Zeventiende Eeuw

CONST-THOONENDE IUWEEL, by de loflijcke stadt Haerlem ten versoecke van Trou moet blijcken, in’t licht gebracht. Waerinne duydelick verclaert ende verthoont wordt alles wat den mensche mach wecken om den armen te troosten ende zijnen naesten by te staen. In twaelf spelen van sinne, soo veel intreden, refereynen ende liedekens, ghestelt in Redenrijck naer de volgende voorgegevene caerte van ’t Speel-korenken [vignet] Tot Zwol, by Zacharias Heyns, drucker des Landschaps van Over-ijssel, 1607. Met privilege, 4o, ongepagineerd [gebonden met]

HAERLEMS JUWEEL tot nut vande oude arme uyt liefden ten thoon ghestelt nae de voorgegevene caerte vant speelcorenken, Tot Zwol, by Zacharias Heyns, 1608, 4o.

(In gave perkamenten band, met titel in schoonschrift op de rug. Verslag van een van de belangrijkste rederijkerswedstrijden in Holland aan het begin van de zeventiende eeuw. De wedstrijd vond plaats van 22 tot 31 oktober 1606, met als aanleiding een loterij voor het nieuwe Oudemannenhuis. Deelgenomen werd door twee kamers uit Leiden (de Hollandse en de Vlaamse) en verder door kamers uit Katwijk aan den Rijn, Schiedam, Hazerswoude, Vlaardingen, Amsterdam (de Brabantse kamer), Noordwijk, Haastrecht, Gouda, Den Haag en Ketel. De wedstrijd was georganiseerd door de oude kamer van Haarlem De Pellicanisten, beter bekend onder haar devies ‘Trou Moet Blijcken’, die evenwel zelf niet aan de wedstrijd deelnam. Dat deed wel de Vlaamse kamer van de stad, De Witte Angieren, zij het buiten mededinging. De bijdragen van de dertien kamers werden een jaar later uitgegeven. Het spel van de Vlaamse rederijkerskamer, Het wit Angierken, verscheen een jaar later. Hiervan ontbreekt in deze band de titelpagina, het blazoen en de uitvouwbare plaat. Ook het hoofdwerk is niet compleet. Het bevat de titelpagina, de twee gravures van de toneelopstelling, acht (van de dertien) afbeeldingen van de blazoenen (Haarlem, Leiden, Katwijk, Vlaardingen, Amsterdam, Noordwijk, Haastrecht en Den Haag), elf (van de dertien) pagina’s met bladmuziek en zeven (van de dertien) uitvouwbare platen (waarvan drie onvolledig) van de intredes van de kamers (Katwijk, Leiden, Amsterdam, Noordwijk, Haastrecht, Gouda en Kethel). Gravure van intrede De Goutblomkens uit Gouda licht beschadigd; blazoen van deze kamer ontbreekt. Voorin een exlibris van F.W. Mouwerling)

FLAVIUS IOSEPHUS, Des hoochberoemden Joodschen histori-schrijvers boecken, te weten van den ouden Joodschen gheschiedenissen twintch: ende een van zijn eyghen leven. Noch van den Joodschen oorloghe ende verwoestinghe der stadt Jerusalem andere seven: Item van de oude afcoemste der Joden twee, gheschreven teghen Apionem Grammaticum: ende ten laetsten noch een van des vernufts conste ende der Machabeer lijden. Daerby ghevoecht zijn Egesippi vijf boecken, oock handelende van de verstooringhe der stadt Jerusalem. Nu eerst in Nederduytsche tale overgeset wt de Hoochduytsche sprake, achtervolgende het exemplaer Conradi Lautenbachs, dewelcke de Griecxsche tale ten naesten wtghedruckt heeft. [DM] Tot Leyden, by Jan Paedts Jacobszoon anno M.DC.VII [1607], fol., [ii] + 686 + [xxx] + 153 + [vii] p.

(Derde en laatste druk zonder platen van de Nederlandse vertaling van de boeken van Flavius Josephus. De Nederlandse vertaling is van de hand van deVoorschotense predikant Everardus Gualtheri Bommelius (Wittius), die ook twee jaar in Gouda werkzaam was. Anders dan in eerdere uitgaven én een andere uitgave uit 1607 wordt zijn naam in deze uitgave niet vermeld).

DIRRICK VOLCHERTS COORNHERT, Van de Leydtsche disputatie warachtich verhael. Roerende de mercktekenen vande Kercke, oock of der Ghereformeerden de ware Kercke sy, dan niet. So die in Aprili 1578 tot Leyden was begonnen tusschen twee Predicanten vande genaemde Gereformeerde Religie tesamen tegen Dirrick Volcherts Coornhert nu eerst in druck gegeven tot waerheyts kennisse door denselven […] Anno Domini 1607 [aan het einde 1608], 113p.

(Een van de openbare disputen tussen Coornhert en twee Delftse predikanten. Drukker en plaats van uitgave onbekend. Boekje in kunst-leren bandje met ingedrukt ornament gebonden. Laatste pagina gehavend met licht tekstverlies. Deze pagina is op vergeeld papier in kopie nog eens extra bijgebonden; pagnia’s aan de randen sleets en deels vochtvlekkerig)

JOHANNES ARNOLDI CORVINUS, Christelicke ende ernstighe vermaninghe tot vrede aen R. Donteclock, over sijne t’samensprekinge van de vertaelde theses ofte disputatie D. Francisci Gomari ende D. Iacobi Arminij, aengaende de goddelijcke predestinatie. Waerinne het verschil datter is tusschen de voornoemde professoren in dit stuck der leere claerlijck wort gheopent ende ontdeckt ende met eenen aenghewesen dat t’ghevoelen D. Arminij met rechtsinnich gevoele der gereformeerder kercken niet en strijdet. Alles tot voorstant der waerheyt ende betrachtinghe van vrede ende eenicheyt in de kercke Godes. In s’Graven-Haghe by Hillebrant Jacobsz. woonende aen de Marckt 1609, 4o, 76 p.

(Knuttel 1642)

[PETRUS BERTIUS, JACOBUS ARMINIUS] Twee disputatien, de eene D. Petri Bertii, van de ketterije Pelagij ende Caelestij. De andere D. Jacobi Arminii, van des menschen vrije-willekeur en hare crachten, in s’Graven-haghe, by Hillebrant Iacobsz, woonende aen de Maeckt. Anno 1609, 4o, 40 p.

(Knuttel 1646)

FRANCISCI GOMARI, Waerschouwinghe over de vermaninghe tot vrede aen R. Donteklock, sonder name des vermaenders, onlancx in drucke uytghegeven, z.pl. [Leiden] z.j. [1609 of 1610], 4o, [ii]+52 p.

(Knuttel 1652? Gerestaureerd en opnieuw ingebonden in kartonnen omslag; voorafgegaan door “Voor-rede aen den christelicken leser”, doch zonder titelpagina)

[JOHANNES CALVIJN?], Tractaet van de gheveynstheyt ofte vermaninghe aen alle Brabantsche, Vlaemsche ende andere Natien die onder den papisten woonachtigh zijn. 3 Regum 18. Hoe lange gaedy op beyde syden manck: Is de Heere God, volght hem: Oft ist Baal, volght dien. [orn.] Tot Delf gedruckt by Ian Andriesz woonende aen ‘t Marcc-velt in ‘t Gulden A..B.C. [1609], 8o, 47 p.

(Knuttel 1681. Tractaat tegen het nicodemisme, gevolgd door nog een ‘Sendt-brieff” van Calvijn. Met kartonnen omslag in rood en bruin. Fraai ornament op titelpagina).

[GUILIELMUS BAUDARTIUS], Morghen-wecker der vrye Nederlantsche Provintien: Ofte een cort verhael van de bloedighe vervolghinghen ende wreetheden door de Spaenjaerden ende haere adherenten in de Nederlanden, gheduerende dese veertich-jarighe troublen ende oorloghen begaen aen vele steden ende ettelijcke duysent particuliere persoonen. Dienende tot een ernstighe wel ghemeynde vermaninghe aen allen dengenen die de regieringhe deser Landen bevolgen is; als oock aen alle liefhebbers der Nederlandtsche vryheyt int particulier, opdat sy goede sorghe draghen dat sy of hare kinderen ende nacomelinghen niet wederom en vervallen in ghelycke elende.[DM] Tot Danswick, by Crijn Vermeulen de Jonge op de leeghe zijde van Schotlandt. Anno 1610, 4o, vi+88 p.

(Knuttel 1731. Titelblad met ooievaar, op één poot staande, met een steen in de andere poot. Waarschuwing om ook na het afsluiten van het Twaalfjarig Bestand waakzaam te blij-ven tegenover de vijand. De auteur verschuilt zich achter de initialen G.W.B..F.V.D., dat is Guilelmus Wilhelmi Baudartii Flius Van Deinse. Zorgvuldig gerestaureerd maar compleet pamflet).

IOHANNES WTTENBOGAERDT, Tractaet van t’ampt ende authoriteyt eener hoogher christelicker overheydt in kerckelicke saecken, ghestelt door Iohannem Wttenbogaerdt, bedienaer des H. Euangelij in s’Graven-Haghe. In s’Graven-Haghe, by Hillebrant Iacobsz, drucker ordinaris der Heeren Staten s’Landts van Hollandt ende West-Vrieslandt, anno 1610, 4o, [xx]+136 p.

(Knuttel 1767; zeer invloedrijke beschouwing over de verhouding kerk-staat)

EEN SEER NOODICH TRACTAET van ’t Recht der Magistraten [of Overheden] over haere Onderdanen. Sonderlinghe in desen tijdt van noode, om soo wel de Magistraten als de Onderdanen van haeren schuldighen plicht te waerschouwen ende vermanen. Wtghegheven by die van Magdeborgh in het jaer 1550 ende in het jaer 1574 oversien ende met vele redenen ende exempelen vermeerdert [titelvignet], t’Amsterdam by Pieter Pietersz. opt Water by den Dam, in den Kerck-bybel, 1611, 4o, 92p.

(Knuttel 1909. Aan de keerzijde van de titel een Clinck-ghedicht, ondertekend door “Dum Maliora Deus”)

CATECHISMUS Romanus ex decreto sacro sancti concilii Tridentini. Iussu Pii V. Pont. Max. editus, Venetii, apud Ioa. de Albertis, 1611, 8o, lxiiii+735p.

(Venetiaanse uitgave van de Latijnstalige catechismus die werd opgesteld door het Concilie van Trente. Met groot aantal kleine gravures van onder meer de apostelen en de sacramenten. Sleetse, gerestaureerde perkamenten band, met vernieuwde leren sluitlinten; op schutbladen deels doorgehaalde en onleesbare eigendomsinschrijvingen en handtekening G. Kasteel; op titelpagina stempel jezuïeten (IHS) en inschrij-ving “Frater Julianus Ordinis Moin Loys(?); achterin inschrijving “Hic liber est R.D. Canonici Petri Angeli de Romanellis Vicarii Abblis”).

[PHILIPS MARNIX, HEER VAN ST.-ALDEGONDE], De Byen-corf der H. Roomscher Kercke. Voorstellende een clare ende grondelijcke wtlegginghe des send-briefs van M. Gentianus Hervet, wtgegeven in Fransoys ende Duyts aen den afgedwaelden van Christen geloove. By den Autheur selve vergroot, ende verrijct, naer den Fransoyschen Byen-corf, ofte Tableau, &c. by hem int licht gebracht, int Jaer 1599, [vignet] T’Amstelredam by Dirck Pietersz, boeck-vercooper opt Water in de Witte Persse, Anno 1611, 8o, [xvi]+524 p.

DE WTLEGGINGE des Byen-corfs der H. Roomscher Kercken [vignet] Ghedruckt Anno 1612, 8o, 24 p. [xii p.]

(Opnieuw gebonden in oude perkamenten bandje. Eigendomskenmerk van D.C. van Neck. Klein scheurtje op de drug is gerepareerd. Gaaf boekblokje. In het boekje zijn aantekeningen gemaakt door Mr. S.I.Z. Wiselius. Deze Samuel Ipersz Wiselius (1769-1845), vurig patriot en bekend geworden als dichter, schrijver, historicus en politiecommissaris, heeft voorin ook een stukje geschreven over de spellingsverschillen tussen dit exemplaar en een vroegere druk. Zeldzaam. STCN kent slechts één locatie).

R[EYNIER] DONTECLOCK, Overlegginghe van de oorsaecken der schadelicker twist in de kercken van Hollant ende West-Vrieslant op-geresen. Ende eerst van de Kerckelicke Ordinantie ofte Regieringhe int ghemeyn. Toe-gheschreven de E.E. Magistraten ende Regierders der Stadt Delff. Met aenwijsinghe van het rechte Remedie, dat tot beslechtinghe van den selven twist selfs naer het oordeel van de Parthie soude dienen ghebruyckt te werden. Tot Delft ghedruckt by Ian Andriessz. boeck-vercooper woonende in ’t Gulden A.B.C. Anno 1612, 40, [ii] + 27 +35 p.

(Knuttel 1948. Exemplaar verwijderd uit bibliotheek VU)

DANIEL TILENUS, Overlegginghe ofte proeve van ’t ghevoelen Jacobi Arminii van de predestinatie, van de ghenade Gods ende van de vryen wille des menschen aen de Staten van Hollant ende West-Vrieslandt van hem verclaert [orn.] Ghedruckt int jaer ons Heeren 1612, 4o, 72p.

(Knuttel 1985. Exemplaar verwijderd uit bibliotheek VU)

DANIEL VET, Schriftelicke Conferentie van de eyntelicke volstandicheydt der heylighen: ghevallen tusschen Daniel Vet, predicker onder de Lutherschen tot Delft, Haghe, etc. Ende twee Litmaten der ghereformeerde kercke Christi tot Delft [orn.] Tot Delf, Ghedruckt by Ian Andriesz. boeck-vercooper aen ’t Marckt-velt in ’t Gulden A.B.C. Anno 1613, 4o, [iv] + 59p.

(Knuttel 2067)

H.I. [FRANCISCUS GOMARUS?], Schermutselinghen van sommighe licht-gewapende cryghsknechten. Dat is. Aenwysinghe van de bedriegelicke ende onbehoorlicke wyse van doen, int verbreyden der gedaerlicker van outs begravener nieuwicheden, ghepleecht by de voorstanders van D. Arminius, Sal. ghed. ende D. Conradus Vorstius. [orn.] Middelburgh, voor Adriaen vanden Vivere, 1613, 4o, [x] + 101p.

(Knuttel 2070; met in de marge talrijke gestempelde handjes).

WAGHEN-PRAETJEN, nopende die hedendaechsche strydige saken, zoo die Religie aengaende als oock eenighe manieren van handelingen by den Contra-Remonstranten ghebruyckt betreffende. Ghehouden tusschen eenen Theologum ende Liefhebber der Waerheijdt. [titelvignet] Gedruct int jaer ons Heeren Anno 1613, 4o, 54p.

(Knuttel 2076; eigendomskenmerk op titelpagina “Wil Jans”)

ARNOLDUS CORNELISZ, Antwoort Lamberti Danei, wijlen Professeur in de Hooghe Schole tot Leyden, op drie voorghestelde Vragen nopende het Ampt der Overheydt inde regeringhe der kercken: wat haer toe-coemt ofte niet toe-coemt. Mitsgaders een cort ende claer bewijs dat de Verkiesinghe ende Afsettinghe der Dienaren des Goddelicken Woorts, der Ouderlingen ende Diaconen niet ens taet by de Borgherlicke Magistraet, maer by de Kercke. Item, sekere Artijckelen van het Seggen ende de Macht der Overheyt inde bedieninghe der Kercke Christi in Hollandt (…) Door Arnoldum Cornelii in zijn leven Dienaer des Goddelicken Woordts tot Delf. Tot Delft Ghedruckt by Ian Andriesz. boeck-vercooper aen ’t Marckt-velt in ’t Gulden ABC Anno 1613, 4o, [ii] + 6p.

(Knuttel 2081; alleen het eerste deel)

COPIE van een zeker voorslach, ghedaen by de Contra-Remonstranten inde by-eenkomste door last van de Hmo Heeren Staten vande ses predikanten, nu lest-leden binnen der stadt Delft om den vrede ende eenigheyt der kercken te treffen. [orn.] Tot Amsterdam by Heyndrick Aertsz. Int jaer ons Heeren Anno 1613, 4o, 16p.

(Knuttel 2060; nadruk van p.1-15 van de Schriftelicke Conferentie)

SCHRIFTELICKE CONFERENTIE, ghehouden tot Delff, den 26en ende 27en Februarii 1613 tusschen ses Kercken-dienaren. Om te beramen eenighe bequaeme middelen waer door de swaricheden voor eenige jaren inde kercken hier te Lande ontstaen op het alder-gevoechelickste af-gedaen ende voort-aen goede vrede ende eenicheyt onde rhouden soude connen werden. [orn.] Tot Delf, Ghedruckt by Ian Andriesz. boeck-vercooper aen ‘t Marckt-veldt in ’t Gulden A.B.C. Anno 1613, 4o, [ii] + 37p.

(Knuttel 2056; geschrift door contra-remonstranten uitgegeven)

[BERNARDUS DWINGLO], Protest des Autheurs vanden Christalijnen Bril, tegens den gepretendeerden Polijst-steen, met ernstighe vermaninghe aenden Polijster om voor den dach te komen en volgens syne aenbiedinghe naer openbaringhe synds naems behoorlyck te verifieren tgeen hy den Autheyr van den Christalijnen Bril te laste leydt. [DM] Tot Rotterdam voor Matijs Bastiaensen, woonende opt Steyger Anno 1614, 40, 28p.

(Knuttel 2123, gedagtekend 8 april 1614)

OOGHEN-TROOST: Dat is, Clare openinge ende grondighe wederlegginghe van het Protest des Christalynen Brillemakers. Ghestelt door den Autheur van den Polijst-steen: ten dienste van alle swacke ooghen, dewelcke misschien door ’t selvighe souden moghen gheswackt zijn gheweest [orn.] t’Amstelredam, by Pieter Pietersz. boeckvercooper op’t Water by den Dam, inden vergulden Kerck-Bybel, 1614, 4o, 36p.

(Knuttel 2124; gedagtekend 26 juni 1614)

[JACOBUS TAURINUS], Weegh-schael, om in alle billickheydt recht te over-weghen de oratie vanden Eedlen Hoochgeleerden, Wijsen, Voorsienighen Heere, Mijn Heere Dudley Carleton, Ambassadeur van den Doorluchtighsten Coningh van Groot Brittannien: onlanghs ghedaen inde Vergaderinghe der Edele Hoogh-Moghende Heeren Staten Generael; Ghemaeckt tot grondighe Aenwijsinghe vanden waren Oorspronck etc. der huydendaechsche Oneenicheyden inde Kercke ende Politie: ende Verdedinghe der ghener die daer in onschuldich sijn [orn.] Ghedruckt in ’t iaer 1617, 4o, 71p.

(Knuttel 2366)

[NICOLAES GREVINCHOVEN], Naem-scherm der Remonstranten teghen de naemschendelycke calumnien, uytghestroyt by den Hove Provinciael in Hollant door ’t uytgeven van het Lasterschrift Henrici Slatii, by hem in syne ghevanckenisse ghestelt ende gheintituleert Claer vertooch, mitsgaders de twee brieven van Ian Blansaert [orn.], Gedruckt buyten s Graven-Haghe. Sonder Previlegie van de Staten Generael. Anoo 1623, 4o, [ii] + 46p.

(Knuttel 3478; naam auteur in eigentijds handschrift op titelpagina vermeld)

(Convoluut met dertien pamfletten van remonstranten en contraremonstranten over de jaren 1612-1623; ingebonden in nieuw perkament met op het zwarte titelschildje “Pamfletten I” ).

CONRADUS VORSTIUS, Oratie tot verantwoordinghe. Ghedaen in de volle vergaderinghe der Edele seer Vermoghende Heeren mijn Heeren de Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, in s’Graven-Haghe den 22en martij stilo novo. [orn.] In s’Graven-Haghe by Hillebrant Jacobssz, ordinaris drucker der Heeren Staten s’Lants van Hollant ende West-Vrieslant, anno 1612, 4o, [i] + 75 p.

(Knuttel 1970. Uit het voorbericht blijkt dat deze oratie door Vorstius, hoogleraar theologie in Steinfurt en de beoogd opvolger van Arminius in Leiden, in het Hoogduits is gesteld en uitgesproken. De tekst is op verzoek van de Staten vertaald in het Latijn en het Hollands)

VERCLARINGE van de heeren burgermeesteren, raden ende vroedtschappen der steden van Amstelredam, Enckhuysen, Edam ende Purmereynde (…). [orn.] Tot Amsterdam by Marten Jansz. Brant, boeck-vercooper op ‘t Water op den hoeck van de vrouwe-steegh in de Gereformeerde Catechismus, anno1617, 4o, 16 p.

REQUESTE van de dolerende kercke van Haerlem aen de E.E. magistraet derselver stadt (…). [orn.] t’Amsterdam by Marten Jansz. Brandt, boeckverkooper op ‘t Water in de Ghereformeerde Catechismus, anno 1617, 4o, 15 p.

[JACOBUS TAURINUS], Corte ende naecte ondeckinghe van den luegen-geest, onlangx verschenen in de uytgegevene antwoordt tot wederlegginghe van het discours over de Amsterdamsche beroerten. [orn.] Ghedruckt in’t jaer ons Heeren anno 1617, 4o, 35 p.

[JACOBUS TAURINUS], In-houdt van eenighe brieven, aengaende de beroerten binnen Amsterdam onlangs voor-gevallen. Met een discours aen alle goede patriotten ende liefhebbers des vader-landts. [orn.] Ghedruckt in ‘t jaer 1617, 4o, 27 p.

VERCLARINGHE van de Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, waerby hare Mo. Ed. int kort verthoonen, die oprechte goede meeninghe die sy altijdts ghehadt hebben, ende noch hebben, omme neffens die vrijheyden ende rechten der Landen ende Steden van Hollandt ende West-Vrieslandt, die ware christelijcke ghereformeerde religie in suyverheydt te houden (…) [orn.] In s’Graven-Haghe by Hillebrant Iacobssen, ordinaris ende gheswooren drucker van de Ed. Mo. Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. Anno 1617, 4o, 20 p.

(Modern convoluut met zes pamfletten uit 1617. Knuttel 1970, 2357, 2395, 2387, 2383 en 2354).

ADRIAEN SMOUT, Toetse van sekere antwoorde ende bericht, in december 1611 uytgekomen, met desen titel: Conradi Vorstij S. Theologiae Doctoris teghen-bericht, op sekere artikelen onlangs by openbaren druck onder de ghemeyne man tot zijner grooter beswaernisse ghestroyt. Ghedruckt int jaer onses Heeren 1612, 4o, [x]+231p.

SEBASTIANUS CASTELLIO, Dialogi IV. De praedestinatione, de electione, de libero arbitrio, de fide. Ejusdem opuscula quaedam lectu dignissima. Quibus alia non nulla accessere, partim hactenus nunquam edita. Quorum omnium inscriptions versa pagella ostendet. Goudae, typis Caspari Tournaei. Anno 1613. Prostant apud Andream Burier, 8o, [xxviii]+443.

ANNOTATIONES Sebastiani Castellionis, quibus materia electionis & praedestinationis amplius illustratur [dm Jasper Tournay] Anno 1613, 8o, 30+30p.

TRACTATUS de iustificatione (…) [orn.] Anno 1613, 8o, 89p.

(Werkjes van Castellio met drie afzonderlijke titelpagina’s; herbonden in bruin leer uit 18^de eeuw, kort afgesneden; met rood tekstschildje op de rug met de tekst “Castellionis Dialigi IV”; dezelfde tekst is ook met pen geschreven op de ‘buik’ van het boekje. Titelpagina aan rechter-zijde afgesneden, zonder tekstverlies. Rug kwetsbaar. Bladen Oo5 en Oo6 uit eerste werk verkeerd gebonden, voorin, met plaatje van het enten van een boom).

ROBERTUS BELLARMINUS, De scriptoribus ecclesiasticis. Liber unus. [dm] Coloniae Agrippinae, sumptibus Bernardi Gualtheri 1613, 8o, [xxiii] + 448 + [xix] p.

(Perkamenten band; ingebonden met stroken 13de-eeuws manuscript)

[JOHANNES WTENBOGAERT], Naerder-bericht ende openinge vande proceduren by den kercken-dienaren Remonstranten ghehouden inde teghenwoordighe Verschillen. Dienende tot nodighe Verantwoordinge op de Beschuldigingen vervat inde Remonstrantie tegens hun overghegeven, ghedruckt int 13. ende eenige volgende bladeren vande schriftelicke Conferentie […] [orn.] In s’Graven-hage by Hillebrandt Jacobsz, wonende aende Marckt. Anno 1612, 4o, [viii] + 116 p.

(Knuttel 1949; eigenaarsstempel S.J. Robitsch ‘s-Gravenhage)

[BERNARDUS DWINGLO], Christalijnen Bril, tot versterckinge van t’schmerende ghesicht der eenvoudighen die inde huydens-daechsche verschillen der Religie met onverstant yveren; waerdoor sy claerlick aenschouwen moghen het weder-schriftelijcke en Landt-verderffelijcke ghevoelen Adriani Smoutii, en sijner Mede-standeren, van datmen de Voor-standers en Drijvers der vijf articulen, midtsgaders die de selfde oordeelen met de Waerheyt des Christelicken Gheloofs, en salicheyt der Zielen wel te connen bestaen, behoort na de Wet Mosis met de doot te straffen [orn.] Ghedruckt, anno 1613 [achterin: Ter Goude by Iasper Tournay. Anno 1613], 4o, 132p.

(Knuttel 2075)

POLYST-STEEN tot weghneminghe van de vuyle vlecken des Cristalijnen Brils, die door dese onreynicheyt sijn Meester so heeft bedrogen, dat hydaer door alles wat Schriftuerlijck was voor onschriftmatich, wat Land-bevorderlijck was voor Land-verderffelijck heeft aenghezien. Hier is noch by-ghevoeght een korte wederlegginghe van de Voor-reden gestelt voor het gepretendeerde boeck Castellij, geintituleert Korte ende duydelicke wederlegginghe. Van ‘tgeen door Meester Iohan Calvijn, tot beweringhe van de macht der Overheyt, int straffen der Ketteren, by-ghebracht wert, etc. [gravure met bril en po-lijststenen], Ghedruckt int jaer anno 1614, 4o, [ii] + 68 + [ii] p.

(Knuttel 2122)

[JOHANNES WTENBOGAERT], Warachtich ende volkomen verhael, van de solemniteyten ende cerimonien ghepleecht in s’Graven-Haghe, als sijn Princel. Ex.tie van weghen sijne Mat. van Groot-Brittannien vereert wierdt mette Conincklijcke Ordre vande Garter of Coussebandt vanEngelandt: vervatende alle d’authentijcke stucken, mitsgaders d’Oratie ofte Predicatie ten selven tijde op dese Ceremonie gedaen [gravure met wapen van Oranje, omgeven door de band van de orde van de kouseband] In s’Graven-Haghe by Hillebrant Jacobssz. Ordinaris Drucker vande Ho.Mo. Heeren Staten Generael. Anno 1613, 4o, [iv] + 23 p.

(Knuttel 2044)

[JOHANNES WTENBOGAERT], Brief D. Sibrandi Lubberti, professors tot Franiker; gheschreven aenden Eerweerdichsten Aertsbisschop van Cantelberch, Primat van Enghelandt etc. ghestelt voor seecker syn Boeck tegen D. Conradum Vorstium. Met seeckere extracten uyt andere Sibrandi Boecken ghetogen: daer achter-aen ghestelt ende aenwijsinge van de plaetsen, daer op de Hoochgeleerde Heer Hugo de Groot, Advocaet-fiscael vanden Lande van Hollant etc. in sijn Boeck ghenaemt Der Heeren Staten etc. Godts-diensticheyt gheantwoort heeft. Wt het Latyn int Duytsch ghetrouwelijck overgheset [orn.], Tot Delf, by Bruyn Harmanssz. Schinckel woonende aen de Voorstraet inde Ghecroonde B. Anno 1613, 4o, [ii] +26 p.

(Knuttel 2066)

[BERNARDUS DWINGLO], Monster vande leere der Amsterdamsche predicanten over de voornaemste poincten die huydendaechs ghedisputeert werden tusschen tusschen de Oude Recht-gesinde diemen Remonstranten ende de Nieuw-ghesinde, diemen Contra-Remonstranten noemt. Vervaet in CLXXIX Articulen. Ende ghetrocken wt hare ende bysonder wt Iacobi Triglandii Schriften teghen den Eerw. Ioannem Wtenbogaert Oude ende ghetrouwe dienaer Iseu Christi in s’Gravenhage, den onpartydighen tot een proeve voorghestelt. Waer by noch sijn gevoecht eenige andere nieuwicheden Festi Hommii ende Ioannis Polyandri. Mede ghetrocken uyt hare Schriften. Ten dienste van Maerten Jansz. Brandt, boeckvercoper tot Amsterdam om by hem behandicht te werden aen den Autheur vande mancke ende twistrockende Staet der voor-naemste Questien etc. onlangs voor hem ghedruckt. Gedruckt voor Ian Paedts Iacobsz. Boeckdrucker op de Bredestraet tot Leyden Anno 1616, 4o, 52 p.

(Knuttel 2293)

COPIE VANT KLAER VERTOOGH: gheschreven, ende onderteyckent by de eygene handt van Henricus Slatius, in sijn gevangenisse in ‘s-Graven-Haghe: mitsgaders Van twee Brieven, gheschreven ende onderteyckent by de eygene handt van Ian Blansaert, in sijn gevangenisse in ‘s-Graven-Haghe. Waer van d’Originele gheschriften berusten onder den Raedt Provinciael van Hollandt [vignet], In ‘s-Graven-Haghe, by de Weduwe ende Erfgenamen van wijlen Hillebrant Iacobssz van Wouw, Ordinaris Druckers vande Ed: Mo: Heeren van Hollandt ende West-Vrieslandt. Anno 1623, 4o, [ii] + 96 p.

(Knuttel 3475)

SENTENTIE by Schepenen ende Mannen van Schielandt gearresteert jegens Claes Michielsz Bontenbal, gewesen Secretaris van Sevenhuysen, over de grouwelijcke Conspiratie jegens den Persoon vanden doorluchtighen Vorst, den Heere Prince van Oragnien, mitsgaders den welstandt van ’t Landt. Ghepronuncieert ende gheexecuteert in Rotterdam den iii. iulij, Anno 1623 [vignet met wapen van Rotterdam], Tot Rotterdam by Jan van Waesberghe aende Merct inde Fame 1623, 4o, 12 p.

(Knuttel 3461)

SENTENTIEN by Schepenen der Stadt Leyden ghearresteert jeghens Ian Pietersz. Lijndraeyer, Samuel de Plecker ende Gerrit Cornelisz. Cleermaecker, over de grouwelicke ende moordadige conspiratie jegens den persoon van den Doorluchtigen ende Hoochgeboren Vorst den Heere Prince van Orangien, etc. mitsgaders tegens den welstant van ’t Landt. Gepronuncieert ende geexcuseert binnen Leyden, den xxien Iunij 1623 [vignet met wapen van Leiden] Gedruckt tot Leyden by Jan Claesz. van Dorp inde Vergulde Son. Anno 1623, 4o, 16 p.

(Knuttel 3460)

SENTENTIEN: by den Hove van Hollant ghearresteert jegens Reynier van Oldenbarnevelt, Heere van Groenevelt: David Coorenwinder, gewesene Secretaris van Berckel: Adriaen Adrieanssz van Dijck, gewesene Secretaris van Bleyswijck, over haerluyder grouwelijcke ende moordadige Conspiratie jegens den Persoon vanden Doorluchtigen ende Hoogh-gebooren Vorst, den Heere Prince van Oragnien, etc. mitsgaders tegens den welstandt van ’t Landt. Ghepronuncieert ende gheexcuteert in ’s Graven-Haghe, den 29. Martij 1623 [vignet Hollandse Leeuw in de tuin] In ’s Graven-Haghe, by de Weduwe ende Erfgenamen van wijlen Hillebrant Iacobssz van Wouw, Ordinaris Druckers vande Ed: Mo: Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. Anno 1623, 4o, 28 p.

(Knuttel 3450)

SENTENTIEN: by den Hove van Hollant ghearresteert jegens Henricus Slatius, ghewesene predicant tot Bleyswijck, Jan Blansaert, Abraham Blansaert ende Willem Parthy, over haerluyder grouwelijcke ende moordadige Conspiratie jegens den Persoon vanden Doorluchtigen ende Hoogh-gebooren Vorst, den Heere Prince van Oragnien, etc. mitsgaders tegens den welstandt van ’t Landt. Ghepronuncieert ende gheexcuteert in ’s Graven-Haghe, den vijfden May 1623 [vignet Hollandse Leeuw in de tuin] In ’s Graven-Haghe, by de Weduwe ende Erfgenamen van wijlen Hillebrant Iacobssz van Wouw, Ordinaris Druckers vande Ed: Mo: Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt. Anno 1623, 4o, 40 p.

(Knuttel 3453)

(Convoluut met elf pamfletten van remonstranten en contraremonstranten uit de jaren 1612-1623; ingebonden in nieuw perkament met op het zwarte titelschildje “Pamfletten II”. )

IOANNIS WTENBOGAERT, Oprecht ende noodt-wendigh bericht op een bitter Schrift nu versch t’Enckhuysen uytghegheven, metten Titul van Maerder Advis over de Conferentie tot Delf &c. [DM] In ‘s-Graven-haghe, ghedruckt by Hillebrandt Iacobsz. woonende op de Marckt. Anno 1615, 4o, 71p.

(Knuttel 2190; in groen linnen bandje met titelopdruk op de rug; afgeschreven exemplaar uit gemeentearchief Delft met bibliotheekstempel op titelpagina; op Franse pagina bibliotheekstempel stadsbibliotheek Dordrecht).

[V. VAN DRIELENBURCH], Calendier ofte Almanach, waerinne men kort, klaer ende waerschijnlijck opspeuren, naspeuren ende sien kan de Apocalyptische beeste ende de Babylonsche Hoere daer op sittende. Mitsgaders die ghene die d’selve figuerlijcker wyse in de seven vrye Nederlandtsche Provincien ghescheyden vande thien overheerde Provincien representeren. Ghepractiseert door seeckeren Sterckijcker. Met een wonderlijcke nieuwe Practica en noch wat wonders wat nieuws [vignet], z.pl., (“Beschreven door de Penne des Schryvers”), z.j. (achterin: “Gheschreven in Martio, doe de Sonne in ’t teycken des Hoofts quam 1617”) [1617], 4o, 14p.

(Knuttel 2475. Heftig contra-remonstrants pamflet, geschreven tegen Van Oldenbarnevelt, Wtenbogaert en Ledenbergh. Zeldzaam. Met achttiende-eeuws voorblad; titelpagina beschadigd, rafelig).

EDUARDUS POPPIUS, De enge poorte ofte predicatien over eenighe voortreffelijcke texten ofte spreucken der heyligher Schrifture (…) [orn.], Ghedruckt ter Goude by Jasper Tournay voor Andries Burier, boeck-vercooper Anno 1616, 4o, [xxiii] + 538 + [vi] p.

EDUARDUS POPPIUS, Aenhanghsel van de Enge Poort, vervatende een verclaringhe over de woorden des apostels Pauli 1. Cor. 16. 23 [orn.], Tot Enghuysen by Deodatus Waermondt anno 1624, 4o, 82p.

(Populair prekenboek van de Goudse remonstrantse voorman Poppius, gedrukt bij Jasper Tournay, Hollands belangrijkste drukker van vrijzinnige geschriften. Met supplement uit 1624, kort na het overlijden van Poppius in gevangenschap op slot Loevestijn. Origineel perkamenten band, vlekkerig op achterzijde).

[BERNARDUS DWINGLOO of JOHANNES ARNOLDUS RAVENS?], Verantwoordinge tegens de hevige predicatie Festi Hommii, gedaen in de Ste Pieters Kercke tot Leyden den xvj. Octobris deses jaers 1616. Daerinne claerlijck bewesen word, hoe deselve Festus hem gheenssins en heeft gesuyvert, noch verontschuldicht van, van de seltsame dolingen, hem aengewesen in ’t Munster van de leere der Amsterdamsche predicanten (…). Ghedruckt ter Goude, by Jasper Tournay, voor Andries Burier. 1616, 4to [DM] 39p.

(Knuttel 2294; Remonstrants pamflet. Eenvoudige papieren omslag. Fraai drukkersmerk van Tournay met Vrouwe Fortuna en een randschrift “Spero fortunae regressum” (Ik hoop dat het geluk terugkeert).

[Fragment] GUILLAUM BAUDART, Les Guerres de Nassau. Descriptes par Guillaume Baudart de Deinse. Pourtraits en taille douce, Et Descriptions des Sieges, Batailles, rencontres & autres choses advenues durant les Guerres des Pays bas, sous le Commandement des Estats Generaux des Provinces Unies, & la conduite des Princes Guillaume Prince d’Orange & Maurice de Nassau son fils. A Amsterdam, chez Michel Colin, Marchant Libraire sur l’Eau, au livre demestique. 1616, [band met eerste deel] Oblong klein folio.

(Fragment van de rijk geïllustreerde geschiedenis van de Nederlandse Opstand, geschreven door de Zutphense predikant Willem Baudartius. Het volledige werk zou (8), 466 pp moeten bevatten, doch de meeste prenten (met tekst op achterzijde) voor losse verkoop verwijderd. Eigenaarsinschrijving “Mr. Secus”. Wel aanwezig in originele perkamenten band (met zes ribben, resten van sluitlinten, rug onderaan licht beschadigd) zijn 93 bladen (186 pp.), waaronder de titelpagina, het privilege, de opdracht, bericht aan de lezer, titelgravure met rijk gegraveerde allegorische figuren, 11 (van 23) pagina-grote portretten (Margaretha van Oostenrijk, Alva, Egmont en Horne (dubbelportret), Willem van Nassau, Requesens, Joannes Austriacus, Matthias, Alexander Farnese [Parma], Franciscus Valesius, electbisschop Gebhardus en Adolph von Neuenahr). Verder slechts één (aanslag op Willem van Oranje) van de 255 pagina-grote gravures met plattegronden, veldslagen en landschappen. Los ingevoegd is p. 465-466 met een ingekleurde prent van de “Heer-lijcke begrawinge des Princen van Orangen binnen Delft” (1584). Het betreft de Franstalige uitgave van de in 1615 bij dezelfde drukker verschenen “Afbeeldinghe, ende Beschrijvinghe van alle de Veld-slagen, Belegeringen ende and’re notable geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden, Gedurende d’oorloghe teghens den Coningh van Spaengien”).

PUBLICATIE ENDE INTERDICTIE van de E. Magistraet der stadt Utrecht tegens deghenen die, onder decksel van de gereformeerde religie, in de christelijcke gemeynte ende republijcke derselver stadt poogen scheuringe ende onrust aen te rechten. [orn.] T’Utrecht by Salomon de Roy, ordinaris drucker der E. Mog. Heeren Staten Slandts van Utrecht, 1617, 4o, 8 p.

(Knuttel 2389. Titelblad met stadswapen. In zeventiende-eeuws handschrift is hierbij geschreven “galch ende ratt, welcke is hett rechte middel dat sij van hett pauszdom ontleent hebben dewijle sij eerst hett goet, daerna hett bloet soeken”. Met kleine tekeningen van een galg en een rad. Pamflet aan de rechterzijde scherp afgesneden).

DEN ARMINIAENSCHEN DRECK-WAGHEN. Gheheel naer het leven afghebeelt ghelijck de letters binnen uytwijsen sullen [afbeelding] Ghedruckt tot Amsterdam op de Beurs,1618,4o, 7p.

(Knuttel 2772. Grote gravure op titelblad; watervlekkerig; rechterrand rafelig. Titelpagina met smalle marges).

WONDERLIJCKEN DROOM vande School-houdinghe van Mr. Ian van Olden-barnevelt, Met de verclaringhe van dien. [prent] Wij leeren lustich voort, en dat om aen te vanghen de reys na Spangien toe, daer na wy seer verlanghen, 4o, z.pl., z.j. 1618],15p.

(Knuttel 2777. Titelblad met grote gravure. Vervolg op voorgaand pamflet. Papieren omslag; rechts kort afgesneden, licht vuile titelpagina met licht verlies van titelprent. Tekstpagina’s watervlekkerig Met ex-libris P.A. Pijnappel en stempel ‘afgeschreven).

DE ARMINIAENSCHE VAERT naer Spaegnien [prent] Wij spoeden lustich voort, het is wel voor de wint, [maer ’t is al heel verbrot, indienmen ons hier vindt], 4o, z.pl., z.j. [1618],15p.

(Knuttel 2779. Titelblad met grote gravure. Watervlekkerig; kort afgesneden titelpagina met licht verlies van titelprent aan rechterzijde; ook laatste regel door slijtage rafelig en slecht leesbaar].

[J. TAURINUS], Reuck-appel, af-ghevende den lieffelijcken geur van de daden des Doorluchtighen ende Hoogh-ghebooren vorsts, den Prince van Orangien (…) Teghen de quade lucht, onlanghs by een on-ervaren wey-man veroorsaeckt (…). Vervattende onder anderen t’gheen onlanghs is ghepasseert binnen Oudewater. Gestelt door een lief-hebber der Neder-Landtsche vriiheydt. [orn.] Ghedruckt te Philadelphi, 1618, 4o, 88 p.

(Knuttel 2562. Gemarmerd papieren omslag).

EEDT vande Schutterije der Stadt Leyden ghedaen inden Iare 1618, 4o, oorspronkelijk één blad].

(Knuttel 2576; ondertekend door I. van Swanenburch op 15 februari 1618; met stadswapen; afgesneden en overdwars in twee delen ingebonden)

AFLESINGHE opten vijfden Aprilis anno sestien-hondert ende achthien van ’t Raethuys der stadt Leyden voor den volcke ghedaen. Gedruct naer t’autentijcque Extract daer van ter Secretarije der voorsz. Stede uytgegeven, [1618], 4o, 8p.

(Knuttel 2577; met ornament en randversiering; titelpagina met exlibrisstempel L. Knappert).

CORT ende metter haest by een gestelde discours op den nieuwen noyt voor desen ghepracktiseerden Eedt, by den Heeren Burghemeesters der Stadt Leyden hare Schutters afgevoordert […] [DM] Ghedruckt int Jaer 1618, 4o, 12p.

(Knuttel 2579; met titelvignet)

CORT VERHAEL Vande Ontschutteringe gedaen aen eenige vrome ende gequalificeerde Borgers binnen de Stadt Leyden ende vande Proceduren aen sommighe vande Ontschutterde aenghestelt. Ghelijck hetselve, by maniere van Remonstrantie, aende Ed. Mog. Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslant, in derselver vergaderinge is gepresenteert gheweest […] Dienende tot Iustificatie vande selve Schutters […] Waer by oock is ghevoecht een kleyn verhael van sommighe insolentien, by de Waertgelders aldaer ghepleeght [wapen Hollandse Leeuw] Ghedruckt by ‘trechte voorstant van Oragnien tot teghenstant van Spangnien, Ao. 1618, 4o, viii+36p.

(Knuttel 2580; met op titelpagina de Hollandse leeuw en het randschrift “Den leeu los synde wil geen halsbant dragen”).

COURANTE der Stadt Leyden, Also vande Publicatie ende verkiesinge des Raedts aldaer geschiedt. Met de Namen der afgesette Burghermeesteren, Schepenen, ende Vroetschappen. Met het gheen dat dese daghen alhier ghepasseert is [wapen Prins Maurits], 4o, 8p.

(Knuttel 2700)

(Convoluut met Leidse pampletten over waardgelders, schutterij en wetsverzetting in Leiden in 1618; bijeengebonden in kartonnen kaft met gemarmerd papier; uitstekende conditie; uit blibliotheek kerkhistoricus L. Knappert).

JOHAN VAN OLDENBARNEVELT, Remonstrantie aen de Hooge ende Moghende Heeren Staten van de Landen van Hollandt ende West-Vrieslandt van Heer Iohan van Oldenbarnevelt, ridder, advocaet van den selven Lande, in s’Graven-Haghe, by Hillebrant Iacobssz, ordinaris ende ghesworen drucker van de Hooge ende Moghende Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, anno 1618, 4o, 80 p.

(Knuttel 2624)

[CORNELIS VAN DER MYLE], Ontdeckinge van de valsche Spaensche jesuijtische practijcke, ghebruyckt jeghens eenighe van de beste patriotten ende ghetrouste dienaren van ‘t Landt, by de autheurs van twee fameuse ende seditieuse libellen, het een geintituleert: Noodtwendigh ende levendigh discours etc., het ander: Practijcke van den Spaenschen Raedt etc. Inghestelt by een liefhebber van de waerheydt ende van het vaderlandt, in s’Graven-Haghe, by Hillebrant Jacobssen, woonende aen de Marckt, anno 1618, 4o, 34 p.

(Knuttel 2632)

FRANCHOYS VAN AERSSENS, Noodighe remonstrantie aen de Doorluchtighe, Hooghe ende Mogende Heeren, Mijn Heeren die Staten Generael der Vereenichde Nederlanden (…) Overghegheven ter vergaderinghe van de (…) Staten Generael (…) opten 30. mey anno 1618, door den Heere ambassadeur Franchoys van Aerssens. Ghedruckt voor N.N. uwen ootmoedighen dienaer, anno 1618, 4o, 32 p.

(Knuttel 2638)

CORNELIS VAN DER MYLE, Vertoogh aen de Hooge Mogende Heeren mijne Heeren die Staten Generael der Vereenighde Nederlanden by den Heere van der Mijle overghegheven teghen seecker fameus libel, hare Ho. Mog. gepresenteert onder den naem van Remonstrantie, wesende onderteyckent Franchoys van Aerssen. In s’Graven-Haghe, by Hillebrant Iacobsz, woonende aen de Marckt, anno 1618, 4o, 38 p.

(Knuttel 2642)

CORNELIS VAN DER MYLE, Corte antwoort aen de Doorluchtichste, Hoogh-Mogende Heeren de Staten Generael, overgegeven by d’Heer van Sommelsdiick tegens seker vertooch, geadvoveert ende getekent Cornelis van der Myle. In ‘s Gravenhage, by Aert Meurs, boeckverkoper in de Papestraet in den Bybel 1618, 4o, 16 p.

(Knuttel 2643)

[FRANCHOYS VAN AERSSENS], Naerder vertooch aen de Hoogh-Mogende Heeren Staten Generael, overghegheven door den Heere van der Myle. Ende antwoort aen deselve Hoogh-Mogende Heeren Staten Generael, overghegheven by d’Heer van Sommelsdiick. In augusto in s’Graven-Haghe 1618, 4o, 14 p.

(Knuttel 2648)

[JOHANNES LYDIUS], Historisch verhael van de voorneemste swaricheden, verschillen en procedeuren, sowel in kerckelijcke als politijcke saken, dry jaren herwaerts voorghevallen binnen de stadt Oudewater. Wtghgheven by de kerckeraet aldaer ende eenighe van de magistraten. [orn.] T’Amsterdam, by Jan Evertsz. Cloppenburgh, boeckvercooper opt water in de Vergulde Bybel, 1618, 4o, 81 p.

(Knuttel 2567; gemarmerd papieren omslag. Vignet op titelpagina. Titelpagina en eerste pagina iets rafelig).

[JOHANNES WTENBOGAERT], Den eenigen ende rechten waerom van de uytvoeringhe der Remonstrantsche leeraers uyt de Gheunieerde Provintien tot onderrichtinghe van de eenvoudighe christenen ende goede patriotten des Landts, [Orn.], z.pl., Anno 1619, 4o, 8p.

(Kuttel 2962)

[D. SAPMA], Leugen-strick, ofte praetjen van de onderteijkeninghe tot Waelwijck, kortelijck wederleydt tot verantwoordinghe vande uytghesettede predikanten aldaer ende waerschouwinghe van de andere diemen noch looflijck daer door soeckt te verstricken, [Orn.], z.pl., Ghedruckt in ’t jaer ons Heeren anno 1619 met onversochte privilegie, 4o, 10p.

(Knuttel 2964. Verweerschrift tegen gerucht dat remonstrantse ballingen de bisschop van Den Bosch schriftelijk beloofd hadden af te zien van kerkelijke bediening).

[EDUARD POPPIUS], Christelicke vermaninghe vande ghetrouwe herders (teghenwoordigh uytlandich sijnde) aen haer bedruckte Gemeente [DM] Ghedruckt int jaer ons Heeren Jesu Christi: duysent ses hondert en neghenthien [1619] 20p.

(Knuttel 2969; ondertekend “In Waelwijck desen 31. July 1619”).

[EDUARDUS POPPIUS], Ghebedt der verdruckte ende bedroefde Ghemeente Jesu Christi inde Vereeninchde Nederlanden ende voornemelijck inde Provincien van Hollant tot Godt ende den Vader Iesu Christi [DM] Ghedruckt in ’t jaer 1619,19p.

(Knuttel 2974)

[EDUARDUS POPPIUS], Ontdeckinghe van den oproerighen gheest der Contra-Remonstrantsghesinde binnen der stede van Oudewater. Vervarende een cort ende waerachtigh verhael van ‘tghene binnen der stede voorsz. ghepasseert is, voornementlijck binnen de tijdt van ontrent een jaer herwaerts in de vergaderinge van de Mogende Edele Heeren Staten van Hollandt ende Westfrieslandt eerst by monde ghedaen ende daerna schriftelijck overgelevert op den xxii-en januarij deses jaers 1618. Van verscheyden Vroedtschappen der voorsz. stede daertoe by hare Mogh. Ed. specialijck ontboden ende gelastet zijnde. Met Voor-reden ende Na-reden tot dienste des lesers daer by ghevoeght. [DM] Ghedruckt inden jare 1618, 40p.

(Knuttel 2565)

[EDUARDUS POPPIUS], Troosteliick nieuwe-jaer, den Christelijcken Gemeynten der Remonstranten die inde Vereenichde Neder-Landen vervolghinghe lijden, toeghesonden vanweghen hare Herders ende Leeraers om voorstant van waerheyt ende van vryheyt der conscientie in ballinghschap verdreven zijnde [DM] Ghedruckt in ‘t jaer 1620, 32p.

(Knuttel 3073)

[EDUARDUS POPPIUS], Antwoordt op de malitieuse calumnie der Contra-Remonstranten in de Vereenighde Nederlanden. Daermede sy oorsake nemende soo uyt verscheyden andere ongefundeerde redenen die sy voorwenden, als oock uyt de schandelijcke afval Petri Bertii, de remonstrantsche predikanten om voorstandt vande Evangelische waerheyt ende vryheydt der conscientie ghebannen zijnde, valschelijck beschuldighen dat sy papisten zijn, ofte na ’t Pausdom hellen ende ‘tselve in de Ghemeynten hares vaderlandts soecken in te voeren [DM] Anno 1620, 52p.

(Knuttel 3081)

[EDUARDUS POPPIUS], Nieuwe-iaer, vervatende stoffe tot goede ende vreedsame bedenckinghen ende raetpleginghen over religions saken in dese bedroefde tijden: voor Magistraten, Leeraers ende gemeene Ingesetene vande Vereeninghde Nederlanden [DM] Anno 1621, 80p.

(Knuttel 3252)

EDUARDUS POPPIUS, Twee brieven. D’eene aen Bartholomaeum Nicolai, Contra-Remonstrantsch predikant binnen ter Goude: daer op een swaer vonnisse vande E.Magistraet der selve stede op den 18. novemb. teghen Poppium ghevolght is. D’ander aen de Remonstrantsche Ghemeynte binnen ter Goude: daer in van de eerste brief ende ’t vonnisse daer op ghevolght ghesproocken wordt [DM] Ghedruckt in ’t iaer ons Heeren 1621. 48p.

(Knuttel 3261)

EDUARDUS POPPIUS, Aenwijsinghe vande groote ende grove mis-slaghen D. Batholomaei Nicolai, Contra-Remonstrantsch predikant binnen ter Goude van hem tegen waerheyt ende liefde begaen, in sijn boeckgen, ghedruckt onder den tijtel: Clare ende Noodtwendighe antwoorde &c. Tot voorstandt van de goede sake der Remonstranten in ’t ghemeyn ende specialijck vande Remonstrantsche Gemeynte ende Leeraers binnen ter Goude, by forme van een brief aen D. Bartholomaeum Nicolai gestelt, met een Voor-reden ende Na-reden aen de Remonstrantsche Gemeynte Christi binnen ter Goude, ende aen de selve in gheschrifte ghesonden [DM] Ghedruckt onder ’t Cruys, int iaer ons Heeren 1622, [iv]+120p.

(Knuttel 3366)

EDUARDUS POPPIUS, Aenhanghsel vande Enge-Poort, vervatende een verclaringhe over de woorden des Apostels Pauli 1 Cor.16,13. By forme van predicatie gestelt, ende in twee predicatien af-gedeylt, ten dienste van de Remonstrantsche Gemeente Christi binnen der Goude ende alle Remonstrants-gesinde Christenen te wat plaetse sy sijn (…) Door Eduardum Poppium, in sijn leven Dienaer des Heeren Jesu Christi binnen der Goude [DM] Tot Enghuysen by Deodatus Waermondt. Anno 1624, 82p.

(Knuttel 3555)

EDUARDUS POPPIUS, Verklaringhe over de woorden des H. Evangelist Matthei XVIII. vers.7 […] By forme van predicatie ghestelt, ten dienste van de Remonstrantsche Ghemeente Christi binnen der Goude ende alle Remonstrants-gesinde Christenen te wat plaetse sy sijn. Door Eduardum Poppium zalgr. ged., in syn leven ghetrouw Dienaer des H. Evangelij binnen der Goude [DM] Ghedruckt in ’t jaer ons Heeren 1626. 15p. 4to.

(Convoluut met tien kleinere geschriften van de Goudse predikant Eduard Poppius uit de jaren 1618-1626; modern half linnen omslag; enkele vochtplekken en één pamflet met enkele wormgaatjes).

LIGUE OFTE VERBINTENISSE by eenige predicanten, meest van heuren dienst verlaten, op den vijfden martij 1619, tot Rotterdam beraemt ende aen de kercken gesonden omme de ingesetenen deser landen in ghestadige verdeeltheden ende scheuringhe te houden. Ende de sententie ter saecke van dien by den Hove van Hollandt over eenige van hemluyden ghewesen. Mitsgaders de resolutie van de Ho. Mo. Heeren Staten Generael daer op ghevolght, beyde in dato den negenthienden jul. 1619 ende des volgenden daechs geexecuteert. Na de copye van Hillebrant Iacobssz, ordinaris ende gesworen drucker van de Ed. Mog. Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt anno 1619, 4o, 12 p.

(Knuttel 2947)

REQUEST aen de doorluchtige Hoochmoghende Heeren, Mijn Heeren de Staten Generael der Vereenichde Provintien, van weghen de Remonstranten, gheciteerde ende gedeputeerde tot den Synodum Nationael binnen Dordrecht [DM], z.pl. Ghedruckt int jaer ons Heeren 1619, 4o, 8p.

(Knuttel 2947)

GUILIELMUS BAUDARTIUS, Memorien ofte kort verhael der ghedenckweerdighste geschiedenissen van Nederlandt ende Vranckryck principalijck: als oock van Hooghduijtschland, Groot-Britanië, Hispanien, Italien, Hungarien, Bohemen, Savoijen, Sevenborgen und Turkijen. Van den iaere 1612 (daer het de vermaerde historieschrijver Emanuel van Meteren ghelaten heeft) tot het begin des jaere 1620. Tot Arnhem gedruckt by Ian Iansz. boeckverkooper, 1620, 4o, [vi] + 478 + [xv] p.

(Eerste druk van Baudartius’ geschiedwerk. Met gegraveerde titelpagina. Compleet. Gerestaureerd met nieuwe perkamenten band. Rug met ribben en titelschildje).

WARACHTIGE HISTORIE van de ghevanckenisse, bekentenisse, leste woorden ende droevighe doot van wylen heer Iohan van Olden-barnevelt, ridder, Heere tot Berckel Roderijs etc. Advocaet van den Lande, bewaerder van den Grooten Zegel ende Chartres van Hollandt ende West-Vrieslandt, Ghedruckt [te Amsterdam] in’t iaer ons Heeren, 1620 [door Joris Veselaer van Antwerpen], 4o, 80 p.

(Knuttel 3069)

TRUER-DICHTEN over het iammerlijck om-brenghen des Edelen ende wijdt-beroemden helds Iohan van Oldenbarnevelt, Heer van Berckel, Roderijs etc., Gedruckt int jaer 1620 [z.pl.], 8 p.

(Knuttel 3109)

PIER WINSEMIUS, Chronique ofte historische geschiedenisse van Vrieslant. Beginnende van den jaere nae des werelts scheppinghe 3635 ende loopende tot den jaere nae de gheboorte Christi 1622. Met schoone fuguyren ende een landts ende steed, caerten verciert. Beschreven door doct. Pierium Winsemium, historie-schrijver der E.M.H. Staten van Vrieslant. Met privilegie. Gedruckt tot Franeker by Ian Lamrinck, boeckdrucker ordinaris der E. mogende Heeren Staten van Vrieslant, 1622, sm. fol., [12]+913+[61] p.

(Geschiedenis van Friesland. Foliant in gerestaureerde perkamenten band met twee vernieuwde sluitlinten. Enkele vochtvlekken. Gegraveerde titelpagina. Uitvouwbare kaarten en plattegronden ontbreken, doch in fotocopie ingeplakt: kaart van Friesland, twee plattegronden van Leeuwarden in 1603 en 1622 en van Franeker. In de tekst 55 gravures, meest van Friese voorlieden, maar ook van kleding Friese adel, beleg van Franeker, beleg van Oldeklooster, de Academie van Franeker, van Willem van Oranje, Viglius, Ernst Casimir en Willem Lodewijk. Eigendomskenmerk op eerste schutblad “Jan Busch. Anno 1709”. Op tweede schutblad – en ook op enkele plaatsen in het boek en op de laatste pagina – eigendomskenmerk van “Jan Wibrans, glasemaker, Spes mea Christo. Godt is m’n licht, mijn salichheit, in hem te sterven bin ick bereet. Nesse te Issum”. Daaronder ex libris van Lammert Ysbrand Brouwers uit Haren (Gr.) met adresstempel en toevoeging 1993.

Op titelpagina eigendomskenmerken van vader en zoon, beiden predikant: “Hermannus Treccius, Rhen. pastor in Middelstum 1627” en “Arnoldus Treccius, ecctae. Uithwierdanae minister, jure haeredetario me poserder (?) 1645”. Vader Hermannus was ca. 1568 geboren in het Duitse Rheine en was achtereenvolgens predikant in Coevorden 1607 en vanaf 1610 in Middelstum. Daar overleed hij op 22/23 mei 1645. Zoon Arnoldus werd ca. 1597 ook te Rheine geboren. Hij assisteerde zijn vader vanaf 1621 in Middelstum en vertrok in 1623 naar Uitwierde. Daar overleed hij op 22 maart 1662. Op titelpagina van het boek is verder boven de mansfiguur het eigendomskenmerk zichtbaar van “Wibrant Jans mijn boeck 1676”).

[BERNARDUS DWINGELO], Grouwel der verwoestinghe staende in de heylighe plaetse: dat is claer ende warachtich verhael van de voornaemste mis-handelinghen, onbillijcke procedueren ende nulliteyten des nationalen synodi, ghehouden binnen Dordrecht in de jaren 1618 ende 1619. Ghedruckt t’Enghuysen, 1622, 4o, [xiv] + 152 + [x] + 191 p.

(Remonstrants predikant haalt zijn gram over de behandeling die hem en zijn medebroeders ten deel is gevallen op de Synode van Dordrecht. Gave originele perkamenten band, doch de bindlinten ontbreken. Eigendomskenmerk op schutblad uitgeknipt. Gaatje in laatste (blanco) schutblad).

CAESAR BARONIUS, HENRICUS DE SPONDE (SPONDANUS), HERIBERTUS ROSWEYDUS, Generale kerckeliicke historie van de gheboorte onses H. Iesu Christi tot het iaer M.DC.XXIV. Bewijsende den vasten standt der H. Roomsche Kercke, de onghebroken successie der Pausen, de synoden der Vaderen, victorie der Martelaren, opganck en onderganck derKetterye. Ghemaeckt door den doorluchtichsten cardinael Caesar Baronius ende den eerw. heer Henricus Spondanus. Oversien, verrijckt ende noch vermeerdert met eene besondere Kerckeliicke historie van Neder-landt. Vervattende d’outheyt des gheloofs inde XVII provincien, stiften der bisch-dommen, fondatien van cloosters, de synoden, heylighen ende ketters. Ghetrocken wt authentycke registers en chronycken, alles door Heribertus Ros-Weydus, Priester der Societeyt Iesu, T’Antwerpen by Jan Cnobbaert, anno 1623; fol., 643+212+[xii] p.

(Tweede deel van een algemene kerkgeschiedenis van Baronius, bewerkt door Spondanus; dit deel beslaat de periode 801 tot 1624. Toegevoegd is een kerkgeschiedenis van de Nederlanden, geschreven vanuit katholiek gezichtpunt door de jezuïet Rosweydius. In fraai lederen band met katoenen sluitlinten en goudstempeling op de rug en platten. Rug met vijf ribben licht beschadigd; sporen van bibliotheek stickers en tekst “Henricus Spondanus”, alsmede deelnummer 2. Unieke herkomst. Provenance Bibliotheca Doorniciana).

PHILIPPUS ROVENIUS, Tractatus de missionibus ad Propagandam Fidem, et conversionem infidelium & haereticorum instituendis, in partes quinque distributus, omnibus qui animarum curam gerunt, perutilis [dm], Lovanii typis Henrici Hastenii M.DC.XXIV [1624], 8o, [xii]+120 p.

(Perkamenten bandje; eerste schutbladen gekreukt; eigendomsinschrijving A.J.A. van Rossum; op titelpagina vage bibliotheekstempel Bibliotheek seminarie Apeldoorn).

PLACCART DU ROY nostre sire. Touchant la vente des Offices [koninklijk wapen] A Bruxelles, chez Hubert Antoine, imprimeur juré de la Cour, à l’Aigle d’or pres du Palais, 1626, 4o, 14p.

(Koninklijk pamflet, gedrukt in de Zuidelijke Nederlanden. Gebonden in harde kartonnen omslag).

CHRISTIANUS NEUTER, Historie van Br. Cornelis Adriaensz. van Dordrecht, minrebroeder tot Brugge. Inde welke verhaalt wert de discipline en secrete penitentie oft geesselinge by hem gebruykt. Als ook mede sijne wonderlijke, vuyle, grouwelijke, ia bloetdorstige en lasterlijke sermoonen die hij binnen Brugge gepredikt heeft. Gedrukt ’t jaer 1628 [achterin:] Tot Deventer. By CoenraetThomassen, boeckdrucker 1639, 8o, 384+494+[ii] p.

(Ingeleid door Christianus Neuter, mogelijk een pseudoniem van Hubert Goltzius of van Jan vande Casteele, pastoor van de St.-Jacobskerk in Brugge; heruitgave (oorspr. 1569 Norwich) van een spraakmakende bundel anti-protestantse preken, waarbij feitelijk sprake is van een dubbele satire. Aan de ene kant is er Broer Cornelis, franciscaner monnik in Brugge, die preekt tegen de opkomende ketterijen. Tegelijk zet de auteur Broer Cornelis te kijk met zijn commentaar en opmerkingen in de marge.

De houtsnede op de titelpagina verwijst naar Boeder Cornelis’ geheime genootschap van vrouwen die maagdelijkheid als ideaal hadden en geselstraf van hem ontvingen. Eigentijdse Hollandse band : vol perkament, gladde rug met titelopschrift “Broer Conrelis sermonen” in pen, gespikkelde sneden; enkele kleine vlekken)

COPIE VAN DE REQUESTE, confessie ende sententie van Ian Willemsen Bogaert, oud-schepen der stad Amsterdam. Te Haerlem gedruckt by Adriaen Rooman, ordinaris boeckdrucker, woonende in de Jacobyne-straet, in de vergulde Parsze anno 1629, 4o, 8 p.

(Knuttel 3937)

DIRCK VOLCKERTSZ. COORNHERT, Iustificatie des Magistraets tot Leyden in Hollandt. Teghens de Calumnien ter saecken vande differenten tusschen henluyden ende eenige vande Ghemeente aldaer bij den selven den Magistraet wat min dan Christelijcke nagheseydt. [met portret Coornhert op titelpagina van de hand van C. van Sichem]. By Iacob Aertsz. Colom, Boeck-vercooper op’t water inde vyerighe Colom 1630, fol., 40p.

(Gedeelte uit Werken van Coornhert fol. 185-204, die in 1630 in drie delen bij Colom verschenen; apart gebonden met kartonnen omslag; Op titelpagina stempels ACAD LUGD en “Ex auct. Curatt. Venditi W.N. du Rieu”).

[MATTHIAS DAMIUS], Harminiaensche leugentael ofte verhael ende bewijs van verscheyden leugenen, daermede het ernstigh schrijven aen de gedeputeerden der synoden verciert is, gedruckt in’t iaer 1630, 4o, 30p.

(Knuttel 4088, tegenschrift van 3966 – een schrijven van Wtenbogaert aan de gedeputeerden Hollandse synode. Eigendomsinschrijving “ Sum Nicolai Amelis Rotterdamensis” en “ A Duyel 1652”)

APPROBATIE van den Hove van Hollant nopende het prefereren van renten ende custing-paeyen [wapen van Holland; leeuw in tuin], Ter Goude, ghedruckt by Pieter Rammazeyn, boeckverkooper in de Corte Groenendael, in ’t vergult A/B/C, anno 1634, 4o, 4p.

(Officieel drukwerk voor de stad Gouda; custing-paeyen is het betalen van rente op onroerend goed).

FRANCISCUS HEERMAN, De guldene annotatiën van Franciscus Heermans, vertonende de treffelyckste daden, deuchden ende sententiën der voornaemste coningen, princen, philosoophen, poëten, orateuren ende andere magnefijque en heroique persoonen. t’Amsteldam by Hendrick Laurents, boeckverkooper op ‘t water int’ schriefboeck, 1634 [achterin: Ter Goude, ghedruckt by Iacob vander Vliet, anno 1636], 8o, [xi] + 379 + [xviii] p.

(Zeldzaam Goudse drukje. Met gegraveerde titelpagina. Vuil perkamenten omslag, Poezelig door veelvuldig gebruik. Enkele wormgaatjes, laatste pagina’s van register compleet maar gehavend).

MATTHIAS PAULII, Vyf vriendelycke t’samensprekinghen tusschen eenen Hollandschen minister ende eenen Roomschen catholycken. D’eerste Van de begravinghe der overledene. De 2. ende 3. Van ’t vagevier. De 4. Van de Misse. De 5. Van de ceremonien der Misse. Tot Luyk by Leonaerdt Streel, boeckdrucker 1637, 12mo, [xlvii] + 474 p.

(Fraai perkamenten bandje, met delen van leren sluitlinten; voorwoord aan burgemeesters van Hasselt)

PHILIPS MARNIX HEER VAN ST. ALDEGOND, De byen-corf der H. Roomscher Kercke. By den auteur vergroot ende vermeerdert. Tot Amsterdam by Evert Cloppenburg 1638, 8o, [xxi] + 235 + [xi] p.

(Beruchte spot op de rooms-katholieke kerk van de dichter van het Wilhelmus)

PLACAET vande Hooge ende Mogende Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, inhoudende verboth dat geene jesuijten, priesters, papen, monicken of andere geordende persoonen vande roomsche gesinden in dese landen en sullen mogen komen ofte verblijven etc. [DM] In ’s Graven-hage, byde weduwe ende erfgenamen van wijlen Hillebrandt Iacobssz van Wouw, ordinaris druckers vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael, anno 1641, 11p.

I.I. ORLERS, Beschrijvinge der stadt Leyden. Inhoudende ’t begin, den voortgang ende den wasdom der selver: de stichtinge van de kerkcken, cloosteren, gasthuysen, ende andere publijcque gestichten etc., desgelijcx de oprechtinge van de Academie, ende de Collegiën Theologie. Mitsgaders van alle de belegeringen, ende aenslagen, die deselve stadt zedert den jare 1203 geleden heeft totte laetste strenge belegeringe ende verlossinghe ghevallen in den jaere 1574. In desen tweeden druck, boven vele vermeerderingen, vergroot met een derde deel, inhoudende den staet ende regeringe der stadt Leyden. [orn.] Tot Leyden voor Andries Jansz. Cloeting tot Delf ende Abraham Commelijn tot Leyden, Anno 1641 [achter het register staat:] Tot Leyden, Gedruckt by Ian Iansz. van Dorp, woonende op Marendorp, in de Vergulde Son, Anno 1641, 4o, [xxviii]+738+[xiii] p.

(Stadsgeschiedenis van Leiden. Titelpagina met Leids stadswapen “Haec libertatis ergo”. Met vroegste vermelding van geboortejaar en werk van Rembrandt. Incompleet exemplaar omdat vrijwel alle prenten zijn uitgesneden. De bladzijden 81-82, 157-158, 169-172, 177-180, 203-204, 207-208 en 211-212 ontbreken, evenals de drie kaarten. Kartonnen omslag met loszittende gebroken rug. Vochtvlekken).

SAMUEL VELTIUS, Waerheyts-licht, waerdoor aengewesen ende wederleydt werden een-en-tachtentich paepsche articulen van pater Ioseph Malevaleta, jesuwyt gestelt tot hanthavinghe van de hedendaeghsche Roomsche leere in sijn (by hem ghenaemt) Handt-boecxken der catholijcker waerheydt. Mitsgaders een verantwoordinghe der gereformeerden teghenwerpinghen over de paepsche leere, alsmede een corte antwoort op twintigh vragen, om te beantwoorden van hem Malevaleta voorghestelt. t’Amsterdam voor Johannes Troost, boek-verkooper in de Warmmoes-straat op de haek van de Visch-steeg, in ‘t gekroonde Schrijf-boek 1644, 8o, [xii] + 435 + [v] p.

(Zeldzaam werk van een predikant die in 1619 wegens remonstrantse gevoelens werd afgezet en deze in 1621 herriep, waarna hij weer predikant werd. Vlekkerige perkamenten band. Grote oude inktvlek aan de onderkant, vrijwel zonder tekstverlies. Katernen met voorwoord en aan het eind, vanaf p. 403, in facsimile).

JOANNES UYTENBOGAERT, Kerckeliicke historie, vervatende verscheyden gedenckwaerdige saecken, in de Christenheyt voorgevallen, van het jaer vierhondert af, tot in het jaer sestienhondert ende negentien. Voornamelijck in dese Geunieerde Provincien. Nu vermeerdert met een volkomen register. [onr.] Tot Rotterdam, gedruckt by Joannes Naeranus, boeck-verkooper, woonende op ‘t Steyger, anno 1647, fol. [v] + 1214 + [xxviii] p.

EDUARDUS POPPIUS, Aanteykeningen, ofte historisch verhaal van ‘t gene tusschen den Synodo Nationaal ende de geciteerde remonstranten in ende buyten de synodale vergaderinge is ghepasseert: mitsgaders ‘t gene daar op gevolght is. [orn. ] t’Amstelredam, voor Cornelis de Leeuw, boeck-verkooper op ‘t Water, over de Kooren-Beurs in de Stuur-man, 1649, fol., [vi] + 31 p.

(Remonstrantse geschiedschrijving door hun voorman Uyttenbogaert. Boardkartonen kaft. Gerestaureerde leren rug met vijf ribben en titelopdruk. In het boek ligt een los zeventiende-eeuws briefje met een opgave van linnengoed. Titelblad ligt grotendeels los, is licht beschadigd en vlekkig. Conditie overige binnenwerk uitstekend. Samengebonden met herinneringen Goudse predikant Poppius aan Dordtse synode. Titelpagina van dit werk uit 1649 vlekkig).

JOANNES UYTENBOGAERT, Kerckelicke historie, vervatende verscheyden gedenckwaerdige sacken, in de Christenheyt voor-gevallen. Van het iaer vier hondert af, tot in het iaer sesthien-hondert ende negenthien. Voornamentlijck in dese Geunieerde Provintien.

Noch is hier by-gevoeght het Leven van den selven Autheur. [portret] Tot Rotterdam, gedruckt by Bastiaen Wagens, boeck-verkooper op ‘t Steyger, 1647, fol. [v] + 220 +362 +79 + [vi] p.

IOHANNIS WTENBOGAERTs Leven, kerckelycke bedieninge ende zedige Verantwoordingh. Dat is: Naeckt ende eenvoudigh Historisch verhael, van ’t ghene Iohanni Wtenbogaert, over sijne Bedieninge t’Wtrecht, ende in ’s Gaven-hage, wedervaren is, tot op sijn vertreck uyt den Lande, af-stellinge van Dienst, Bannissement, wederkomste, ende daer nae incluys, alles by hem selven beschreven ende na-gelaten [portret] Ghedruckt in ’t iaer ons Heeren, 1647, fol. [x] +189 + [iii]p.

(Kerkelijke geschiedenis van de remonstranten. Samengebonden met Wtenbogaers autobiografie)

[RAMMAZEYNBIJBEL] BIBLIA, dat is de gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments. Tot Goude, by Pieter Rammazeyn, met consent van de E.A. Heeren burgemeesters en regeerders der stadt Gouda, fol. [xx] + 292 + [ii] + 128 fol.

Het Nieuwe Testament, ofte alle boecken des Nieuwen Verbondts onses Heeren Jesu Christi. [orn.] Ter Goudae, gedruckt by Iohan Rammazeyn, boeck-drucker woonende in de Cortegroenendal in de Nieuwe Druckerye. Anno 1647 [achterin: Ter Goude, gedruckt by Johan Rammaseyn, 1648, fol. [xi] + 146 fol.

De Boecken genaemt apocryphe. Ter Goude gedruct by Johan Rammazeyn, boeck-drucker woonende in de Cortegroenendal in de Nieuwe Druckerye. Anno 1647, fol. [iv] + 68 fol.

(Goudse roofdruk van de Statenbijbel. Gerestaureerde band van leer op hout met compleet koperbeslag). Boekblok gerestaureerd.

Gegraveerde titelpagina met gezicht op Gouda door Josua Offermans)

TRACTAET VAN VREDE, beslooten den dertighsten januarij deses jegenwoordigen jaers 1648 binnen de stadt van Munster in Westphalen, tusschen den doorluchtighsten en grootmachtigen prince Philips de vierde van dien naem, koningh van Hispagnie etc. ter eenre ende de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael van de Geunieerde Nederlanden ter andere zyde [orn.], In ’s Graven-hage by de weduwe, ende erfgenamen van wylen Hillebrant Jacobsz van Wouw, ordinaris druckers van de Ed. Groot Mog. Heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt, anno 1648. Met privilegie, 4o, 28p.

(Knuttel 5733. Met de Nederlandse leeuw op het tielblad. Verdrag dat een einde maakte aan de Nederlandse Opstand).

JACOBUS TRIGLANDIUS, Kerckelycke geschiedenissen, begrypende de swaere en Bekommerlijcke Geschillen, in de Vereenigde Nederlanden voor-gevallen, met derselver Beslissinge, ende aenmerckingen op de Kerckelycke Historie van Johannes Wtenbogaert. Uyt Authentycke stucken getrouwelijck vergadert, ende op begeerte der Zuyd- en Noort-Hollantsche Synoden uytgegeven, tot nodige onderrichtinge. [gravure] Tot Leyden ghedruckt by Adriaen Wyngaerden, boeckverkooper van de Academie 1650, fol., [ix] +1161 + [xv] p.

(Reactie op Wtenbogaert door de uit Gouda afkomstige contraremonstrant Trigland. Omslag met platen van gemarmerd karton, leren rug met Goud grstempelde opdruk van auteur en titel en vijf ribben; rug aan onderkant afgebrokkeld; titelpagina met klein brandgaatje; eigendomsinschrijving G. Maliepaard. Voorwoord met lichte watervlekken).

ARNOUDT VAN GELUWE, Het licht op den kandelaer ghestelt tot verlichtinghe der niew-ghesinden om lichtelijck te vinden de sichtbare kercke Godts, dewelcke de gheusen segghen vijfthienhondert jaren verborghen gheweest te hebben (…),T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, [xiv]+80

HERMANNUS TEGULARIUS, Oprecht bericht op seecker boecxken tegen hem verdicht ende uyt-gegeven binnen Gendt, geintituleert Het licht op den kandelaer [Gedruckt naer de copye van Delft by Andries Cloeting], T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, 14 p.

ARNOUDT VAN GELUWE, De tweede disputatie tusschen Hermannus Tegularius ghepretendeert ghereformeert predicant van Delft in Hollandt, en Arnould van Geluwe, Vlaemschen Boer, woonende tot Ghendt in de Servaen-straet, recht over het Clooster van S. Ioris-Franck. Ofte het Slot voor den onghetoomden mondt (…),T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, 75 p.

ARNOUDT VAN GELUWE, Den gheestelijcken jaegher van Sampsons vossen, inhoudende hondert ende vijftigh catholijcke vraeghen in ’t licht ghegeven alle nieuw-ghesinde predicanten uyt liefden tot vriendelijcke beandtwoordinghe voorghestelt, T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, 91

ARNOUDT VAN GELUWE, Kort verhael van een achthien-jarighe Hollandsche reyse, ghewandelt van eenen Vlaemschen Boer, vry laet ghebooren tot Hardoys in Vlaenderen (…) waer naer alle catholijcke jonckheyt sich sal moghen reguleren by alderleye secten, die om hun affairen ende andere nootsaeckelijckheden gaen reysen in nieuw-ghesinde landen. Seer stichtigh ende profijtelijck om [te] lesen voor alle waerheyt-lievende menschen. Door den boven-gheschreven autheur, woonende tot Gent, in d’oude Burgh, recht over het Klaver-bladt, T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, [xxx]+106 p.

ARNOUDT VAN GELUWE, Belydenisse van Rebecca Broeckaers uyt ’s-Graven-haegh, huys-vrouwe van den eersamen Martinus de Baets (…), T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, 68 p.

ARNOUDT VAN GELUWE, Kort bericht van ‘tgene ghepasseert is over ’t beroep tot een vriendelijcke conferentie tusschen Adamum vander Hulck ghepretendeert voor-vechter der ghereformeerder religie ende Arnoudt van Geluwe, Vlaemschen Boer, T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1651, 8o, p.39 p.

ARNOUDT VAN GELUWE, Dobbel slot ofte klare ende waerachtighe ontdeckinghe van eenen verdrayden leughen-gheest, schuylende tot Delft, onder den name van eenen ghepretendeerden ghereformeerden, met name Abraham Willemsen Blijvenborgh, breuck-meester, woonende tot Delft aen den nieuwen langhen Dijck: teghen sijn valsche ontdeckinghe (…),T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 79 p.

(Convoluut in originele lederen band met zeven werken van de Gentse lekenpolemist Arnoudt van Geluwe, bijgenaamd de Vlaamsche Boer en een door dezelfde heruitgegeven werkje van zijn Delftse tegenstander Herman Tegularius; rugtekst (sleets) ‘wercken Arnoudt van Geluwe’; met portretten van beiden; de titelpagina van het werkje over zijn achttienjarige Hollandse reis ontbreekt. Ex libris Bibliotheek De Krijtberg, Amsterdam).

ARNOUDT VAN GELUWE, Catholijcken echo, ofte waeren Gentschen weder-galm, teghen de valsch-opwerpende stemme van onse daghelijcksche over-komende ghepretendeerde ghereformeerde. Door een kort verhael wat ghepasseert is, in een vlaemsche reyse van drie over-komende Hollandsche vrienden. T’Antwerpen by de weduwe van Jan Cnobbaert, [deel I 2e druk 1650, II 1649 en III 1649], 8o, [xv]+222+[xiv]+133+1+[xxii]+107+ [iii] p.

ARNOUDT VAN GELUWE, Het licht op den kandelaer ghestelt tot verlichtinghe der niew-ghesinden […] Hier is oock by gevoeght Het oprecht bericht Hermanni Tegularii, teghen het licht op den kandelaer. Gedruckt naer de copye van Delft by Andries Cloeting. Oock Het slot op den mondt, voor den onghetoomden Hermannus Tegularius, predikant tot Delft. Alsmede Den gheestelycken iagher van Sampsons vossen. T’Antwerpen, by de weduwe van J. Cnobbaert, 1650, 8o, [xiv]+264+[ii] p.

(Scherp polemisch werk van lekenauteur Van Geluwe, bijgenaamd de Vlaamsche Boer, tegen een predikant uit Delft, waar hij achttien jaar woonde; in een band met de drie delen van de Catholijcken echo, ofte waeren Gentschen weder-galm)

ARNOUDT VAN GELUWE (“Vlaemschen Boer”), Het afghetrocken masscher van het vermomde louter woord Gods, waarin hij de trouweloosheit van de Nieuwe Geuzen-Bijbel uijtlegghers aantoont. Te Gent 1651 [T’Antwerpen, by de weduwe van Jan Cnobbaert, 1652], 8o, [xxx]+707 + [xxi]

(Kritiek van lekenpolemist op Statenvertaling. Titelpagina ontbreekt, vervangen door negentiende-eeuwse titelpagina met aangepaste titel, onjuiste datering en plaats van uitgave. Ook opdracht ontbreekt. Vouwblad met portret van auteur (2x), Calvijn en een ‘nieu gereformeert predikant’ voorin. Zonder portret van auteur. Linnen band. Eigendomsstempels prof. Dr. K. Schilder uit Kampen. Enigszins los in de band. Enkele eigentijdse kanttekeningen).

ARNOUDT VAN GELUWE (“Vlaemschen Boer”), Den afghetrocken masscher van het vermomdt ghereformeerdt louter woordt Godes, waer onder dat ghevonden zijn 188, merckelijcke trouweloose mis-slaghen, die de Staeten Bijbel-Oversetters begaen hebben, bestaende in ’t af ende toe-doen, verkorten en verlanghen van Godes Woordt, ende hoe sy daer 9391 nieuwe menschelijcke verdichte woorden tusschen inghesaeyt hebben, klaer ten toon ghestelt op het tooneel des wereldts. T’Antwerpen, by de weduwe van Jan Cnobbaert, 1652, 8o, [xxxiv]+707 + [xxi]p.

(Kritiek van lekenpolemist op Statenvertaling. Met portret van auteur. Vouwblad met portret van o.a. Calvijn ontbreekt. Sterke kalfsleren band. Eigendomsstempels Theologisch College Jezuïeten Maastricht en Jezuïeten Nijmegen. Eerste pagina’s hersteld).

A[RNOUDT] V[AN] G[ELUWE], Den rampsalighen val van den afgodt Dagon door de tegenwoordigheyt van d’Arcke des Heeren in ghelijckenisse ghestelt door dese korte wederlegginghe van den ghereformeerden Heidelberghschen Catechismus, waerin klaer bewesen wort, hoe tastelijck de gereformeerde predikanten d’eenvoudighe jonckheyt van den oprechten aerdt der liefde, die men Godt en sijnen naesten schuldigh is, soecken af te leyden door hun Godt-hatende leere van den Catechismus. T’Antwerpen ghedruckt by de weduwe van Ian Cnobbaert 1653, ende men vint se oock te koop te Gendt by den autheur in d’ Ouburch, [18], 351 [=361] [7] p.

… (Kritiek van lekenpolemist op de Heidelbergse Catechismus. Met portret van auteur en gravure van het vernielde beeld van Dagon. Originele, overslaande perkamenten band, met op de rug in handschrift “Dagons val” . Eigendomsstempels residentiae Culemburgensis S.J. en Ex libris Carmelis Noviomagensis).

ARNOUDT VAN GELUWE, Eerste deel over de ontledinghe van dry verscheyden nieuw-ghereformeerde martelaers boecken, ofte reden-kamp-strydt tusschen de Lutheriaenen, Calvinisten, ende Weder-doopers, T’Antwerpen by de weduwe ende erf-ghenamen van Jan Cnobbaert, 1656, 4o, [xxxviii]+426+[xi] p.

(Eerste en enige deel van de tirade van Arnout van Geluwe tegen de protestantse martelaarsboeken).

ARENOUT VAN GELUWE, Corte antwoorde op een onschriftmatige gereformeerde vrage raeckende het H. Sacrament des autaers, Gedruckt voor den autheur, vrij boeck verkooper tot Ghent in de Oubrucht [achterin: Gandavi, typis Maximiliani Graet], 1657, 8o, [xxiv] + 153 (=143) + [1] p.

[ARENOUT VAN GELUWE], Veerthien stercke beweegh-redenen vanden Godt-saligen uytganck, van ses-en-vijftich Gereformeerde, Godt-minnende herten, uyt het nieuwe Gereformeerde Babylon: die haer tot de Heylighe, Roomsche, Apostolijcke, Alghemeyne Kercke, nu cortelinghe begheven hebben. Tot waerschouwinghe van alle de ghene die noch doolende sijn, T’Antwerpen by Michiel Cnobbaert. Ende men vintse te coope te Ghendt by den autheur 1657, 8o, [xvi]+79+[1] p.

(Twee werkjes van de Vlaamse leken-polemist, bijgenaamd ‘De Vlaemsche Boer’, in één modern lederen bandje; schutblad van eerste werkje ontbreekt, papier bruinig en vlekkerig; gaaf exemplaar; Bibliotheekzegel en –stempel Bibliotheek Brakkenstein).

DE REGELS EN BESLUYTEN van het alderheylighste ende alghemeyn Concili van Trente. Gehouden onder de pausen, Paulus den III, Julius den III ende Pius den IV. Getrouwelijk van nieuws overgezet uyt den Latijnschen druck, voortgebracht uyt de Druckery van Plantijn t’Antwerpen 1615. Door N.S.P.A.. Tot Antwerpen by Balthasar Moretus, anno 1657. Men vindt se te koop by Ioachim van Metelen in de 4 Evangelisten tot Amsterdam.

(Besluiten van het Concilie van Trente. Met gegraveerde titelpagina. Gaaf perkamenten bandje, ingebonden met strokken van een Middeleeuws manuscript. Schtbladeren gehavend, met bibliotheekstempel Canisianum Maastricht. Enkele vochtvlekken. Eigendomskenmerk achterin van “J. Bolsius 1777”).

IACOBUS MARCHANTIUS, Hortus Pastorum in quo continetur omnis doctrina fidei et morum, Coloniae Agrippinae, sumptibus Petri Henningij 1658, 4o, [x]+1360+[xxxi]p.

(Theologisch werk van de katholieke theoloog Jacques Marchant uit Leuven, 1585-1648; Exemplaar uit Redemptoristenklooster Den Bosch; fraaie titelgravure met Petrus en Paulus geeft 1658 aan, het impressum van drukker Petrus Hennig meldt 1648; gesleten, maar fraai geblindstempelde leren band; rug door het vele gebruik gebroken; gesleten schildje met titel; een pagina in register los).

[ADRIAEN VAN HAEMSTEDE], Historie der vromer martelaren. Die om het getuygenisse der Euangelischer waerheydt haer bloedt gestort hebben, van de tijden Christi onses Salighmaeckers af tot den jare sesthien hondert vijf-en-vijftigh toe (…) In desen laetsen druck op een nieuw neerstelick oversien, verbetert ende veelsins vermeerdert (…) door Ioannem Gysium, pred. tot Streefkerck. Zijnde met meer dan hondert kopere platen verciert (…). Tot Dordrecht bij Iacobus Savry, woonende in ‘t Kasteel van Gendt, 1659, fol. [vii]+1064+[iv] p.

(Belangrijkste gereformeerde martelarenboek. Boordkartonnen omslag met leren rug. Voorrede en register missen enkele bladzijden. Titelpagina rafelig en deels los. Eerste katern provisorisch gerestaureerd. Hoek van één pagina afgescheurd met tekstverlies. Rest van het boekblok in redelijke staat . Talrijke gravures).

M[ARTIN] Z[EILLER], Germaniae-Inferioris vel Circuli-Burgundici, das ist Beschreibung und Abbildung der fürnembsten örter in den Niederländischen XVII Provincien oder Bürgündischen Kraijsze, Frankfurt am Maijn beij Caspar Merian, [1659], fol., 283+[xx] p.

Beroemd werk van de bekende schrijver van topografische werken Martin Zeiller. In 1649 had deze in Ulm een ongeïllustreerd werkje gepubliceerd onder de titel Neue Beschreibung des Burgundischen und Niederländischen Creises’. Deze tekst werd in 1654 door Caspar Merian in Frankfurt am Main gebruikt voor zijn eerste, geïllustreerde, uitgave met de titel ‘Topographia Circuli Burgundici […]’ (deel 16 van Merians seriewerk ‘Topograhiae, Beschreibung und Abbildung der vornhemsten Oerter’, 1641-1672). Deze tweede geïllustreerde uitgave is in 1659, zoals blijkt uit de datering van opdracht (28 maart 1659). Met fraaie titelgravure, maar zonder de vele stadsplattegronden. Met op pagina 135 een beschrijving van Gouda. Perkementen rug, met titelschild “Merian, Topographia Germaniae-Inferioris”; kartonnen platen; trekst complete, bladzijden deels vlekkerig).

AURELIUS AUGUSTINUS, Van de stadt Gods, begrepen in 22. boecken verdeylt in vijf stucken, uijt den Latijne verduytscht door Iohannes Fenacolius, verciert met rijcke aenteickeninghen, t’Amsterdam bij Abraham d’Wees 1660 [achterin: Gedruckt by Gerrit van der Tollen, boeck-drucker, woonende voor-aen in de Broeder-straet in de Staten Bijbel, anno 1660], fol., [xiv]+139+129+ 96+114+141+[xviii] p.

(Met fraaie titelgravure en vijf afzonderlijke titelpagina’s, compleet met impressum en drukkersmerken. Op eerste titelpagina eigendomsinschrijvingen van Gerritjen Beintema en Gyske Folkerts Feenstra (doorgehaald). De eerste editie verscheen in 1621. Vertaler is Johannes Leonardi Fenacolius (Vennecool), predikant van Maassluis. In originele, stukgelezen perkamenten band; boekblok los. Enkele wormgaten, zonder tekstverlies. Pagina 38 van het derde deel gehavend, maar leesbaar).

JOANNE AB HEUMEN, Joseph somnians complectens falsas variorum imaginationes [IHS-gravure], Antwerpiae pro Gerardo Sickes anno 1660 [achterin: Prostant Goudae, apud Gerardum Sickes], 8o, [32] + 599 + [9] p.

(Puntgaaf exemplaar van een bijzondere Goudanum; deze verzameling van religieuze preken over verschillende soorten slaap en dromen van de hand van de theoloog en pastoor van Schoonhoven Jan van Heumen. Het boek was bestemd voor de Nederlandse markt en in Antwerpen gedrukt door de Goudse boekhandelaar en boekbinder Gerardus Sickes, woonachtig aan de Wijdstraat. Herdrukt in 1663. Gave overslaande perkamenten band; rugtitel “Ab Heumen Ioseph Somnians”. Kleine bibliotheekstempel op titelpagina; eigendomskenmerken Seminarii Culemborgensii s.j. en Bibliotheca Collegii Neomagensis s.j.)

P. CORNELIUS HAZART, Vriendelycke t’saemen-spraeck tusschen D. Ioannes Schuler, predicant tot Breda, ende P. Cornelius Hazart, priester der Societyt Jesu. Over een seker schrift, aengaende de reliquien, pelgrimagien etc. [dm] T’Antwerpen by de weduwe ende erf-ghenamen van Jan Cnobbaert 1661, 8o, 132p.

ARNOUT VAN GELUWE, Zee-brandt om te verdrijven alle de archlistighe zeemonsters, die de onnoosel visschen uyt het Net Petri soecken te rooven, om in het Noorde-brack van de Helsche kolcken te sleypen: oft een schrift-matighe verdedinghe van het Catholyck Memorie-boeck. Teghen Pieter Cabeljaus Nieuw-ghereformeerde Memorie-boeck, waerin dat alle de Schriftuer-plaetsen met al Cabeljaus sterckste argumenten aerdigh teghen hem om-ghekeert worden, soodat hy door sijn eyghen wapens overwonnen is, T’Antwerpen by Michiel Cnobbaert, voor den autheur tot Gent, Anno 1663, 4o, [xviii]+479+[x]p.

(Aanval van lekenpolemist op het Memorieboek van een gereformeerde dominee. Perkamenten band, met rugtekst “Vlaamsen boer”. Eigendomsstempel op achterzijde titelblad Albertinum Nijmegen, schutbladeren ontbreken, achterin vochtvlekken, boekblok enigszins los in de band (“With printers mark of Maximiliaen Graet of Gent. Binding soiled & stained. Paper dampstained. Partly loose).

THOMAS VAN KEMPEN, De vier boeken der naarvolging Christi. In Duits gerymt door J. Bouckart. [dm] t’Amsterdam by Jacob Lescailje, boekverkooper op de Middeldam, naast de Vismarkt, 1663, 4o, 294 + [ix] p.

GEEXTRAHEERDE ARTICULEN uyt het Tractaet van vriendtschap, confoederatie, navigatie, commercie ende marine, geslooten tusschen den koningh van Vranckrijck ende de heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden binnen Parijs den seven-en-twintighsten april 1662 [vignet], in ’s Graven-hage, by Hillebrandt van Wouw, ordinaris drucker van de Hoogh Mog. Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, anno 1663. Met privilegie, 17 p.

(Knuttel 8740. In fraai kartonnen band).

[RAVESTEYNBIJBEL] BIBLIA, dat is de gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments, T’Amsteldam gedruckt by d’erfgenamen wijlen Paulus Aertsz. van Ravesteyn, Anno 1664, fol. [xx] + 302 + [ii] + 134 fol.

Het Nieuwe Testament, ofte alle boecken des Nieuwen Verbondts onses Heeren Jesu Christi. [dm] T’Amsteldam gedruckt by d’erfgenamen wijlen Paulus Aertsz. van Ravesteyn, Anno 1664, fol. [xi] + 164 fol.

De Boecken genaemt apocryphe. T’Amsteldam gedruckt by d’erfgenamen wijlen Paulus Aertsz. van Ravesteyn, Anno 1664, fol. [iv] + 66 fol.

(Statenbijbel; band gerestaureerd; met de zes kaarten van Nicolaes Visscher: Wereldkaart (‘Kort en klaer vertoogh der landtschappen des wereldts’), het paradijs (‘Verklaringe over de geographische beschrijvinge des Paradijs’), de uittocht (‘Perigrinatie ofte veertich-iarighe reise der kinderen Israëls’), Jeruzalem, het Joodsche Landt en de reizen van de Apostel Paulus. Bladen met vlekken in marge en benedenrand (bladspiegel grotendeels gaaf); enkele kaarten gerestaureerd met Japans papier).

Deze oude wereldkaart was een onderdeel van het boek Genesis. De titel in de bovenrand verklaart trots dat de kaart “de wereld laat zien zoals hij is, geheel up-to-date gebracht en in het licht gegeven”. In de rand rond de wereldkaart vinden we exotische taferelen. Krokodillen, leeuwen, draken en olifanten. De vier bekende continenten worden verbeeld door dames die al of niet de scepter zwaaien. Later moest Visscher deze kaart herzien onder druk van de voorgangers van de Protestantse Kerk. Ze wilden afbeeldingen met minder bloot. Dat leidde immers teveel af bij het bijbellezen.

Detail van de Paradijskaart van Visscher

TRACTAET VAN VREEDE, den achthienden aprilis 1666 binnen de Stadt van Cleve ghemaeckt ende gheslooten, tusschen de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael ter Vereenighde Nederlanden ter eenre, ende den Heere Bisschop van Munster rwe andere zyde [DM] In ’s Graven-hage, by Hillebrandt van Wouw, ordinaris drucker van de Ho. Mogende Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden Anno 1666. Met privilegie, 4o, 16p.

(Verdragstekst die een eind maakte aan de eerste Munsterse inval in de oostelijke Nederlanden).

PERPETUEEL EDICT en eeuwigh durende Wet. Tot voorstant van de vryheyt, mitsgaders tot conservatie van de eenigheyt en van de gemeene ruste van den Lande van Holland en Westvrieslandt [wapen van Holland], In ’s Gravenhage. By de Erfgenamen van wylen Hillebrant Jacobsz van Wouw, ordinaris druckers van de Edele Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en Westvriesland, anno 1667, 4o, 8 p.

(Niet in Knuttel. Wapen van Holland donker afgedrukt. Zeer stevig papier).

DIRCK VAN BLEYSWIJCK, EVERTSZOON, Beschryvinge der stadt Delft, betreffende desselfs situatie, oorsprong en ouderdom, opkomst en voortgangh, vermeerderinge van vryheydt en jurisdictie, domeynen en heerlijckheden, mitsgaders de stichtingen van alle hare publijcke gebouwen, ende wel insonderheyt de so menigvuldige kercken, kapellen, kloosteren, en andere kerckelijcke gestichten van outs aldaer geweest. Voor-af met een korte beschrijvinge van Delflandt, de steden, dorpen en heerlijcke huysen daer onder gelegen. Doorgaens bevestigt met veele oude privilegien, herkomen, handtvesten, brieven, keuren en ordonnantien. [orn.] Tot Delft, gedruct by Arnold Bon, boeckverkooper, op ‘t Marctvelt, 1667, 4o, [lx]+486p.

(Eerste en enige editie van de Delftse stadsgeschiedenis door een telg uit een vooraanstaand regentengeslacht. Platen en vervolg ontbreken. Gave originele perkamenten band. Eigendomsstempel Theologisch College Jezuïeten Maastricht).

PETRUS NYLANDT, M. Doctor, De Nederlandtse Herbarius of Kruydt-Boeck, beschryvende de geslachten, gedaente, plaetse, tijt, peffeningh, aert, krachten en medicinael gebruyck van alderhande boomen, heesteren, boom-gewassen, kruyden en planten, die in de Nederlanden in ’t wilde gevonden ende in de hoven onderhouden worden. Alsmede de uytlandtsen of vreemde droogens, die gemeenlijck in de apothekers winckels gebruyckt worden. Uit verscheyde kruydt-beschrijvers tot nut van alle natuur-kunders, geneesmeesters, apothekers, chirurgijns en liefhebbers van kruyden en planten, [gravure] t’Amsterdam, voor Marcus Doornick, boeck-verkooper op de Vygen-dam, in ’t Comptoir Inct-vat 1670. [achterin:] t’Amsterdam, gedruckt by Daniel Bakkamude, boeckdrucker, woonende op ’t Rockin, naest de drie Papegaeyen, Anno 1670, 4o, [viii]+342 (-14)+xxiv p.

(Eerste druk van een zeer populair zeventiende-eeuws kruidenboek. Met fraaie gravure op de titelpagina en 146 [van 152] gravures van planten en kruiden. Gehavende parkementen band, door droogte kromgetrokken en achterzijde los. Op de rug met inkt geschreven: “De Nederduitse Herbarius door P. Nylandt”. Een katern (p.129-142) ontbreekt).

G[ERAERT] BRANDT, Historie der Reformatie en andre kerkelyke geschiedenissen in en ontrent de Nederlanden. Met eenige aentekeningen en aenmerkingen.[Eerste deel] Naerder oversien, merkelijk vermeerdert en vervolgt tot het jaer 1600. [dm] Tot Amsterdam, voor Jan Rieuwertsz., Hendrik en Dirk Boom, boekverkoopers, 1671, 4o, [xxix] + 848 + 56 + [lii] p.

[Idem], Het tweede deel. Van het jaer 1600 tot het laetste van ‘t jaer 1618 [dm] Tot Amsterdam, voor Jan Rieuwertsz., Hendrik en Dirk Boom, boekverkoopers, 1674, 4o, [xxv] + 996 + [xlviii] p.

[Idem], Het derde deel. [dm] Te Rotterdam. En is te bekomen by Barent Bos, boekverkooper, 1704, 4o, [vi] + 976 + [xlv] p.

[Idem], Het vierde deel. [dm] Te Rotterdam. En is te bekomen by Barent Bos, boekverkooper, 1704, 4o, 1116 + [xxxi] p.

G[ERAERT] BRANDT, Historie van de rechtspleging, gehouden in de jaeren 1618 en 1619 ontrent de dry gevangene Heeren mr. Johan van Oldenbarnevelt, mr. Rombout Hoogerbeets, mr. Hugo de Groot. Nooit te vooren gedrukt. [dm] Te Rotterdam by Barent Bos, boekverkooper, 1708, 4o, [vi] + 269 + [ix] p.

(Vier zwaar gehavende perkamenten banden met ruw geschilderde titel en deelnummers op de ruggen; bij deel IV is bijgebonden Brandts beschrijving van het proces tegen Oldenbarnevelt c.s.. Tekst compleet met alle gravures).

DECLARATIE van Sijn Hoogh-Furstelicke Genade, den bisschop van Munster, tegens de Staten Generael van de Vereenighde Nederlanden, aengaende den tegenwoordigen oorlogh [orn.] Gedruckt ende getranslateert na de Hoogduytsche copie, 1672, 4o, 6 p.

(Knuttel 9997. Verklaring van ‘Bommen Berend’ alias ‘Berend de koodeef’, de bisschop van Munster wiens legers samen met de Fransen, Britten en Keulsen de Nederlanden waren binnengevallen. Pamflet gedateerd op 18 mei 1672)

DEN GEVLUCHTEN UYL OF RASENDEN TWENTSCHEN DUYVEL, overgebleven Procurator Generael van den gewesen Grooten Advocaet Den Witten Duyvel. Zijnde een kort bewijs der personagien die de provintie van Over-IJssel tirannelijck gegouverneert en vervolghlijk in desen bedroefden staet gebracht hebben [orn.], Gedaen tot Delden, by Krueken Steven, na collatie getekent by Ian Streckel 1672, 4o, 16 p.

(Knuttel 10467. Pasquil op Adolph Hendrik van Raesvelt, drost van Twente en bewoner van kasteel Twickel in Delden. Met de Rasende Twentsche Duyvel wordt Van Raesvelt bedoeld, die fel wordt geattaqueerd om zijn anti-orangistische stellingname, zijn politieke en financiële kuiperijen, zijn aanschurken tegen Johan de Wit (de Witte Duyvel) en zijn steun aan de gevluchte gravin van Bentheim die na de overgang van haar man tot het katholicisme met haar kinderen toevlucht zocht in Holland. Ook werd Van Raesvelt verdacht van heulen met de vijand, in casu de bisschop van Munster. Vandaar dat hij naar Holland was uitgeweken. In 1674 zou hij daarom uit zijn (drost)ambt worden gezet. Bladen los, verder in goede staat)

HET OVER-YSSELS UYLE-NEST, met al die rasende eygenhoorige witte gebroetsels, of een hogers vertoog van de uylachtige dominatie in Over-Yssel [orn.] Nyctopoli, by Tatolf Raas-uyl [z.j. 1672], 4o, 16p.

(Knuttel 10469. Pamflet tegen de Twentse drost Adolph Hendrick van Raesfeldt. Zonder omslag, vlekkerig).

SENTENTIE van den Hoogen Krijghs-Raedt der Vereenighde Nederlanden, jegens Moyses Pain & Vin, gewesene colonel ende quartiermeester generael, gepronuncieert tot Alphen den 23. Ianuarij 1673. Nevens een verklaringe van bailliu, burgemeesteren, raden ende secretaris der stadt Goude, midtsgaders den marquis de Thouars, colonel, opperhooft van de militie, etc. [orn.], In ‘s Graven-hage by Jacobus Scheltus, ordinaris drucker van sijn Hoogheydt, woonende op het Binnen-Hoff, 1673, 4o, 12p.,

(Knuttel 10711)

DEDUCTIE raeckende de collatie van ‘t Drostampt van Drenthe, ende d’abisive begevinge van dien, op de persoon van Zijn Excel. d’Heer Lieutenant Generael Rabenhaupt, baron van Sucha, &c. Aen Haer Ho: Mo: d’Heeren Staten Generael overgegeven door d’Heeren Johan de Sigers ter Borch en Rudolph van Selbach, mitsgaders den Advocaet Herman Krul, te samen Gecommitteerden van welgemelte Landtschap, en dieswegen aen hoog gedagte haer Ho: Mo: afgesonden [DM, In ‘s Gravenhage by Iohannes Rammazeyn, boeckdrucker woonende in de Wagestraet, In de Boeckdruckery 1674, 4o, 44 p.

(Knuttel 11216. Gedrukt door Johannes Rammazeyn, die voorheen een drukkerij had in Gouda en na zijn faillissement een herstart maakte in Den Haag. Drukkermerk toont een zon met een letterkrans. Met 21 bijlagen. Op titelpagina staat met de hand geschreven “den 10en Augustij 1674”; een andere datum is doorgehaald. Zonder omslag. Bladzijden los).

DESID. ERASMI ROTERODAMI, Colloqvia nunc emendatiora cum omnium notis, Tiguri , typis Henrici Bodmeri 1677, 12mo, 589+iiip.

(Miniatuuruitgave (formaat 11x6x4cm) met fraaie binding in leer, met messing slotjes; bekende gravure van Erasmus met twee geleerden op titelpagina).

G[ERAERT] BRANDT, Historie der Reformatie en andere kerkelyke geschiedenissen, in en ontrent de Nederlanden. Met eenige aentekeningen en aenmerkingen. Naerder oversien, merkelijk vermeerdert en vervolgt tot het jaer 1600. De tweede druk. [dm] Tot Amsterdam, voor Jan Rieuwertsz., Hendrik en Dirk Boom, boekverkoopers, 1677, 4o, [xxix] + 848 + 56 + [lvi] p.

[Idem], Het tweede deel. Van het jaer 1600 tot het laetste van ‘t jaer 1618 [dm] Tot Amsterdam, voor Jan Rieuwertsz., Hendrik en Dirk Boom, boekverkoopers, 1674, 4o, [xxv] + 996 + [xlviii] p.

[Idem], Het derde deel. [dm] Te Rotterdam. En is te bekomen by Barent Bos, boekverkooper, 1704, 4o, [vi] + 976 + [xlv] p.

[Idem], Het vierde deel. [dm] Te Rotterdam. En is te bekomen by Barent Bos, boekverkooper, 1704, 4o, 1116 + [xxxi] p.

(Eerste band is tweede druk van Brandts standaardwerk. Vier gave perkamenten banden met op de rug geschreven titel en deelnummers; compleet met gravures, deel 1 gedrukt in donkerder inkt en met enkele andere versies van de portretten, bv. die van Erasmus. Eigendomsinschrijving en stempel van Rev. Sybren S. Cnossen uit Grand Rapids Michigan. Tevens ex libris G.N.P. Hasselaer. In deel 3 op pagina 419 de bekende door de Staten veroordeelde pagina).

NOVUM TESTAMENTUM Domini Nostri Iesu Christi. Vulgate editionis. Coloniae apud Jacobum Naulaeum 1679, 12mo, 398 + [xvi] p.

PIETER CHRISTIAENSZ BOR, Oorsprongk, begin, en vervolgh der Nederlandsche oorlogen, beroerten, en borgerlyke oneenigheden; beginnende met d’opdracht derselve Landen, gedaen by Keyser Karel den Vijfden, aen sijnen soon Konick Philippus van Spanjen, en eindigende met het einde van ‘t jaer MDC [1555-1600]. Waerachtelijk en onpartijdelijk beschreven door Pieter Bor Christiaensz. In XXXVII boeken, en IV stukken verdeelt. Verciert met verscheide afbeeldingen van vermaerde mannen en printen der voornaemste geschiedenissen: voorts met een byvoeghsel van authentyke stukken en nieuwe registers vermeerdert. Het eerste stuk: t’Amsterdam by de weduwe van Joannes van Someren, Abraham Wolfgangh, Hendrick en Dirck Boom 1679, fol., 1006+188 p.

[Idem], Het tweede stuk: beginnende met de koomste van Alexander Farnese, Prince van Parma, [1578] en eyndigende omtrent het laetste van junius des jaers 1587: t’Amsterdam by de weduwe van Joannes van Someren, Abraham Wolfgangh, Hendrick en Dirck Boom 1680, fol., 1002+128 p.

[Idem], Het derde stuk: beginnende met het vervolgh van de belegeringh van Sluys, onder den Prins van Parma, in den jaare 1587, en eyndigende met het jaer 1594: t’Amsterdam by de weduwe van Joannes van Someren, Abraham Wolfgangh, Hendrick en de weduwe van Dirck Boom 1681, fol., 904+28 p.

[Idem], Het vierde en laatste stuk: beginnende met de regeeringe van Ernestus in den jaare 1595, en eyndigende onder de regeeringe van Albertus in den jaare 1600: t’Amsterdam by de weduwe van Joannes van Someren, Abraham Wolfgangh, Hendrick en de weduwe van Dirck Boom 1684, fol. 696+199 p.

(Originele perkementen banden, met titel in inkt op de ruggen geschreven; 8 van de 40 grote prenten ontbreken).

(Wel met extra prent van de gestrande Walvis).

ORDRE waer nae alle school-meesters ende costers ten platten lande in den gestichte van Utrecht haer sullen hebben te reguleren. Geapprobeert by de Ed: Mo: Heeren Staten ’s Lands van Utrecht, by appoinctemente van dato den xxiiii-en martij 1676 [provinciewapen] Tot Utrecht, gedruckt by Willem van Paddenburgh, ordinaris drucker der Ed: Mog: Heeren Staten ’s Lands van Utrecht, 1681, 4o, 16 p.

(Reglement voor dorpsschoolmeesters in de provincie Utrecht. Zonder omslag. Zeldzaam. Niet vermeld bij E.P. de Booy’ s Kweekhoven der wijsheid. Op titelpagina in oud handschrift “N. 45”. Aan het eind van de tekst stempel met kerkzegel van Utrecht. Op achterzijde ornament rond ovaal. In het midden een opgegeslagen bijbel met de tekst “Compt ghy gebenedyde, besit dat ryck myns vaders” . In het randschrift staat: “Mat. Cap. V vers 8 en laet het boeck deser wet van uwen monde niet comen, maer overdenckt het dach ende nacht”.).

.

[Fragment] CORNELIS RHYNENBURGH, Vreughden-bergh, bestaende in ziel-suchten, bruylofts-gesangen en stichtelycke vermaeckelyckheden, Tot Amsterdam by Michiel de Groot op den Nieuwendijck in den Bybel [z.j.], 16o obl. (p.1-50 ontbreken) 186+vi+201+vi p. [hierbij gebonden] ’t Nieuwe kleyne harpje, 122 p. (einde ontbreekt)

[PIERRE JURIEU] Histoire du Calvinisme & celle du Papisme mises en parallele: Ou Apologie pour les Reformateurs, pour la Reformation, & pour les Reformez, divisée en quatre parties, contre un libelle intitulé l’Histoire du Calvinisme par Mr. Maimbourg [DM] A Rotterdam, chez Reinier Leers, 1683, 12o, 2 (van 4) dln., 40+575 en 611 + 6 p.

(Met gegraveerd frontispice; originele perkamenten bandjes; rug van eerste deeltje bovenaan ingescheurd; bandje tweede deel gaaf met titel in handschrift op de rug; bibliotheekstempeltje op beide titelpagina’s – “Libri di Gio. Rossi” – beide boekjes missen blanco schutblad; laatste blad door zilvervisjes licht aangevreten)

CORNELIUS HAZART, S.J., Triomph vande christelycke leere ofte grooten catechismus met eene breede verklaringhe van alle syne voornaemste stucken ende eene korte wederlegginghe vanden catechismus der calvinisten, T’Antwerpen by Michiel Knobbaert, by het Professen-huys in S. Peeter 1683, 2vol., folio, [xii]+ 716 + [viii] en [xiv] + 738 (=740) + [viii] p.

(Polemisch werk van de jezuïet Cornelius Hazart, 1617-1690. Tweede deel met gegraveerd wapen; titelpagina’s in rood en zwart; ruggen in kalfsleer, met titelschildjes in rood en deelnummers in groen; sleetse boardkartonnen plattenop schutblad eerste deel prijsinscriptie: “waer in den eerste prijs bekoomen heeft Anna-Catharina van Aken, den 28 october 1827 in de parochiale kerk te Turnhout”).

LA CONFESSION DE FOY des Eglises Reformées des Païs-Bas, [DM] à Amsterdam, chez Henry & la Veuve de Theodore Boom 1687 [xxvi]+92+52+32+47p.

(Exemplaar afkomstig uit het archief van de Sint Jan in Gouda).

[HUYSMANS, DANIEL] Leven ende deughden vande weerdighe Agnes van Heilsbagh, gheestelycke dochter onder de bestieringhe der Societeyt Iesu door eenen priester der selve Societeyt [orn.], T’Antwerpen by Michiel Knobbaert, by het Professen-huys der Societeyt Jesu, in S. Peeter 1691, 4°, 336+ii p.

(Fraai gerestaureerde lederen band met ribben en tekstschildje – “ Leven van ene heylighe” – op de rug; levensbeschrijving van een Roermondse klop uit het begin van de zeventiende eeuw; wellicht ontbreekt een portret. Vlekkerig, maar gaaf exemplaar)

ORDONNANTIE ende keuren van de wees-kamer der Stad Gouda [stadswapen] Tot Gouda, Gedrukt by Cornelis Dyvoort, Stads Drucker, op de Markt, in ’t verguld’ A B C, 1692, 4o, 85.+ [xi] p.

(Puntgaaf exemplaar van regeling voor de Goudse weeskamer, vastgesteld op 14 november 1691. Gebonden in perkamenten omslag met opschrift ‘Weeskamer’ en doorgehaald eigendomskenmerk).

PHILIPPUS A LIMBORCH, Historiae inquisitionis cui subjongitur liber sententiarum inquisitionis Tholosanae ab anno Christi MCCCVII ad annum MCCCXXIII [DM] Amstelodamum apud Henricum Wetstenium 1692, fol., [xiv]+383+[vi]+[vi]+397+[xix] p.

(Geschiedenis van de inquisitie, geschreven door de Goudse remonstrantse predikant en latere hoogleraar Van Limborch. Nieuw ingebonden gaaf exemplaar in rood linnen en rood leer en ribben; titel en auteur in goud op de rug; titelpagina ontbreekt;

Verder compleet, inclusief 8 kopergravures waarvan vier uitvouwbaar; met exlibris van Writers Library London).

JOHANNES HUWÉ, ‘t Welvaren van de catholijke godsdienst in de Vereenighde Nederlanden. Bestaende in twee deele, waervan het eerste bevat: De plight der leekens en het reght der geestelijke. Het tweede: De pligt der geestelijke en het regt der leekens, [dm] Tot Gouda gedrukt by Justus vander Hoeve 1694, 8o, [xxxix] + 620 + [xxvii] p.

(Originele perkamenten band; titel en auteursnaam in oud handschrift op rug; uit bibliotheek J.H. Hofman, Schalkwijk; bibliotheekstempel op titelblad: “Bibliotheca seminarii Culemborgensis”; enkele literatuurverwijzingen op schutblad).

WILLEM VAN FOCQUENBROCH, Alle de werken. Tweede deel. t‘Amsteldam by de wed. van Gysbert de Groot op den Nieuwen dyk, in de groote Bybel. 1696, 8o, 469p.

(Los deel; met interessante brieven over het verblijf van de auteur voor de WIC in West-Afrika).

ABRAHAM MAGYRUS, Almanachs heyligen, of history der opkomst, voortgang, en viering, van alle de heyligen, die doorgaens met roode letters in den almanach aengewesen zijn, en door de Roomsgesinde met gods-dienstige eer gediendt worden. Joks- en ernsts-wyze verhandeld. Derde druck veel vermeerdert en verbetert. [dm] T’Amsterdam by Jan ten Hoorn, boekverkooper over ’t Oude Heere Logement, in de History-schryver. 1698, 8o, [xi]+426+[ii]p.

(Gereformeerd strijdschrift tegen de in de zeventiende eeuw zeer populaire almanakken. Met name de vermelding van vele heiligennamen stuitte op bezwaar, omdat zo de herinnering aan de hele ‘Roomse santenkraam’ levend werd gehouden).

D[IRCK] R[AFAEL] CAMPHUYSEN, Theologische werken, bestaende in drie deelen: I. Van ’t onbedriegelijk oordeel II. In predicatien III. In brieven en extracten. Met brieven, kantteekeningen en registers vermeerdert. Alsmede ’t leeven van den autheur en desselfs beeltenis [dm] t’Amsteldam by de Wed. P. Arentz. en C. vander Sys, boekverkoopers in de beurstraat, In de drie Raapen, anno 1699, 4o, 674+[xxvi] p.

(Verzameld werk van deze remonstrantse predikant en dichter. Met originele handtekeningen van de drukkers en gravure van de auteur. Voorin is foto geplakt van gedenksteen uit Dokkum. Originele perkamenten band; binnenwerk los; licht vlekkerig).