en Isaacus Scheltus, anno 1732 [num. 187], 4o, 3p.

(Zonder omslag).

K. VAN ALKEMADE, P. VAN DER SCHELLING, Nederlands displegtigheden vertoonende de plegtige gebruiken aan den dis in het houden van maaltyden, en het drinken der gezondheden onder de oude Batavieren, en vorsten, graaven, edelen, en andere ingezetenen der Nederlanden, weleer gebruikelyk, nevens den oorsprongk dezer gewoontens, en der zelver overeenkomst met die van andere volken, Te Rotterdam by Philippus Losel, 3 dln., 1732, 1732, 1735, 8o, [cxxxvi]+562+[ii] // +557+[lxvii] // [xc]+612+[liv] p

Dis1
Dis2

(Contemporaine perkamenten banden. Ruggen licht beschadigd; verdere staat goed; enige platen hebben scheur; De volgende platen zijn nog aanwezig: beide frontispices aanwezig. Deel 1: plaat aanwezig; deel 2: 3 (van 13) platen aanwezig; deel 3: 3 platen. Sommige met scheuren.  Achterin deel 2 een fondslijst van de boeken die zijn uitgegeven door Losel).

ABRAHAM DE HAEN, JAN CASPAR PHILIPS, De Stad Gouda, van over den Yssel te zien (1733, 1744)

DSC09475

(Handgekleurd aangezicht van Gouda, naar het leven getekend (“ad viv.”) door Abraham de Haen II (of “de Jongere”) in 1733 en tien jaar later gegraveerd door J.C. Philips. Handgekleurde, uitvouwbare gravure. Met vouwen. Uitgegeven in 1744 te Amsterdam door Isaak Tirion in Jan Wagenaar, Tegenwoordige staat der Vereenigde Nederlanden; vyfde deel. Behelzende het vervolg der beschryvinge van Holland. De afbeelding werd ingevouwen in ingebonden bij bladzijde 186). Deze gravure is in 2018 gebruikt door de Goudse kunstschilder Ruud Verkerk voor een stilleven.

Ruudveiling2

ARNOLDUS HENRICUS WESTERHOVIUS, P. Terentii Afri Comoediae sex, cum interpretatione Donati et Calphurnii, et commentario perpetuo [DM], Hagae-Comitum, apud Isaacum vander Kloot, 1732, 4o, [vii]+1322+46p.

Familiewapen van Westerhovius in het namenboek van de Goudse Librye

(Door de rector van de Goudse Latijnse school, Westerhovius, becommentarieerde uitgave van de zes komedies van de Romeinse schrijver Terentius. Een eerste, tweedelige uitgave verscheen in 1726 bij Petrus Gosse in Den Haag. Deze editie in een originele perkamenten band, met op de rug in oud handschrift “P. Terentius curante A.H. Westerhovii”, met bovenaan de rug lichte vouw in perkament. Titelgravure van I.C. Boëtius, gegraveerd door E.L. Creite. Titelblad in rode en zwarte letters. Met opdracht aan Goudse burgemeesters Bruno vander Does, Johannes Jacobus Slicher, Quirinus van Stryen en Cornelis Andrianus vanden Kerckhoven, gedateerd 9 januari 1733. Op schutblad eigendomsinschrijving met pen door “Keetje Kuiper, 30 mei 1916”).

[PONTIAEN VAN HATTEM], Publicatie tegens de leere van Pontiaen van Hattem, Buytndyk, Woutelaer, en andere sectarissen, etc. Gearresteerd den 5, en gepubliceert den 6 october 1733 [Stadswapen Utrecht], Te Utrecht,gedrukt by Jacob van Poolsum stads-drukker tegenover ’t stadhuys, 1733, 4o, 8p.

(Plakkaat van het stadsbestuur van Utrecht tegen de hattemisten, volgelingen van Pontiaen van Hattem, die wegbleven uit de gereformeerde kerk en huiskamerbijeenkomsten hielden. Ook in Gouda had deze sekte volgelingen, die bijeenkomen in de apotheek van Ducel op de hoek van de Lage Gouwe en de Lange Groenendaal, tegenover de Joostkapel. Ook het Goudse stadsbestuur maakte onder dwang een einde aan deze activiteiten in het belang van de rust in de stad).

ABRAHAM VANDE VELDE, De wonderen des Alder-hoogsten, ofte Aanwijsinge van de ooraeken, wegen en middelen waardoor de Geunieerde Provintien uit hare vorige onderdrukkinge zoo wonderbaarlijk tegen vermoeden van de heele wereld tot zoo grooten magt, rijkdom, eere en ontzaggelijkheydt zijn verheven. Gelyk deselven in verscheyden voorname historie-schryvers voorkomen (…). Den vyfden druk verbetert en vermeerdert, met byvoeginge der wonderen Gods, in dese laatste oorloge aan ons bewesen. Met figuren (dienende tot dese materie) verciert [orn.], t’Amsterdam, by Pieter Visser, boekverkooper op de Leli-gragt, 1733, 8o, [xxvi] + 626p.

(Derde druk van apologetisch-gereformeerde geschiedschrijving van de Republiek, geschreven door een predikant van Middelburg. Op p.143 schets van mislukte verraad van Spaansgezinden in Gouda uit 1574, met de arrestatie van de boodschapper bij de Vlamingpoort. Deze mislukking wordt geduid als de hand van God. Eerste druk uit 1677. Zesde druk, met acht “Figuren verciert”, te weten: Vreselycke Tiranny der Spanjaerden tegens de Gereformeerden (p.36), Leyden door de Handt des Heeren Verlost (p. 92), Prins Willem de Eersten Vermoort (p.170), Wonderlycke Beeltstormingh in Nederlandt (p. 242) Elendige Doot van Philippus den II. Koning van Spangien (p. 252), Brandende Iver om Godes woort te hooren (p. 368), De Franse en Engelsche Vloote, haar aenslagen misluckt, en van de Handt des Heeren geslagen (p. 600) en Verlossinge der Franse Vyanden uyt Nederlandt (p. 614). Frontispice of titelprent ontbreekt. In originele lederen band, met beschadiging onderaan de rug).

LUDOLPH SMIDS, M.D., PIETER LANGENDYK, Schatkamer der Nederlandse oudheden of Woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen. Vercierd met LXII verbeeldingen, van soo geheele als vervallende heeren huysen, sloten en kasteelen, meerendeels geteekend door Roeland Rochma. Nevens een bladwyser, in de gedaante van een land-chronyk [DM] Te Haarlem, by Joannes Marshoorn, boekverkoper op de Markt, 1733, 4o, [xix]+417+[xxvii]p.

(Compleet met de 62 platen. Frontispice met gravure van J. Schynevoet en uitleg van Pr. Van Loo. Opdracht aan twee Haarlemse regenten. Op p.110-111 korte beschrijving van Gouda, waarin meegedeeld wordt dat het Goudse Glazenboekje “meest hier op alle sluyzen leggende”. In sleetse leren band. Titelschild met in gouden letters “L. Smids Schatkamer Nederlandse oudheden”. Op de laatste (later blijkbaar toegevoegde) bladzijde een “Nodige bekentmaking” over een conflict van de drukker over diens octavodruk van Hoogvliets, Abraham de aardsvader uit 1736. Binding voorplat zwak. Op schutblad ex libris “M.W. Schuurmans”, met afbeelding van tabakspot en twee Goudse pijpen).

C. CORNELII TACITI, Opera nova editio. Ad exemplar ejusdem authoris, editum ad usum Serenissimi Delphini, diligenter collata, & capitibus distincta [DM], Parisiis, sumptibus Joannis Barbou, 1733, 8o, 554+[xxi] p.

(In origineel, gewreven 18de-eeuws bandje, met ribben, goudversieringen en ‘Cornel. Taciti’ op de rug. Met op voorste schutbladen eigendomsinschrijving en primitief familiewapen van ‘Mignot Degenely’ en ‘Gabriel Guillemot’. Op titelblad naar drukkersmerk in oud handschrift ‘Ex libris Mignot’. Op laatste schutblad getekende ster en ‘Gab. Guillemot’. Laatstgenoemde was Franse toneelschrijver en journalist, die leefde van 1833 tot 1885.) 

Scan

MAHOMETS ALKORAN, door de Hr. Du Ryer uit d’Arabische in de Franse taal gestelt; benevens een tweevoudige beschryving van Mahomets leven. En een verhaal van des zelfs reis ten hemel. Gelijk ook zyn Samenspraak met de jood Aedias. Alles van nieuws door J.H. Glasemaker vertaalt, en te zamen gebracht. Zynde den zevende en laatste druk, met kopere platen verciert [DM] Te Leyden by Jan en Henderik vander Deyster, boekverkopers in de Korenbrugsteeg 1734, 8o, [xi]+547+[v] p.

(Met sleetse linnen band, ‘De Koran’ in gouden letters op voorplat en rug; prenten: frontispice, fol 1 (staand biddende moslim), 94 (biddende moslim op de knieën bij moskee), 266 (twee staande moslims die schoenen uitdoen), 355 (biddende moslim op de knieën), 491 (vallende Mohammed), fol. 496 (vogel als boodschapper). Geschonken aan Chahid el Haddouti ter gelegenheid van de tentoonstelling Lalla Golda in Museum Gouda, najaar 2015).

UITLEGGINGE van de Wijd-beroemde en Vermaarde Glazen, binnen de voortreffelijke en vermaarde kerk tot Gouda. Tot dienst ende gerief, zoo voor de inwoonders dezer stad, als voor de vreemdelingen, die dit konstig werk komen te aanschouwen. Vermeerdert met vele schoone zinrijke veerzen, opgesteld door voorname auteurs; en een gezang op aller glazen inhoud; nevens een verhaal van den brand derzelver kerk in den jaare 1552 [stadswapen] Tot Gouda, gedrukt by Andries Endenburg, stadsdrukker op de Markt, in de Chronyk 1735, 8o, [ongepagineerd; 52 p.]

(Editie van het bekende glazengidsje. Met voorin privileges van het Goudse stadsbestuur aan Johannes Endenburg uit 1707 en aan diens zoon Andries uit 1716 om dit werkje als enige te mogen drukken. Eenvoudige papieren omslag, overtrokken met kaftpapier).

DIDERICUS ÆMILIUS JONGKINT, Reivindicatione quam annuente deo ter opt. max [Dissertatio juridica inauguralis], Eruditorum examini submittit Didericus Æmilius Jongkint, Gouda Ad diem 11. Julii 1735, hôra loqoque solitis, Lugduni Batavorum, apud Abrahamum Kallewier, Academiæ typographum bibliopo. [1735], 4o, 19+[i] p.

(Met fraaie, door F. van Bleyswyck gegraveerde titelpagina Leidse promotie van Gouwenaar Jongkint. Gebonden in nieuwe band met kartonnen platten en kunstleren rug, voorzien van gouden ornamenten. Titel van het werk in kopie op voorzijde).

CORNELIUS ADRIANUS VANDEN KERCKHOVEN, De propationibus, quam annuente deo ter opt. max [Dissertatio juridica inauguralis], Eruditorum examini submittit Cornelius Adrianus vanden Kerckhoven, Goudâ Ad diem 23. Martii 1741, hora loqoque solitis, Lugduni Batavorum, apud Abrahamum Kallewier, [1735], 4o, 28+[vii] p.

JOHANNES HERMANNUS DE LANGE, De remissione poenarum, quam annuente summo numine [Dissertatio juridica inauguralis], Eruditorum examini submittit Johannes Hermannus de Lange, Gouda Batavus, civis-Harlemensis. Ad diem viii. Maji 1779, H[ora] l[oqoque] s[olitis], Lugduni Batavorum, apud Cornelium de Pecker, C.fil. et Jacobum Dozy, 1779, 4o, [ii]+38+[ii] p.

PETRUS DE MEY, De pactis, quam annuente summo numine [Dissertatio juridica inauguralis], Eruditorum examini submittit Petrus de Mey, Alcmaria-Batavus, civis-Goudanus. Ad diem xiii. Aprilis 1773, H[ora] l[oqoque] s[olitis], Lugduni Batavorum, apud Cornelium Heyligert et Cornelium de Pecker, C.fil., 1773, 4o, [ii]+35+[viii] p.

(Convoluut met drie Leidse promoties van Gouwenaars. Gebonden in nieuwe band met kartonnen platten en kunstleren rug, voorzien van gouden ornamenten. Titel van het eerste werk in kopie op voorzijde Met fraai gegraveerde titelpagina. Dit werk wordt gevolgd door twee Nederlandstalige lofdichten. Laatste werk eindigt met een Franstalig lofdicht van Louis Gabriel Florent Kerroux).

Bohme

ANTON WILHELM BÖHME, De stichtelyke schriften van Ant. Wil. Böhme, zyner koninglyke hoogheid, prins George van Denemarken, hof-prediker te Londen. Eerst afzonderlyk, daarna zamen, zommige in ’t Hoogduitsch, andere in ’t Engelsch, in ’t licht gegeven. Vertaalt door Arn. Henr. Westerhovius, V.D.M. Gymn. Goud. Rector, eerste deel [DM], Te Amsteldam, by Adriaan Wor, en de erve G. Onder de Linden [z.j. 1734?], 8o, [xi]+405p.
ANTON WILHELM BÖHME, De stichtelyke schriften van Ant. Wil. Böhme, zyner koninglyke hoogheid, prins George van Denemarken, hof-prediker te Londen. Eerst afzonderlyk, daarna zamen, zommige in ’t Hoogduitsch, andere in ’t Engelsch, in ’t licht gegeven. Vertaalt door Arn. Henr. Westerhovius, V.D.M. Gymn. Goud. Rector, eerste deel [DM], Te Amsteldam, by Adriaan Wor, en de erve G. Onder de Linden, 1734, 8o, [iii]+435p.

(Vertaling door de Goudse rector Westerhovius. Uitgegeven na voorgaande visitatie en approbatie van de classis Gouda en Schoonhoven. Opgedragen aan Johanna vander Dussen, weduwe van Jan de Mey, oud-vroedschapslid en oud-burgemeester van Gouda. Twee delen in fraaie perkamenten band met vervaagd titelschildje).

SAMUEL KNIGHT, Das Leben des fürtrefflichen Engeländers D. Johann Colets, Decani bey der Kirche zu S. Pauli, unter der Regierung der Könige Heinrichs VII und Heinrichs VIII und Stiffters der Schule zu St. Pauli (…) aus dem Englischen übersetzt von Theodoro Arnold. Leipzig verlegts Johann George Löwe [1735], 8o, [xviii]+456p.
SAMUEL KNIGHT, Das Leben des fürtrefflichen Erasmi von Rotterdam, insonderheit aber derjenige merckwürdigste Theil davon den er in Engeland zugebracht […] Nebst einem Anhang unterschiedener rarer Urkunden. […] Ins Deutsche übersetzt von Theodoro Arnold. Leipzig, verlegts Johann George Löwe 1736, 8o, 56+398+126+[x]p.

erasmus-knight-8

(Zeldzame Duitse uitgave van Engelse biografie van de Goudse Rotterdammer Erasmus uit 1726; in één band gebonden met biografie van Erasmus’ vriend John Collet (1467-1519). In biografie Collet 7 paginagrote gravures; bij Erasmus 18 gravures, waarvan 6 uitvouwbare en eén over twee pagina’s (familie van Thomas More). Op frontispice portret van Erasmus van de hand van J.B. Brühl na H. Holbein. Gave perkamenten band met handgeschreven rugtitels; titelpagina Collet rechtsonder iets afgescheurd met verlies klein deel van imprint).

dsc01914

JACOB MARCUS, Sententien en indagingen van den Hertog van Alba, uitgsproken en geslagen in zynen Bloedtraedt: mitsgaders die van byzondere steden, tegen verscheide zo edellieden als voornaeme burgers in inwoonders van Hollandt, Zeelandt en andere provincien, van den jaere 1567 tot 1572. Mitsgaders een aenhangsel van authentike stukken, spruitende uit deselve sententien. [DM] Te Amsterdam by Hendrik Vieroot, boekverkoper 1735, 8o, [xxviii]+484+[xvi]p.

(Puntgave perkamenten band met rugtitel in handschrift; titelgravure van Raad van Beroerten; eigendomskenmerk J. Baart de la Faille, med. prof. Groningen).

GERARDUS JOHANNES VOSSIUS, ARN. HENR. WESTERHOVIUS, Latina grammatica, ex decreto illustr. D.D. Hollandiae West-Frisiaeque ordinum, in usum scholarum adornata [DM] Amstelaedani, apud Adrianum Wor et Hered. G. Onder de Linden, 1735, 8o, [xvi]+351p.

GERARDUS JOHANNES VOSSIUS, Latina syntaxis, in usum scholarum Hollandiae & Westfrisiae, superiorum auctoritate, adornata [DM] Amstelaedami, apud Adrianum Wor et Hered. G. Onder de Linden, 1735, 8o, 266+[iii] p.

(Door de rector van de Latijnse school van Gouda, Westerhovius, geredigeerde heruitgave van het Latijnse leer- en woordenboek van Gerardus Vossius, dat vanaf het tweede kwart van de zeventiende-eeuw algemeen gebruikt werd op de Latijnse scholen in Holland. Kartonnen platten en perkamenten rug; zie over het werk van Westerhovius: Paul H.A.M. Abels, ‘Rector Westerhovius (1677-173), een miskend talent’, Tidinge van Die Goude. Tijdschrift Historische Vereniging Die Goude 30 (2012) 123-128)

JOANNES HOUBAKKER, Feestpredikatien, handelende van de geboorte van onzen Heiland en zaligmaker Jezus Christus, Zyn bitter lyden en sterven, de heilryke opstandinge, hemelvaart, en afzending van den H. Geest [DM] t’Amsterdam, by Jacob ter Beek, boekverkooper bezyden de Beurs, 1735, 4o, [vi]+414+[xv]p.

(Prekenbundel van de jong gestorven Amsterdamse doopsgezinde vermaner Houbakker (1685-1715), die behoorde tot de Waterlanders of Lamisten. Hij was in zijn tijd de meest geliefde kanselredenaar. Laatste deel leerreden in een reeks van drie. Met aan het eind boektitels uit het fonds van drukker Ter Beek. In povere kartonnen band, waarvan de rug weg is. Boekblok goed. BPH)

PASSCHIER DE FYNE, Eenige tractaetjes. Waar by gevoegt zijn Daniel Tilenus van de oorsaak en oorsprong der zonden; Joannes Uitenbogaert over Cap. IX. des briefs tot den Romeinen; en een onbekent schryver Van het absoluyt besluyt der verwerpinge. Den vyfden druk; vermeerdert met het leven van den schryver. [dm] t’Amsterdam by Pieter Visser, boekverkooper op de Leli-gragt 1735, 8o, [vi] + 499 + [viii] + 108 p.

(Theologische beschouwingen en persoonlijke herinneringen van een remonstrantse predikant, bijgenaamd het IJsvogelke. Hij preekte op het ijs van de Gouwe tussen Gouda en Alphen a/d Rijn, staand op een slede, terwijl de gemeenteleden achter hem aan schaatsten. Gave originele perkamenten band. Afkomstig uit de bibliotheek van prof.dr. D. Nauta).

PASSCHIER DE FYNE, Verzameling der tractaaten. Tweede deel, waer by gevoegt is De leere der Synode van Dordrecht en Alez, op de proeve van de practyk gestelt door Daniel Tilenius.[dm] t’Amsterdam by Pieter Visser 1736, 8o, [xviii] + [LX] + 672 p.

(Iets vlekkige originele perkamenten band. Met ex libris H. Bouma).

DE KLEINE PRINT-BYBEL, waarin door verscheide afbeeldingen een meenigte van Bybelsche spreuken verklaart werden. Tot vermaak der Jeugd, en om te leeren elken zaak naaukeurig af te schetzen, en by haar regte naam te noemen, ook de spreuken der H. Schrift byna zonder moeite in de geheugenis te brengen. Uit de Hoogduitsche in de Hollandsche taal overgezt [DM] Tot Amsterdam, by Gerrit Bouman, boekverkooper in de St. Luciesteg, in de Segryne Bybel, 1736, 8o, [vi]+150+[xxiv]p.

(Vierde druk van populaire prentenbijbel met 150 eenzijdig bedrukte pagina’s met tekeningen, die op rebus-achtige wijze Schriftteksten verbeelden. Het betreft een vertaling van een Duits werk van Melchior Mattsperger (1627-1698). De Nederlandse bewerker was Gerard Puppius Hondius (1666-1740). Het anonieme voorwoord is gedateerd te Amsterdam op 4 maart 1720. Aan het eind kleine toelichtingen op alle prenten. Met fraaie frontispice. Gebonden in originele perkamenten spitselband. Voorste schutblad ontbreekt. Afdruk van tekeningen van zeer goede kwaliteit; slechts twee bladen met lichte (inkt?)vlekken.

THEODORUS [VAN DER CROON], Appel van den heer Aerts-Bisschop van Utrecht, tot een algemeen concilie over zekeren brief, voerende den naem van zyn H. den paus Clemens XII. Geschreven aen alle Catholyken der Vereenigde Nederlanden den 17. February 1735 en door het Nederland en nabuerige gewesten verspreidt [Orn.] Te Gouda, gedrukt by Willem en Johannes van Esch, boekdrukkers op de Oost-Gouwe, 1736, gr. 4o, 40p.

(Knuttel 17036. Ondertekend te Gouda op 28 oktober 1735 door Theodorus, Aerts-Bisschop van Utrecht. Dit was Theodorus van der Croon, de Goudse pastoor van de parochie van Johannes Baptista aan de Hoge Gouwe, voor de oud-bisschoppelijke clerezij aartbisschop van Utrecht, maar residerend in Gouda. Zonder omslag; met touwtje bijeengebonden. Laatste blad watervlekkerig). 

THEODORUS [VAN DER CROON], Defensio altera Illust.mi ac Rev.mi archiepiscopi Ultrajectini adversus rescriptum alterum Emin.mi ac Rev.mi cardinalis archiepiscopi Mechliniensis [Orn.] Goudae, prelo subjecerunt Guilielmus & Johannes Van Esch, 1736, 4o, 19p.

(Ondertekend in Gouda op 28 oktober 1736. Met papieren omslag. Ornament aan het einde).

KARDINAAL D’ALSACE, Wederschrift van den uitmuntendsten en hoogwaardigsten Heer den kardinaal D’Alsace, aartsbisschop van Mechelen, primaat der Nederlanden aan Theod. vander Croon, gewaanden bisschop in het Vereenigd Nederland zig onthoudende. Uit het Latyn vertaald in ’t Nederduits [Orn.], Tot Loven, by Martinus van Overbeke in Henegauw 1736, 4o, 26p.

(Betreft het antwoord van de aartsbisschop van Mechelen op een brief die hij kreeg van Theodorus van de Croon. Deze noemde zich ook aartsbisschop, van Utrecht, maar dan voor de Oud-Bisschoppelijke Clerezij, later de Oud-Katholieken. Hij woonde en werkte in Gouda, waardoor Gouda voor even bisschopsstad was. Met vervaagde paarse bibliotheekstempel op titelblad van Bibliotheca Seminarium Rijnsburgensia (?) en signatuur N575. Zonder omslag, dus met vervuild titelblad).

FLAVIUS JOSEPHUS, Historie der Jooden of alle de werken van Flavius Josephus: behelzende de Joodsche oudheden en derzelver verdeediging tegen Apion, zyn leeven, de Joodsche oorlogen, en de marteldood der Makkabeen, nevens philoos gezantschap aan Kaligula; en Egezippus verhaal van de Oorlogen der Jooden. Alles naar ’t Fransch van D’Andilly vertaald door Willem Sewel ; sedert naar ’t Grieksch overzien, verbeterd, en vermeerderd en vermeerderd met Philoos geschrift tegen Flakkus, onder ’t opzigt, en door Siegebert Haverkamp. Met konstplaatjes van J. en K. Luiken. Nieuwe druk [Orn.] T’ Haerlem, by Jan Bosch [z.j. 1736], [lix]764p.

(Eerste en tweede deel van het verhaal over het joodse volk door de Romein Flavius Josephus in drie banden. Titelpagina in rood en zwart. In originele (sleetse en vervuilde) perkamenten band. Op de rug in oud handschrift: “Historie der Jooden I. II. Deel”. Perkament aan de randen omgekruld. Rug los. Met bibliotheekstempel. Met privilege Staten van Holland uit 1715 en 1728 en voorwoord Marten Schagen, de drukker van de volgende banden, uit augustus 1736. Met plaatjes)

FLAVIUS JOSEPHUS, Historie der Jooden of alle de werken van Flavius Josephus; tweede deel […] Met konstplaatjes van Jan Luiken, nieuwe druk [Orn.] T’Amsterdam, by Marten Schagen, 1737, 8o, [xxii]+812p.

(In originele perkamenten band. Op de rug in oud handschrift: “Historie der Jooden III. IV. Deel”. Zonder uitvouwbare kaarten en platen. Tekst breekt af op laatste pagina)

FLAVIUS JOSEPHUS, Historie der Jooden of alle de werken van Flavius Josephus; vijfde stukje […] Met konstplaatjes van Jan Luiken, nieuwe druk [Orn.] T’Amsterdam, by Marten Schagen, 1737, 8o, p. 1543-2446.

(In originele perkamenten band. Op de rug in oud handschrift: “Historie der Jooden V.VI. Deel”. Met plaatjes)

(Set van drie identieke banden, maar binnenwerk kent rommelige opzet. SJH)

BERNHARDINUS DE MOOR, Het bestendig geluk van een geestelyk overwinnaer, voorgesteld uit Openb. III. 12. Tot een afscheids-reden aen het Hoog-Eerwaerde, Christelyke Synodus van Zuid-Holland binnen Gorinchem vergaderd den 3 en gescheiden den 13 july 1736 door Bernardinus de Moor, bedienaer des Goddelyken Woords te Gouda [Orn.] Te Gouda, by W. en J. van Esch en te Gorinchem, by Jakob van Wyk, 1737, 4o, [xi]+45+[i] p.

(Bernardinus de Moor was predikant te Gouda van 1712 tot 1743. Hij is de vader van de gelijknamige Leidse hoogleraar).

BERNARD COSTERUS, Historisch verhaal, ofte Eene deductie van zaaken, raakende het formeren van de Republique van Holland ende West-Vriesland, de veranderinge in de Regeringe, met den gevolgde van dien, zedert den jaare 1572. Ende het geene dezelve Republique naar het verlopen van een eeuwe in den jaare 1672 is overkomen, byzonder Van het voorgevallene in de jaaren 1672 en 1673, in ende omtrent de steden Wourden en Oudewater, waar by de schryvers van dien tydt werden wederlegt. Alles vervat in twee Brieven, de derde druck [Orn.], Te Leyden by Coenraad Wishoff en Juriaan Wishoff 1737, 4o, [xxxii]+464+18 p.

(De auteur was in 1672 secretaris van Woerden. Boardkartonnen platten met bloemmotief; perkamenten rug met titel in handschrift op de rug: “6. Costerus. Historisch Verhael zedert den jare 1572 & 1673”. Papier rafelig aan de zijden).

JEAN-PIERRE CAMUS, L’esprit de Sant Francois de Sales, evêque et prince de Genêve. Troisième edition [Orn.] A Paris, chez la Veuve Estienne, rue S. Jacques, à la Vertu, 1737, 4o, [lxxvi]+692+[iii] p.

(Camus (1584-1652) was bisschop van Belley in Frankrijk, prediker en auteur. Zijn bisschopswijding ontving het van de Geneefse bisschop François de Sales, door wie hij geïnspireerd werd voor zijn spirituele geschriften. Met portretten van De Sales en Camus. Met vochtvlekken in de marge. Eigendomsinschrijving op schutblad van “H.F. Tacker uit Herten”. Bibliotheekstempel Passionisten uit Hoop (L). BPH).

JAN VAN HOOGSTRATEN, Goddelyke liefde in zegepraal, vertoont in zeven en veertig ziel opwekkende en in ’t koper afgebeelde zinnenbeelden. In gelyk getal van zangen op de uitgelezenste en bekwaamste wyzen verklaart en toegepast. Deze druk met het pourtrait van den autheur vereerdert en verbetert [Orn.] Te Amsterdam, by Christiaan Wyers, boekverkoper op de Beursluis, 1737, 8o, [xx]+222+[ii] p.

(Dichtbundel van de Goudse tolgaarder en dichter Jan van Hoogstraten, een jaar na zijn overlijden verschenen. De eerste druk verscheen in 1709 te Gouda bij Lucas Kloppenburg. Met frontispice en 47 verfijnde gravures. Het op de titelpagina beloofde portret van de auteur ontbreekt. In eenvoudige halfperkamenten band. Papier hier en daar – en met name aan het eind – vlekkerig. Geen schade aan prenten. Wel aan het eind klein scheurtje bovenin de bladzijden).

JAKOBUS BENIGNUS BOSSUET, Historie der veranderingen van de protestantsche kerken, door den Heer Jacobus Benignus Bossuet, bisschop van Meaux, raads-heer des Konings; voorheen leermeester van mijn heer den daufyn, eersten alemoezier van mevrouw de daufyne. Uit het Fransch vertaald door J.N. pr. Eerste deel [Orn.] Te Leuven, by Martinus van Overbeke, 1738. Men vind dit boek ook te koop in alle steden in Holland, by de voornaamste boekverkopers, 8o, [x]+[xliv]+424+[xxii]p

JAKOBUS BENIGNUS BOSSUET, Historie der veranderingen van de protestantsche kerken. Het tweede deel, Te Leuven, by Martinus van Overbeke, 1738, 603+[xliv]p.

(Bossuet (1627-1704) was befaamd om zijn preken en lijkredes en zou uitgroeien tot een van de belangrijkste theologen van Lodewijk XIV. Dit werk over de protestanten riep een reactie op van de naar de Nederlanden uitgeweken Pierre Jurieu, met weer een antwoord van Bossuet. Met eigendomsinschrijving op titelblad van F. Stroek. Leren band, maar leer van platten verdwenen, wel op de rug, met titelschildjes. SJH).

PIETER CORNELISZ HOOFT, Brieven van P.C. Hooft, ridder van St. Michiel, drost van Muiden, baljuw van Goeiland, enz. [Fig.] Te Amsterdam by Adriaan Wor, en de Erve G. Onder de Linden 1738, fol. [liv]+583+[v] p.

(Mooie brievencollectie, met onder meer enkele scabreuze brieven aan Anna Tesselschade. Opdracht aan Amsterdamse oud-schepen Gerard van Papenbroeck ondertekend door B. Huydekoper in Ter Burg op Texel. Geblindstempelde perkamenten band met ribben en rood titelschild. Lichte beschadigingen aan boven- en onderzijde rug en onderkant achterplatten).

PAUL SEGNERI, La manne celeste de l’ame, ou meditations sur des passages choisis de l’ecruture sainte, pour tous les jours de l’année, Tome III [DM] A Bruxelles, chez François t’Serstevens, imprimeur-libraire, prés des RR. PP. Dominicains, 1738, 8o, [xiv]+512 p.

PAUL SEGNERI, La manne celeste de l’ame, ou meditations sur des passages choisis de l’ecruture sainte, pour tous les jours de l’année, Tome IV [DM] A Bruxelles, chez François t’Serstevens, imprimeur-libraire, prés des RR. PP. Dominicains, 1738, 8o, [xii]+577 p.

(Twee delen van een vierdelige serie. Segneri (1624-1694) was een jezuïtisch preker, missionaris en ascetisch schrijver. Met in beide delen een fraai ex libris van “D.D. PIB de Beauvais Radeau, S.T.D. in acad. Lov.”. Op schutblad stempels van Passionisten Haastrecht. In halfleren bandjes met goudornamenten op de rug en vervaagde donkerrode schildjes. BPH).JUSTUS VERIDICUS, Brief aan den opsteller der drie dubbelde naam-lyst. In welken de Formulieren in de zelve aangehaalt overwoogen, en met de reekeninge van het III. Artikel van het placaat van Haare Edel. Groot Moog. Des jaars 1730 door alle priesters in de provincie van Holland gedaan, vergeleeken worden [Orn.] t’Amsterdam by de Erven van J. Ratelbandt, en Compagnie, 1738, 8o, [i]+164p.

JUSTUS VERIDICUS, Brief aan den opsteller der drie dubbelde naam-lyst. In welken de Formulieren in de zelve aangehaalt overwoogen, en met de reekeninge van het III. Artikel van het placaat van Haare Edel. Groot Moog. Des jaars 1730 door alle priesters in de provincie van Holland gedaan, vergeleeken worden [Orn.] t’Amsterdam by de Erven van J. Ratelbandt, en Compagnie, 1738, 8o, [i]+164p.

DRIEDUBBELDE NAEM-LYST der pastooren, priesteren en zendelingen, I. Die in ’t jaer 1701 voor de waerheid en geregtigheid getuigd hebben II. Die in ’t jaer 1736 om ’t Formulier en de Bulle Unigenitus zig vn hunne medebroederen affscheiden. III Die vreedzaemig zijn met hen die de vreede haeten, tweede druk, Amsterdam, by de Erven van J. Ratelbandt, en Compagnie, 1737, 8o, 94p.

TWEEDE NAEM-LYST der pastooren, priesteren en zendelingen, zoo der genen, die hunne eerste belijdenis verlaeten hebben, als der genen die de regten hunner kerke aen een vreemde magt verslaeft, en zig met het zweeren van Formulieren, en het aenneemen der Bulle Unigenitus bezoedeld hebben, en in bedieninge zijn, in ’t einde van ’t jaer 1736 [tweede titelpagina:]

NAAM-LYST der Roomsch -Catholyke pastoors en missionarissen, welke in de VII Provincien, en nabuurige landen, tot de Missie behoorende, in bedieninge zyn in ’t einde van ’t jaer 1736, Volgens de copie gedrukt T’Amsterdam, by d’erven Stigter, 1737, 8o, p. 130-152.

DERDE NAEM-LYST der wettige pastooren en priesteren in ’t aertsbisdom van Utrecht en des zelfs onderhorige bisdommen, die om ’t verdeeedigen van de regten hunner kerke,om het niet zweeren van de gemelde Formulieren en om het niet aenneemen der Bulle Unigenitum als ketters en scheurmakers vervolgd en mishandeld worden, en in bedieninge zijn in den jaere 1738, 8o, p.131-152.

BRIEF aan den Eerwaarden Heer N. Barti, priester tot Wyk op Zee [Orn.] t’Amsterdam, En zijn te bekomen by de Wed. J. van Egmont, op de Reguliers Breestraat [z.j. 1728], 8o, 115p.

(Convoluut met vijf werkjes uit jansenistische hoek. Met op voorste schutblad eigendomsinschrijving van “Elizabeth de Jager, geestelijke dogter, Hilversum 1763” Op laatste schutblad vermeldt zij: “Elizabeth De Jager, geestelijke dogter heeft dit boek vereert gekreegen van Me juffrou Margaretha Kuyper, geestelijke dogter te Enkhuijzen 173”. In bijzonder fraai leren banje met goudornamenten en gemarmerd op snee. Rood titelschildje met de tekst “Naam-lyst Br. aan N. Barti)

M[ARCUS] ZUERUS VAN BOXHORN, JACOBUS BASELIUS, MELCHIOR LEYDEKKER, Nederlandsche historie. Behelsende de staat van de Nederlandsche Kerk voor de Hervorming, mitsgaders de eerste veranderingen in den godsdienst en leere, neffens de harde vervolgingen daarover ontstaan in de Nederlanden, voor en tot de tyden toe van Carel de V. Hier is by gevoegt Den Nederlandschen Sulpitius van Jacobus Baselius, of de Historie van de christelyke godsdienst in Nederland, ingestelt, bedorven en gesuivert: Vermeerdert met een voorreden., aanwyzende de nuttigheid van dit werk door Melchior Leydekke. Tweede druk [orn.] Te Amsterdam by Johannes Rotterdam, boekverkooper 1739, 8o, [lii]+320+[xv]+393+[xii]p.

(Eerste werk van Boxhorn is geïllustreerd met 12 prenten van Caspar Luiken, waarvan 4 uitvouwbaar. 19de-eeuwse halfleren boekband, met op de rug donkerrood titelschildje met de tekst “V. Boxhorn Nederlandsche Historie”. Kartonnen platten gewreven. Binnenzijde voorplat ex libris van Bibliotheek Mariénhage Eindhoven. Op eerste schutblad eigenaarsstempel van C.L.C. van Venetie en zegeltje met “Geschenk van Harterink”. Opo een volgend schutblad met stempel ‘Wetenschapsbibliotheek Eindhoven’. Licht gespikkeld op snee).

EEN BUNDELTJEN uitgekipte geestelyke gezangen tot dienst aller bond- en gunstgenoten van Jehova, den Drieenigen en algenoegzamen God. Vermeerdert met en twede deel. Den achtsten druk [DM] Te Groningen, by Laurens Groenewout, drukker en boekverkoper in de Zwane-straat, in de Atlas, 1739, 8o, p. 17-262

(Beduimeld gezangenbundeltje in vervuild perkamenten bandje. Eerste 16 pagina’s ontbreken, net als laatste blad van register. Met gezang op de dood van Jasper vander Haar, overleden in Den Haag op 15 december 1678).

VAN ROYAUMONT, De historie des Ouden en Nieuwen Testaments, met stigtelyke bemerkingen, getrokken uit de heilige Vaderen tot een regel der zeden. In ’t Fransch beschreeven door den Heere Van Royaumont, oversten van Sombreval. Opgedraegen aen den oudsten zoon des konings van Vrankryk. Op nieuw uit het Fransch vertaelt en overzien door J.S.P. [DM] Te Utrecht, by Hendrikus Spruit, boekverkooper in de Lynmarkt, 1739, 8o, 540+[ii] p.

(In linnen band. Met op eerste schutblad inschrijving: “Catechismus Prijs voor Jan Quant [Catharina … doorgehaald] voor het opzeggen van d’Evangelien & Epistelen des gansche jaers. Amst. 7 10.bris 1755. Bid voor den Pastoor Zielbestierder Adelbertus Ahuijs pr.”.)

CORNELIS MOLINA [VERMEULEN], Den oprechten schriftuerlycken Roomsch-Catholycken mondt-stopper. Aen alle tegenwoordige Oncatholycke leeraers en nieuw-ghesinde leerlinghen. Bysonderlyck aen Andreas Essenius, Calvino-Gommarist predicant tot Utrecht. Den XIV. druck, door den autheur selfs merckelijck vermeerdert ende bysonderlyck verlicht [Orn] T’Antwerpen, by Joannes van Soest, woonende op de groote Merckt in de Pauw, 1739, 8o, 349p.

(Vermeulen zoon van een molenaar te Utrecht, en werd in 1611 geboren. Na studie theologie werd hij pastoor te Stompwijk. Hij was een warm pleitbezorger van de katholieke zaak en schrijver van deze bekende en vanaf 1647 meermaals herdrukten Catholijke Mondstopper. Ook trad hij in strijd met Peterus Cabeljauw, die het Catholijch Memorieboek in 1601 onder het pseudoniem Petrus Broeckland had laten verschijnen. Hiertegen schreef hij Narratio disputationis cum Cabellavio habitae. Zijn ijver liep zo hoog, dat hem van hoger hand het zwijgen werd opgelegd. Hieraan niet gehoorzaam, werd hij in 1655 uit Holland gebannen, en terwijl hij ook hieraan geen gehoor gaf, gevankelijk naar Den Haag gevoerd. In 1658 werd het banvonnis opnieuw tegen hem uitgesproken. Later was hij werkzaam te Kevelaar en te Rees, waar hij in 1688 overleed. On originele spitselband van perkament. Rug los van boekblok. Op schutblad in potlood: “20 november 2009 Amsterdam Jelle & Alie Vinke Kaspersma, Kampen”).

Reacties zijn gesloten.