Prijsband van Amsterdamse Stads-Armenschool

Het fenomeen ‘prijsband’ is vooral bekend van de Latijnse scholen, die hiermee hun beste leerlingen beloonden voor uitmuntende schoolprestaties. Dat ook de Goudse Latijnse School eeuwenlang dergelijke fraai ingebonden en van het stadswapen voorziene boeken uitreikte, werd onlangs uitgelicht naar aanleiding van het opduiken van een fraai exemplaar uit een Franse kasteelbibliotheek. http://www.paulabels.nl/2014/04/gave-goudse-prijsband-uit-franse-kasteelbibliotheek/ Minder bekend is dat eenzelfde mechanisme om leerlingen tot prestaties te stimuleren ook gebruikt werd op het laagste type onderwijs in de vroegmoderne tijd, de zogeheten stads-armenscholen.

Vooral de scholen van dit type uit Amsterdam hebben in de negentiende eeuw Armenprijsband2prijsbanden aan leerlingen uitgereikt. Het meest bekend is in dit verband een boekje met de niets aan onduidelijkheid overlatende titel “Belooning voor vlijt en goed gedrag op de Stads Armen-Scholen te Amsterdam”. Dergelijke boekjes in kwartoformaat werden gedrukt bij de ‘Stads-Drukkerij’ en voorzien van het stadswapen op het titelblad. Op deze titelpagina is geen jaartal te vinden, wat erop duidt dat de boekjes op de plank werden gelegd om voor een langere periode te gebruiken als prijs voor ijverige leerlingen. Net als bij de sjieke prijsbanden, werden ook deze boeken ingebonden in een met gouden kaders voorziene boekband, met op de voor- en achterzijde opnieuw het stadswapen, nu in goudkleur afgedrukt.

armenprijsband

Armenprijsband3Wat betreft de inhoud van de boekjes valt op dat zij veel tekst bevatten. Voor elke dag van het jaar is een pagina gereserveerd,  waarop een gedicht, een gebed of een korte tekst van onder meer van Cats, Franklin, Thomas à Kempis en J. Luiken staat afgedrukt. De leerlingen krijgen daarnaast veel informatie voorgeschoteld over historische gebeurtenissen. Naast al deze tekst bevat het boekje ook voor elke maand een fraai gravure, met thema’s die voor de leerlingen toepasselijk en leerzaam werden geacht. Vooraan in het boekje staat een afbeelding van een kind aan wie een prijs wordt uitgereikt.

De jongst vermelde gebeurtenis in het boekje dateert uit het jaar 1831, zodat aangenomen mag worden dat de hier bedoelde prijsband niet veel later van de snelpersen kwam in de Amsterdamse stadsdrukkerij.

Dit bericht is geplaatst in Nieuws. Bookmark de permalink.

Reacties zijn gesloten.