Een van de favoriete bezigheden van het echtpaar Abels is het bezoeken van kringloopwinkels en rommelmarkten. Dat leverde al menigmaal bijzondere vondsten op. Zo ook op 1 september 2024 in Antwerpen. Op de linkeroever van de Schelde werd daar een reusachtige markt gehouden met wel vijfhonderd kramen. Op het eerste gezicht bleek het vooral rommel te zijn, met hier en daar een pareltje. Op een van de tafels troffen wij een groot Delfts blauw bord aan met geel-bruine rand, waarop een afbeelding te zien was die ons beiden onmiddellijk fascineerde.
Nu zijn wij geen van beiden experts in Delfts aardewerk. Volgens de verkoper had het altijd bij zijn ‘bomma’ aan de muur gehangen. Zij had hem verteld dat het om een Bijbels verhaal ging, waarbij een deel van de personen vreemd genoeg gehuld zouden zijn in Hollandse kledij uit de zeventiende eeuw. Aan de achterzijde van het bord zat een klein merkje, dat volgens hem verwees naar de Delftse aardewerkfabriek De Klaauw, die bestaan had van 1661 tot 1806.
Of het merkje echt was of namaak kon hij niet zeggen. Voor de prijs hoefden wij het niet te laten, dus voor €35 verhuisde de schaal – zorgvuldig door de verkoper ingepakt in een oude handdoek en een stevige tas – naar Gouda.
Thuisgekomen besloot ik via Twitter enkele hulplijnen in te roepen. De meesten waren het al snel eens over het afgebeelde. Beatrice de Graaf schreef: Ik zie een haan buiten. Jezus voor het sanhedrin, kort voordat Petrus hem buiten verraadde? Sanhedrin ziet er alleen uit als een gezelschap 17e eeuwse Hollanders, inclusief mooie schouw in kajafas’ paleis. Jan Dirk Snel probeerde het afgebeelde moment nog iets preciezer aan te geven: “kort nadat Petrus hem verraadde. De apostel gaat immers net naar buiten. De leden van het Sanhedrin hebben vrijwel allen hoge hoeden op, gelijk magistraten betaamt; Petrus draag een wat simpeler hoofddeksel. Beatrice de graaf beaamde dit: Misschien is het wel precies tijdens het verraad: de haan heeft z’n snaveltje open! En Jezus kijkt Petrus aan, dat is het centrale moment. Beiden verwijzen naar Lukas 22: 61 – 62, statenvertaling: 61 En de Heere Zich omkerende, zag Petrus aan; en Petrus werd indachtig het woord des Heeren, hoe Hij hem gezegd had: Eer de haan zal gekraaid hebben, zult gij Mij driemaal verloochenen. 62 En Petrus naar buiten gaande, weende bitterlijk.
Veronderstellingen van anderen, dat het zou gaan om het Laatste Avondmaal, sneden geen hout. Humoristisch als altijd was de Goudse archeoloog Marcel van Dasselaar, die stelde dat het bord Petrus liet zien, die inkopen ging doen voor het Laatste Avondmaal en onderweg was om kaas te kopen bij de Blaauwe Haan…
Een zoekslag op google en google images levert geen vergelijkbare afbeelding op, noch op een bord, noch als kunstwerk. Maar is het bord daarmee ook een origineel 18de-eeuws bord? Keramiekverzamelaar Edwin van Drecht is resoluut in zijn oordeel. De kleur blauw, de staat en de volgens hem amateuristische schildering, alsmede de signatuur op de achterzijde, laten volgens hem overduidelijk zien dat het gaat om een vervalsing uit eind 19de eeuw, misschien begin 20ste eeuw. Dergelijke vervalsingen of ‘namaak’ werden volgens hem vooral in Frankrijk gemaakt, toen Delfts blauw daar heel populair werd. Ik stel daar tegenover dat vervalsers of imitatoren bekende, reeds bestaande afbeeldingen en motieven genomen zullen hebben, en geen totaal nieuwe afbeelding bedacht en uitgevoerd zullen hebben. In dat geval kun je ook moeilijk spreken van een vervalsing, maar hooguit van een stijl- of technieknavolger. Voor ons is dit alles echter van secundair belang, want wij vinden de afbeelding intrigerend en het bord wonderschoon. En daar gaat het om tussen kunst en kitsch.
.
