Bij een obscuur Frans veilinghuis werd een half jaar geleden een opmerkelijk schilderij te koop aangeboden, met de titel “Chez le notaire”. Het zou in Haarlem geschilderd zijn rond 1600, door iemand uit de omgeving van Dirck Barentszoon, die wij in Gouda kennen als de schilder van het grote OLVrouwe-altaarstuk uit de Sint-Jan. Hans Zijlstra, op Twitter actief als Supersneuperzeesluis en een gekend speurder naar Nederlands cultuurgoed, attendeerde mij erop, met de vraag of Dirck Volkertszoon Coornhert misschien op het doek was afgebeeld.
Er kon geen volgens mij geen twijfel over bestaan: de wijzende man is inderdaad de in Gouda in 1590 gestorven vrijdenker. Zijn gelaatsuitdrukking, baard en hoed, zijn aanwezigheid in een gezelschap notarissen (waar hij ook toe behoorde) en de Haarlemse omgeving waarin het doek geschilderd is zijn overtuigende argumenten om aan te nemen dat het hier gaat om Coornhert. Het schilderij bleef onverkocht bij een vraagprijs van 4000€ en verdween in de duisternis van de veilingopslag.
Deze maand was het opnieuw Zeilstra, die mij erop attendeerde dat het schilderij weer op de veiling gebracht werd (volgens een andere twitteraar, boekrestaurator Martinet, zelfs voor de derde keer) , nu bij Baron, Ribeyre et associes in Parijs (Neuilly-sur-Marne en met verwachte opbrengst van tussen twee- en drieduizend euro. Ik besloot een schriftelijk bod te doen van 2500€. Live meekijkend kon ik op 26 april zien dat ik telefonisch werd overboden, waarmee het schilderij voor €2600 (exclusief 28% veilingkosten) van eigenaar verwisselde. Gelukkig heb ik de foto nog.
Je zou hopen dat ik ben overboden door een museum, want dit doek hoort in Haarlem. toch vrees ik dat dit schilderij – het enige mij bekende waarop Coornhert in actie te zien is – niet is opgemerkt door de musea. Kunsthistorici gaan doorgaans voor grote namen en kwalitatief hoogstaand werk, terwijl historici dat minder belangrijk vinden en vooral kunst willen dat een verhaal vertelt. zoals dit werk, dat een soort ode is aan het notarisambt. Zonder diens ordenende en regulerende inbreng zou het maar een chaos geweest zijn, vroeger en nu.
