Na tientallen jaren heeft het Museum Gouda op 16 mei 2013 een omvangrijk restauratieproject afgesloten, waarbij de vijf grote altaarstukken uit de Gasthuiskapel hun oude glans hebben teruggekregen. Al deze stukken zijn vervaardigd in de periode tussen de grote brand van 1552, die de Goudse Sint-Jan bijna volledig in de as legde en 1573, toen het herbouwde kerkgebouw overging in handen van de gereformeerden. Daarmee heeft het museum een voor Holland unieke collectie van religieuze kunst uit eigen stad, die perfect aansluit bij een ander hoogtepunt in de collectie, de kunst uit de katholieke schuilkerken van na de Reformatie.
Met de restauratie van het linker- en rechterpaneel van het Sint-Jozefaltaar van het timmerliedengilde, werd het omvangrijke restauratieproject afgesloten
Ter gelegenheid van de afronding van de restauratie, die zo lang duurde omdat er steeds weer opnieuw naar financiële middelen gezocht moest worden, is een fraaie brochure verschenen. Daarin worden de Goudse altaarstukken belicht vanuit kerkhistorische, kunsthistorische en ambachtelijke invalshoeken. Uit de bijdragen van schrijver dezes, van conservator Hans Vogels en restauratoren Rene Hoppenbrouwers en Bianca van Velzen van het Restauratie-Atelier Limburg in Maastricht, blijkt dat er nog veel te ontdekken is over deze kunstwerken. Zo blijkt de bruine mantel van Maria op het middenpaneel van het grote drieluik dat Dirck Barendsz schilderde voor de Onze Lieve Vrouwe-broederschap, oorspronkelijk helder blauw te zijn geweest en dook op het zijpaneel van het Jozefaltaar bij de restauratie plotseling een ezel uit de duisternis op, die Maria in de nek hijgt. Ook de lotgevallen van de altaarstukken na de verwijdering uit de Sint-Janskerk blijken soms opmerkelijk te zijn. Zo werd het gruwelijke paneel met de onthoofding van Sint-Jacobus in de zeventiende eeuw opgehangen in de schepenkamer, kennelijk ter afschrikking van Goudse criminelen die daar het vonnis van deze rechtbank moesten aanhoren….
Het linkerpaneel van het Jozefaltaar
Rechterpaneel van het Jozefaltaar
