Vanmiddag werd in de Gasthuiskapel van Museum Gouda het Erasmusglas van de Brabantse glazenier Marc Mulders onthuld, bestemd voor de naastgelegen Sint-Janskerk. Grote afwezige was de maker zelf. Hij kon het niet opbrengen om naar Gouda te komen omdat – wat hij noemt – ‘weigerambtenaren’ talmen met het afgeven van de zogeheten omgevingsvergunning. Zelf ben ik er onbedoeld ook mede debet aan geweest dat de officiele onthulling van het raam in de kerk zeker een half jaar is uitgesteld. Mijn pleidooi op mijn blog, later overgenomen door kranten, om te kijken of er genoeg draagvlak is voor het aanbrengen van een nieuwe glas, dat – afgaand op het fragment dat toen getoond werd (een soort donut) – nogal uit de toon leek te vallen bij de figuratieve glazen in dit nationale cultuurbezit.
Mulders reageerde adrem en nodigde mij van harte uit voor een bezoek aan het atelier in 
Tilburg. In de film met The making of… zijn ook beelden van dit bijzondere bezoek te zien (zie foto tezamen met museumdirecteur Gerard de Kleijn). Zijn inspirerende verhaal, maar uiteindelijk het glas zelf, deed mij helemaal omgaan. Het glas zou je het best, in lijn met de wapenspreuk van Gouda (per aspera ad astra, door de doornen naar de sterren), kunnen omschrijven als een opgaande beweging van de duisternis van het aardse leven naar het hemelse licht. Centraal in het glas er er de kleurenpracht van de pauw, symbool van het nieuwe leven; van de opstanding. Daarmee pelt Mulders de boodschap van Erasmus voor dit gebedshuis af tot de absolute kern, namelijk tot de boodschap van het Evangelie, het boek dat de Gouds-Rotterdamse geleerde volgend jaar precies vijfhonderd jaar geleden vertaalde van het Grieks in het Latijn. Met deze vertaling zette hij een grote stap in de richting van zijn streven naar zuivering van de kerk door een teruggrijpen op de bron.
Marc Mulders slaagt er zo in de geest van Erasmus, die omnipresent is in alle zestiende-eeuwse Goudse Glazen met thema’s uit het leven van Jezus en Johannes de Doper, terug te 
brengen tot zijn essentie. Geen sterk figuratief glas dus, zoals de meeste andere glazen, maar wel met figuratieve elementen. En in een kleurstelling die in balans is met de omgeving, niet in de laatste plaats door de hemelsblauwe lucht die zoveel glazen in de kerk kenmerkt. Maar ook door de kleurstelling van de cirkel, bollen zo u wilt, die overvloedig aanwezig zijn in het glas. Voor mij staan die voor het huidige tijdsgewricht, waarbij het individu de gemeenschap ontstijgt of ontvliedt, op zoek naar zijn eigen heil. Daarmee is het glas tegelijkertijd klassiek en modern in zijn verschijning. Bovenal is het een hoopvol glas, waarin het licht tot in de ziel doordringt.
Het bijzondere van het Erasmusglas is ook de beoogde plek in de kerk: tegenover het Bevrijdingsglas uit 1947 van Charles van Eijck en bezijden het Coornhertglas, met de symbolische uitwerking van de Vrijheid van Conscientie. Daarmee krijgt de Sint-Jan een zeer bijzondere en actuele hoek, waarin de boodschap van hoop, tolerantie en bevrijding samenkomt in een ongekende kleurenpracht. Dat is een aanwinst voor kerk en stad, die geheel past in de traditie van het levend monument, dat de Sint-Jan – mede dankzij de protestantse gemeente die er in groten getale in kerkt – nog altijd is.
Deze verrijking werd niet onmiddellijk herkend en gewaardeerd door de ambtenaren van monumentenzorg en gemeente. Zij wilden eerst advies van het Rijk en van externe deskundigen en hielden lang staande dat het schervenraam dat moet wijken – restanten van een restauratie uit 1930 – monumentale waarde heeft en eigenlijk behouden zou moeten blijven. In een poging de scherven te lijmen heb ik vrijdag nog met wethouder Daphne Bergman en deze ambtenaren om tafel gezeten, om te benadrukken dat het raam daadwerkelijk een waardevolle en eigentijdse aanwinst is. Die vergunning, zo werd mij toen verzekerd, gaat er komen, waarschijnlijk nog voor de zomer. Maar Marc Mulders wil het eerst zien en dan geloven. Tot die tijd zullen wij hem niet in Gouda zien en daarom toch vooral zelf het verhaal moeten vertellen over de Geest van Erasmus, die van dit glas af spat.
