Het jaar 2011 is een echt ‘annus horribilis’ geweest voor historici. Naar ik nu pas verneem is op 12 december nóg een historicus van formaat overleden: de kenner bij uitstek van de zestiende-eeuwse Friese archieven, Onno Hellinga. Overlijdensadvertenties van zijn familie in de Leeuwarder Courant maken duidelijk dat hij in het harnas is gestorven: Lêzend yn âlde hânskriften, is [hij] yn syn hûs fersoarn, nog maar 51 jaar oud. Ik heb Onno leren kennen tijdens mijn jarenlange onderzoek naar sporen van de merkwaardige Friese dokter-pastoor-dominee Pibo Ovittius Abbema. Als geen ander wist hij zaken op te diepen uit de meest obscure uithoeken van het archief, waarmee hij mijn legpuzzel verder hielp completeren.
Tijdens de presentatie van mijn biografie van Pibo bij de Fryske Akademy in 
Leeuwarden, in november 2003, wist Onno (op de foto in het midden) echter mij toch nog te verrassen met een kleine nieuwe vondst, waaruit bleek dat mijn Friese held ook nog een tijdlang in Kollum had gewoond. Hij zette daarmee mijn verhaal niet op zijn kop, maar afgaand op de kleine glimlach die hij liet zien schiep hij er een stil genoegen in – hij was geen man van veel woorden – te laten zien wie de echte kenner van de Friese archieven was.
Bij dezelfde gelegenheid zorgde hij er ook op een andere manier voor dat het boek over Pibo niet definitief gesloten kon worden. Met zijn interpretatie van de gebeurtenissen in 1578 en de rol van Pibo en van de grietman van Utingeradeel, Feicke Tetmans, nam hij nadrukkelijk stelling tegen mijn interpretatie, waarmee weer werd aangetoond dat geschiedenis een discussie is zonder eind. (zie onder lezingen)
Het leven van Onno Hellinga kende wel een eind, maar dat kwam helaas veel te ontijdig. De troost, zoals zijn naasten dit hebben geformuleerd in de rouwadvertentie, blijft daarom schraal, hoe fraai ook verwoord: “No makket hysels diel út fan it ferline, dat him syn hiele libben dwaande holden hat”.
Als aandenken aan deze bijzondere archiefman en historicus heeft zijn zus Anneke Hellinga een fraai boekje samengesteld, onder de titel ’t Hat west, it is; it stiet biskreaun. Onno Hellinga 1960-2011. Hierin is naast persoonlijke verhalen ook het volgens collega en vriend Wiebe Bergsma beste artikel van Onno is afgedrukt, over de zestiende-eeuwse Friese grietman Feicke Tetmans uit Oldeboorn. Ook is een publicatielijst van Onno Hellinga opgenomen.
