Gouda 750 jaar stadsrechten: een gebeurtenis om bij stil te staan (in 2022)

Historische momenten zijn altijd zeer geschikt om de aandacht voor de geschiedenis en cultuur op te wekken en de kennis erover te verdiepen. Zo ook het feit dat het in 2022 al 750 jaar geleden is dat de stad Gouda stadsrechten ontving uit handen van de Hollandse graaf Floris V. Dat de blik al op dit jubeljaar is gericht blijkt uit een nieuw boekje, dat is uitgegeven door de DeGoudseSchool. De redacteuren Niels Honkoop en Teun Hardjono hebben 75 Gouwenaars van uiteenlopende pluimage gevraagd in een kort artikel vooruit te blikken op 2022. Ook schrijver dezes behoorde tot de aangezochte auteurs.

In 1872, dus anderhalve eeuw geleden, vierde Gouda dat het zes eeuwen eerder 750stadsrechten ontving uit handen van de Hollandse graaf Floris de vijfde. Het was toen de eerste keer dat grootschalig aandacht besteed werd aan deze stedelijke geboorteakte. De hele viering was een demonstratie van stedelijke trots. Terwijl het nationalisme alom in opkomst was, propte de stad zoveel mogelijk kunsthistorische voorwerpen in één gebouw, om het locale verleden zichtbaar maakten. Deze gelegenheidstentoonstelling in gebouw Arti Legi op de Markt viel zozeer in de smaak, dat zij het fundament ging vormen onder een heus stadsmuseum. De viering van stadsrechten was destijds vooral een aangelegenheid van en voor de stedelijke elite.

Honderd jaar later – in 1972 – werd de stadsrechtenverjaardag niet alleen met een expositie gevierd, maar met een heel scala aan activiteiten. Onmiskenbaar hoogtepunt was een grote historische optocht, waarbij tal van personages en gebeurtenissen uit de Goudse geschiedenis uitgebeeld werden. Daarmee werd de herdenking ook naar de straten gebracht en werd het een feest voor alle Gouwenaars.

Straks is het 2022. Opnieuw is er aanleiding voor een feest omdat Gouda 750 jaar bestaat. De tijden zijn sinds eerdergenoemde vieringen ingrijpend gewijzigd. De stad is uit haar voegen gebarsten met de bouw van grote nieuwbouwwijken en de komst van grote aantallen binnenlandse en buitenlandse arbeidsmigranten. Hun betrokkenheid bij de stad en haar geschiedenis is vaak maar beperkt. Ze werken elders en komen hier veelal vooral om te slapen of zijn met hoofd en hart nog voor een belangrijk deel in hun land van herkomst. Gebondenheid aan stad of streek en lokale trots lijken vooral nog een zaak van ‘echte’ Gouwenaars, die inmiddels een kleine minderheid vormen.

Tegelijk weten steeds meer toeristen uit binnen- en buitenland Gouda te vinden. Zij komen af op de naam, die dankzij tal van producten (kaas, kaarsen, stroopwafels, plateel), of de beroemde Goudse Glazen en de fraaie historische binnenstad. Gouda’s glorie wint hierdoor steeds meer aan glans, waardoor inmiddels een miljoen mensen per jaar de weg naar deze stad weten te vinden.

De Jeruzalemkapel, een prachtig middelpunt voor de festiviteiten in het kader van 750 jaar stadsrechten

De Jeruzalemkapel, een prachtig middelpunt voor de festiviteiten in het kader van 750 jaar stadsrechten

Met de viering van 750 jaar stad zal Gouda in 2022 de kans moeten grijpen om deze twee schijnbaar tegengestelde ontwikkelingen met elkaar te verbinden om zo de stad sterker te maken. Met royale financiële en organisatorische ondersteuning van de gemeente, het bedrijfsleven en de diverse instellingen en verenigingen die de stad rijk is, viert de stad op eigentijdse wijze haar bestaan. Niet alleen voor een elite of alleen voor echte Gouwenaars, maar met de blik naar buiten gericht. Met de Jeruzalemkapel als symbolisch middelpunt van de mondiaal gerichte viering, kunnen onophoudelijk bruggen gebouwd en verbindingen gezocht worden, zowel in de stad als naar buiten toe. Gouda heeft goud in handen en kan dat een jaar lang trots laten zien aan de wereld, zodat in de daaropvolgende halve eeuw niemand meer om Gouda heen kan en alle inwoners trots zijn om in deze stad te mogen wonen.

Een extra kans om Gouda in de schijnwerpers te zetten in 2022 biedt een ander historisch feit. In dat jaar is het ook 500 jaar geleden dat een van de grootste denkers die de stad ooit binnen haar stadspoorten heeft gehuisvest werd geboren. Deze vrijgeest, Dirck Volckertszoon Coornhert zag het levenslicht in Amsterdam, maar woonde de laatste jaren van zijn leven in Gouda. Hier overleed hij op 29 oktober 1590 en werd hij begraven in de sint-Jan. Zijn invloed op het liberale geestelijke klimaat in de stad is groot geweest en weerspiegelt zich in glas nummer 1 in de Sint-Jan, gewijd aan zijn voornaamste uitgangspunt: Vrijheid van Consciëntie (Geweten). Ook deze erfenis van Coornhert verdient het om bewaard en uitgediept te worden in 2022.

2022 belooft dus een historisch boeiend jaar te worden. Voor het zover is is er echter nog veel werk aan de winkel, waarbij de gemeente Gouda, het stadsmuseum en talrijke verenigingen hun handen ineen zullen moeten slaan om er een professionele herdenking van te maken.

Dit bericht is geplaatst in Nieuws. Bookmark de permalink.

Reacties zijn gesloten.