In 1952 vond een ingrijpende restauratie plaats van het beroemde Middeleeuwse Goudse stadhuis op de Markt. Door jarenlange verwaarlozing zag het monument er van buiten uit als een leegstaand pakhuis. Burgemeester James trok met een verrot stuk balk naar Den Haag en wist flinke financiële steun los te peuteren voor een grootscheepse opknapbeurt. Niet alleen werden versleten onderdelen vervangen, er werd ook het nodige toegevoegd en ‘teruggerestaureerd’. Er kwamen rood-witte luiken aan het gebouw, de beelden in de nissen aan de voorzijde werden vervangen door beelden van Hollandse graven en met tal van andere kleine ingrepen kreeg het stadhuis het uiterlijk zoals wij dat vandaag de dag nog kennen. Niet iedereen was gelukkig met alle aanpassingen – sommigen vonden het een te Efteling-achtig paleis geworden – maar toen alle werkzaamheden afgerond waren kwam koningin Juliana het onderkomen van het stadsbestuur plechtig openen en vierde Gouda feest.
Ter gelegenheid van dit feest werd er door Oudheidkundige Vereniging Die Goude een speciaal boek samengesteld, met de titel en het stadhuis in goud afgedrukt op de voorzijde:Het stadhuis van Gouda. Hierin worden de geschiedenis van het gebouw en alle details van de herstelwerkzaamheden uitvoerig beschreven. Een klein deel van de oplage (50) werd genummerd en verscheen in fraaie linnen band met goudopdruk en ingeplakte zwartwit-foto’s. Jaren geleden vond ik op de Zwolse boekenmarkt zo’n exemplaar met het nummer 2. Het eerste exemplaar ging naar koningin Juliana en dit exemplaar had – blijkens het ex libris – toebehoord aan burgemeester K.F.O. James.
In het boek worden ook de geschenken vermeld die de stad Gouda ontving ter gelegenheid van deze heugelijke gebeurtenis. Zo schonk de Goudsche Verzekering Mij N.V. drie koperen kaarsenkronen voor de Trouwzaal en de Burgemeesterskamer, de heer en mevrouw Helbers schonken een zeventiende-eeuws portret van prins Maurits, geschilderd door Wijbrand de Geest (waar is dat gebleven?) en de bewoners van de Van Itersonlaan een door P. Buijs uit palmhout gesneden voorzittershamer. Ook de N.V. Koninklijke Plateelbakkerij “Zuid-Holland” liet zich niet onbetuigd. Zij schonk de stad “een zeer uitgebreid porseleinen thee-, koffie- en eetservies voor het stadhuis”.
Hoe fraai dit servies was, heb ik vanmorgen – dankzij de oplettendheid van mijn lief – mogen ontdekken op de rommelmarkt, die elk jaar op Tweede Pinksterdag wordt gehouden in Gouda’s enige tuindorp, de Jozefbuurt. Daar werden twaalf theekopjes met bijbehorende schotels aangeboden, die – zo bleek later, dankzij een tip van een van mijn Twittervolgers, Sjaak Ouweneel – onderdeel hebben uitgemaakt van het in 1952 geschonken servies. De kopjes zijn grijsgroen, zogeheten Schoorels oud-grijs, met gouden biezen. Op de kopjes is ook in goud het stadswapen van Gouda, met de bekende zes sterren, weergegeven, met eronder de wapenspreuk van de stad: per aspera ad astra (door de doornen naar de sterren). Aan de onderzijde van kop én schotel staat de maker vermeld: N.V. Koninklijke Plateelbakkerij Zuid-Holland Gouda, Plazuid, alsmede het bekende logo van het Lazaruspoortje. Goudser dan dit kan niet.
Blijkbaar heeft de gemeente het servies niet intensief gebruikt. De theekopjes zijn in elk geval op een paar chipjes na puntgaaf. Op enig moment moet zijn besloten deze porseleinen schat af te stoten, waarschijnlijk omdat het niet meer paste in de smaak van de tijd. Een deel zou naar het museum zijn gegaan volgens een van mijn volgers, Nel, toen nog Het Catharinagasthuis geheten. Marcel van Dasselaar meldt dat in de catalogus inderdaad melding wordt gemaakt van een theepot uit dit servies. blik in het magazijn bevestigt dit. Het lijkt een wat willekeurig bij elkaar geraapte selectie uit het servies te zijn gemaakt, met slechts enkele thee- en koffiekopjes, een (beschadigde) theepot en dekschalen
Wethouder Rogier Tetteroo laat via Twitter weten dat een klein deel van het servies thans ook te vinden is in het Huis van de Stad. Een groot deel van het geschenk van Plazuid is echter op een veiling beland, waar de verkoper van wie ik de kopjes vanmorgen kocht, ze heeft kunnen kopen.
Wie in de toekomst bij mij thee of koffie komt drinken krijgt deze warme dranken dus geserveerd in Goudse kopjes, in een kleur die volkomen past bij de kleur van de boekenkasten in mijn bibliotheek.
