Noodrem of doorstart naar iets beters? Historisch Centrum Gouda

In de reacties op de campagne #red_het_Goudse_Weeshuis wordt nogal eens gesteld dat ik roeptoet voor de bühne omdat alle ophef mosterd na de maaltijd zou zijn. Het besluit is om Bibliotheek en Archief te verhuizen is immers genomen en de chocoladefabriek is al vol in de verbouwing. Ik zou dan ook alleen maar aan de noodrem trekken, zonder aan te geven welk levensvatbaar alternatief er zou zijn. Daarom lijkt het mij noodzakelijk om op deze plek zo’n alternatief plan te ontvouwen. Daarbij ga ik ervan uit  dat de verhuizing van de Bibliotheek naar de Chocoladefabriek een gegeven is, dat niet meer teruggedraaid kan en hoeft te worden.  Dat geldt niet voor het Streekarchief en de Goudse Librije, hier nadrukkelijk afzonderlijk genoemd, omdat het – hoewel ondergebracht in één gebouw –  twee afzonderlijke entiteiten zijn met elk hun eigen vereisten en mogelijkheden. Zoals het beheer van de Goudse Glazen in andere handen is dan dat van de Sint-Janskerk, zo zijn Archief & Librije ook bij de uitwerking van een nieuw concept te onderscheiden. Onderstaand plan is gelanceerd in een interview in Lokaal Journaal van RadioGouwestad, dat op zaterdag 3 augustus te beluisteren was tussen 17.00 en 18.00 uur en vanaf maandag 5 augustus op uitzending gemist.

http://www.gouwestad.nl/index.php/archief/radio-gemist

Archief & Goudse Librije zouden in mijn concept de ruggengraat kunnen vormen van een nieuw op te zetten Historisch Centrum Gouda. Geschiedenis is – anders dan het uitlenen van boeken door een bibliotheek – een groeimarkt in deze tijd. Onder meer het succes van de cursus Goudologie, de grote interesse in het verleden van de eigen woonomgeving en de groei van de belangstelling voor stadsrondleidingen tonen dit aan. In zo’n Historisch Centrum zou de stad Gouda alle activiteiten op dit gebied kunnen bundelen en professionaliseren, zowel ten behoeve van de inwoners van Gouda als van de vele toeristen die de stad bezoeken (‘stadsmarketing’). Het Weeshuiscomplex zou daarbij een ideaal verzamelpunt en activiteitencentrum kunnen worden voor zaken als de cursus Goudologie, activiteiten van Historische Vereniging die Goude, de archeologische vereniging Golda, de Stichting Open Monumentendag etc. Ook het onderbrengen van de VVV in dit complex zou prima aansluiten bij het karakter van dit Historisch Centrum. De exploitatie van het geheel hoeft geen grote bedragen in personele zin te kosten, zoals de uiterst succesvolle aanpak van de huidige directeur van het Museum Gouda laat zien. Op geen ander terrein dan het historische kan zo’n Historisch Centrum terugvallen op zo’n breed reservoir aan gemotiveerde en deskundige (vijfhonderd gediplomeerde Goudologen!) vrijwilligers.

Het archief heeft binnenkort met het nieuwe  depot aan de Gouwe een riante ‘overloop’ om grote delen van het archief op te slaan en zou met de studiezaal in het Weeshuiscomplex uitstekend kunnen voorzien in een dienstverlening aan geïnteresseerde onderzoekers en belangstellenden. De Utrechtse Archieven hebben op soortgelijke wijze de publieksfaciliteiten in de binnenstad (Paulusabdij) gebracht. De Librije kan, mits op fraaie wijze tentoongesteld, een unieke nieuwe publiekstrekker worden die goed aansluit bij de toeristendrommen die komen voor  de Goudse Glazen. Het College van Librijemeesters en een custos zouden daarvoor weer in ere hersteld moeten worden. In dit kader kan ook gedacht worden aan een koppeling met de Drukkerswerkplaats en een nieuw te ontwikkelen idee om de Goudse relatie met  Coornhert voor het voetlicht te brengen.

Maar dan de hamvraag: hoe financieren we zulke mooie plannen:

• Grootste besparing in materiële zin is het redden en publiek toegankelijk houden van een prachtig monument in het hart van het Goudse cultureel kwartier, inclusief een verantwoord gebruik van de Jeruzalemkapel (die anders geïsoleerd komt te liggen en moeilijk te gebruiken)
• Op de verbouwing van de chocoladefabriek kan fors bespaard worden als het archief er niet komt
• Het Historisch Centrum Gouda versterkt de toeristische belangstelling voor Gouda en genereert inkomst, ook voor winkeliers in het verkommerende Langetiendeweg-Zeugstraatgebied
• Door de herinrichting van een volwaardige VVV-functie met directe koppeling op het aanbod van het Historisch Centrum Gouda kunnen meer inkomsten uit het toerisme gehaald worden die ten goede komen aan de historische binnenstad en het Centrum zelf.
• Verhuur van een deel van het complex aan de Casimirschool, die behoefte heeft aan meer lokalen
• Een horecavoorziening, waarbij aangeknoopt wordt bij de succesvolle exploitatie van de huidige uitbater
• Organisaties die deelnemen in het Centrum dragen financieel bij aan de exploitatie door afdracht van een jaarlijkse bijdrage naar draagkracht
• Inkomsten voor de bezichtiging van en rondleiding in de Librije
• Inkomsten voor stadswandelingen en diverse stadssafari-arrangementen
• Inkomsten uit ‘Historische belevenis-activiteiten” voor kinderen
• Inkomsten voor workshops (Gouda op schrift, etc.) en historische evenementen
• Verkoop van Goudana
• Inkomsten uit kleine concerten op het Weeshuisplein (zoals de Vromannacht)
• Ondersteuning door bedrijfsleven en fondsen lokaal en nationaal (bv Oudemannenhuis, Bernardfonds)
• Verhuur ruimtes
• Samenwerking met museum en Sint-Jan
• Samenwerking met de exploitant van het Stadhuis, die zijn klanten zo ook een andere historische sensatie kan bieden dan alleen een verblijf in een oud stadhuis
• Samenwerking met de Stichting Binnenhavenmuseum, in het bijzonder de ontwikkeling van stadsrondvaarten (zoals in de Binnendieze in Den Bosch)
• Jaarlijkse Weeshuiscollecte (passend bij de sfeer en het verleden  van het pand)

Voorwaarde voor het welslagen van het Historisch Centrum Gouds is wel dat het – zeker in de zomer – zeven dagen per week geopend zal zijn. Ook dat zal de toeristische aantrekkelijkheid van de stad vergroten; meer dan de vestiging van het zoveelste hotel in dit complex.