Notariële akten Oude en Nieuwe Pekela op boekenmarkt Dordrecht

Op de grootste boekenmarkt van West-Nederland, die van Dordrecht, worden elke eerste zondag in juli miljoenen boeken te koop aangeboden. Voor de bibliofiel met een goed ontwikkelde speurzin zijn er in deze massa papier altijd wel pareltjes te ontdekken, reden waarom de echte boekenliefhebbers al voor achten langs de nog in opbouw zijnde kramen struinen. Ook dit keer waren er toch weer interessante boeken op te duikelen. Maar niet alleen boeken:  soms worden er ook andere papieren kleinoden aangeboden.  Ons oog viel dit keer op een grote doos vol achttiende-eeuwse notariële akten uit de Groningse Pekela’s, die voor 10 euro per stuk te koop werden aangeboden. Het bijzondere van deze akten is, dat zij allen voorzien zijn van een fraai zegel met daarop de afbeelding van de kerk van Oude Pekela. Er zijn kritische vragen te stellen bij de verkoop van dergelijke archief-stukken: het zijn unica die eigenlijk in een archief thuishoren en niet in privé-bezit. Dergelijke handel draagt er ook toe bij dat mensen archivalia niet in bewaring geven van archiefdiensten, maar te koop gaan aanbieden. Dat is ook de reden waarom archiefdiensten uit principe niet of nauwelijks bereid zijn geld neer te tellen voor dergelijke stukken. Een dergelijke rigide houding is echter ook niet altijd in het belang van de geschiedschrijving, want daardoor zijn cruciale archiefstukken soms uit beeld van historici geraakt. Wij konden de verleiding dan ook niet weerstaan om zo’n Pekelase notariële akte te kopen, als curiositeit maar ook om Groningse historici te attenderen op het opduiken van deze documenten op de markt. Ons exemplaar betreft twee kunstig met elkaar verbonden akten, die beginnen aldus: “Regnerus Tjaarda de Cock, pastor, de Hr. Rentmr. A.S. Werumeus & Jurjen Koerts, kerkvoogden ter NPeekelAa, betuigen bij deezen dat gecompareert zij de E. Jan Hindrix Wortelboer & gemunieert met procuratie van zijn vrou Geessijn Geerts, bij dezen gezien & geleegen ter O PeekelAa woonagtig & verklarende voor zich & hunne erven in goet gereet gelt ontfangen te hebben  van de E. Lammert Klaaszen & Klaaszijn Klaaszen, ehelieden ter NPeekelAa woonagtig, tweeduizent, schrijve 2000 Carl. gld. zo noch ten laste hadden van hunnen zoon Jan Jans Wortelboer als restant overdragtspenningen eener halve stadtsveenplaats ter OPeekelAa geleegen Noortk. No. 32 & 33 kragt verzeegeling in dato NPee-kelAa den 19. januari 1784“. Alleen al uit genealogisch oogpunt bevatten dergelijke akten dus zeer interessante gegevens, terwijl zij ook voor het in kaart brengen van onroerend goedbezit en het functioneren van het gericht Zuidbroek van belang zijn. Spijtig is dat deze informatie door de verkoop niet alleen buiten beeld van historici raakt, maar ook versnipperd.