Goudse drukker achter raadselachtig anagram

In het begin van de zeventiende eeuw verschuilden veel schrijvers van politieke strijdschriften, doorgaans aangeduid als pamfletten of pasquilen, zich achter een schuilnaam. Meestal gebeurde dit uit angst voor vervolging door overheden die de inhoud van de geschriften wellicht onwelgevallig zou zijn. In Gouda bestond in die tijd een grote mate van persvrijheid, die terug te voeren was op een zeer libertijns gezind stadsbestuur dat handelde in de geest van Erasmus en Coornhert. Des te vreemder is dan ook, dat uitgerekend in Gouda een pamflet van de drukpers kwam met een van de vreemdste pseudoniemen. De auteur koos niet eenvoudig een schuilnaam, maar een ingewikkeld anagram. Daarmee prikkelde hij de lezer om achter zijn identiteit te komen, waarbij hij hem zelfs enigszins op weg hielp door onder het anagram cryptische aanwijzingen te geven om tot een oplossing te komen.

In het betreffende pamflet, getiteld Proeve des nu onlangs uyt-ghegheven drooms, oft t’samenspraack tusschen den coning van Hispanien ende den Paus van Roomen, keert de schrijver zich tegen vredesonderhandelingen met Spanje. Het anagram dat hij boven dit betoog plaatst en de daarbij gegeven aanwijzingen luiden als volgt:

NISEMVOLBG472HC58A22W

Dezen naam is goedt te lezen, hem wel beziet /
leest zoo rechts, als iet is, niet, niet /
in de plaats der Sijffers moeten zoo-danighe letters staan /
als uyt-wijzende ’t ghetal, in ’t teghen-deel van achter aan.

Volleerde puzzelaars hebben deze code ontcijferd en stellen vast dat het gaat om JACOBUS WILHELMI MIGOEN.  De in Antwerpen geboren Migoen was gedurende de jaren 1607-1609, de tijd waarin dit pamflet verscheen, boekdrukker in Gouda, waar hij een drukkerij had aan Achter de Vismarkt in Gouda, genaamd Inde Ladder Jacobs. In verhuisde in 1609 naar Rotterdam, vermoedelijk om samen te werken met zijn broer Abraham Migoen, die daar ook een drukkerij had. Migoen drukte maar weinig werken in Gouda, maar baarde wel opzien met zijn uitgave van de Korte Onderwijsinge, de beruchte Goudse Catechismus, in 1607.

Het gebeurde in die tijd niet vaak dat en boekdrukker zelf de pen ter hand nam om zich te mengen in een gevoelig publiek debat. Wellicht vreesde Jacob Migoen dat hij als ambachtsman niet serieus genomen werd, en heeft hij zich daarom op deze creatieve wijze verborgen proberen te houden voor zijn lezers.

Dit bericht is geplaatst in Nieuws. Bookmark de permalink.

Reacties zijn gesloten.